همشهری آنلاین-خدیجه نوروزی: در 50 سال گذشته برای صادرات 50 میلیارد دلار پسته از ایران 100 میلیارد دلار آب مصرف شده است. علی بیت اللهی، رئیس بخش زلزله و فرونشست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت و گو با همشهری آنلاین در خصوص میزان مصرف آب برای پسته و خشک شدن زمین ها و کمک بیشتر به فرونشست آب در دشت ها گفت:« در خصوص سیستم آبیاری پسته که عمدتا باید روی باغات پسته کرمان تمرکز کنیم دو شیوه آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد. در باغاتی که عمده محصولات ایران از آنجاست و مربوط به باغات رفسنجان است آبیاری ها عمدتا به روش کرتی و غرقابی است. البته از روش های آبیاری قطره ای هم به صورت مدرن استفاده می شود اما گسترده نیست.
بر اساس مقالات منتشر شده به عمل آمده حدود 5 هزار و 500 لیتر آب برای هر کیلوگرم پسته در کشور مصرف می شود. بیت اللهی با بیان این خبر افزود:«در هر هکتار در ایران معمولا حدود یک تن محصول پسته تولید می شود که با یک برآورد سر انگشتی می توانید محاسبه کنید که برای تولید این محصول چه حجم عظیمی از آب مصرف می شود.»
میزان مصرفی آب پسته در کشور ما بیش از دو برابر میزان مصرف برای تولید همین محصول در آمریکاست. رئیس بخش زلزله و فرونشست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد:«علی رغم اینکه حجم زیادی از آب برای کشت این محصول در کشور به خاطر آبیاری های سنتی هدر می رود اما جالب است بدانید که باغات پسته کشور با مشکلی به نام کم آبیاری مواجه هستند و همین موضوع موجب شده راندمان تولید در این سال ها به شدت کاهش یابد و این راندمان به نسبت برخی کشورها کمتر از یک سوم تا یک پنجم است. برای مثال اگر باغات پسته کشور در یک هکتار یک تن محصول می دهند این رقم در برخی کشورها تا مرز 10 تن هم می رسد. عمده دلیل این موضوع به خاطر پدیده کم آبیاری است. علت هم این است که آب ها به شکل بهینه در خدمت کشاورزی نیستند و روش های آبیاری موجود موجب هدر رفت بیشتر آب ها می شود.»
وی در خصوص صرفه اقتصادی داشتن این محصول برای کشور گفت:«در گذشته مساحت باغات پسته در رفسنجان محدود بود و آب هم قابل تامین بود و به ازای هر هکتار محصول قابل قبولی تولید می شد اما با توجه به وسعت کنونی باغ های پسته منابع آبی زیرزمینی موجود پاسخگو نیست لذا راندمان تولید کاهش می یابد. از همین روصادرات محصولاتی مانند پسته صرفه اقتصادی کلان برای کشور به دنبال ندارد. کاشت پسته و صادرات آن با روش های کنونی توجیه اقتصادی ندارد. اگر روش آبیاری پیشرفته باشد توجیه دارد در غیر اینصورت با توجه به کمبود منابع آبی توجیهی ندارد.»
در 50 سال گذشته برای صادرات 50 میلیارد دلار پسته از ایران 100 میلیارد دلار آب مصرف شده است. وی با صحه گذاشتن روی این آمار و ارقام افزود:« فقط قیمت آب مجازی که صادر شده مسئله نیست بلکه اثر کم آبی ها بر روی طبیعت ایران که به گسترش پدیده هایی مانند فرونشست زمین شده را هم باید در نظر گرفت که تخریب زیست محیطی جدی به دنبال داشته است که با هیچ منابع مالی قابل جبران نیست.»
رئیس بخش زلزله و فرونشست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین گفت:«در این سال ها درخت های پیوندی پسته به روزی که وارد کشور شد که نیاز زیادی به آبیاری دارند. لذا با این شیوه های آبیاری تولید این محصول با این درخت های آب بر دشت ها را روز به روز خشک تر و تشنه تر می کند و به فرونشست ها بیشتر دامن می زند. متاسفانه میزان فرونشست در دشت رفسنجان به 20 سانتی متر در سال رسیده است. البته زمانی بیش از 30 سانتی متر در سال بود. اما در این سال ها آنچنان زمین نشست کرده که تحکیم زمین در حال رخ دادن است.»
این مسئول در پاسخ به اینکه چرا با وجود نبود صرفه اقتصادی پسته کاری برای کل کشور بازهم این محصول در سطح وسیعی کشت می شود، گفت:«علت این است که آب در کشور مفت است و قیمت ندارد. واقعیت تلخ این است که منابع آب زیرزمینی ما به اتمام خواهد رسید. لذا اگر سیاست ما در شیوه های آبیاری درست نباشد اولین ضربه را کشاورزان خواهند خورد. ما نیز برای استمرار فعالیت آنهاست که می گوییم توسعه پایدار و مدیریت منابع آبی منفعت عمومی دارد.»
نظر شما