همشهری‌آنلاین - فتانه احدی: سفر سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران به پادشاهی عمان از چند منظور اهمیت راهبردی دارد. رئیس جمهور ایران به روابط خوب و سازنده تهران ـ مسقط در طول تاریخ اشاره دارد اما تاکید می‌کند که هر چند شاهد روابط خوبی بین دو کشور هستیم، اما این سطح از روابط قانع کننده نیست. دراین سفر که مسائل مختلف سیاسی، اقتصادی و حتی حوزه‌های پزشکی و تحریم‌ها جز مباحث بوده است، میتواند نشان‌دهنده آغاز تحکیم روابط دو کشور باشد. به گفته هانی زاده پادشاهی عمان بارها تلاش کرده تا حلقه اتصالی بین ایران و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس داشته باشد. حتی پادشاهی عمان میتواند با ایران همکاری کند و مانع نفوذ رژیم صهیونیستی در منطقه باشد.
گفت وگوی همشهری آنلاین با حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل خاورمیانه را بخوانید.
چرا سفر ابراهیم رئیسی به عمان مهم است؟
سفر آقای دکتر سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور اسلامی ایران به پادشاهی عمان از چند منظور اهمیت راهبردی دارد. از سویی پادشاهی عمان یکی از ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس که در طول ۴ دهه گذشته روابط کاملا پایداری با جمهوری اسلامی ایران داشته است. و در چند مورد برخی از مشکلات منطقه‌ای را با دخالت مثبت حل کرده در مذاکرات برجام نقش پادشاهی عمان در نزدیک ساختن دیدگاه‌های ایران و ۱+۵ در آن زمان بسیار موثر بوده است. پادشاهی عمان بارها تلاش کرده تا حلقه اتصالی بین ایران و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس داشته باشد.
نقش مثبت پادشاهی عمان چه در دوره سلطان قابوس پادشاه سابق و چه در دوره پادشاه فعلی هیثم بن طارق آل سعید کاملا مشاهده می‌شود.
یکی از موضوعاتی که پیش از سفر به عنوان برنامه های احتمالی بر آن بسیار تاکید شده ابعاد اقتصادی سفر رئیس جمهوری به عمان است. میزان اهمیت مسائل اقتصادی در وضعیت کنونی منطقه چه قدر است؟
طبیعتا تلاش و سیاست دولت سیزدهم کاهش تنش‌های منطقه و ایجاد یک همگرایی بالا در منطقه بین ایران وکشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس است. حتما اولویت سفر آقای رئیسی سفر سیاسی و امنیتی و اولویت بعدی اقتصادی است و همه این مسائل هم در یک مجموعه قرار می‌گیرد.
امنیت منطقه غرب آسیا و به ویژه خلیج فارس بیش از هر چیز از حضور قدرت های خارجی و نیز افزایش حضور اسرائیل آسیب دیده است، عمان تا چه اندازه ممکن است با ایران در این زمینه ها هم‌سو باشد؟
قطعا یکی از مهمترین مسائل چنین سفری ، مسائل امنیبتی منطقه، حضور برخی قدرت ها در خلیج فارس و نیز روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی است. یکی از مواردی که در سفر آقای رئیسی به پادشاهی عمان مورد بحث قرار گرفته، مسئله بومی سازی امنیت خلیج فارس، با توجه به جایگاه ژئو پولیتیکی پادشاهی عمان در خلیج فارس و دریای عمان است. همکاری این کشور با ایران و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس میتواند به کاهش حضور قدرت های فرامنطقه‌ای منجر شود.
در مورد حضور اسرائیل در منطقه و افزایش نفوز این رژیم چه طور؟
موضوع دیگر مسئله رابطه برخی کشورهای حوزه خلیج فارس با رژیم صهیونیستی است. امارات و بحرین اکنون رابطه رسمی با رژیم صهیونیستی برقرار کرده‌اند و این موجب شده که رژیم صهیونیستی حضور فیزیکی برای ناامن کردن منطقه در جنوب خلیج‌فارس داشته باشد. بنابراین پادشاهی عمان میتواند در این خصوص با ایران همکاری کند و مانع نفوذ رژیم صهیونیستی در منطقه باشد. اضافه بر آن قطر هم که کشور دیگر عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، در این خصوص میتواند با ایران و پادشاهی عمان یک بلوک قدرتمند سیاسی دربرابر رژیم صهیونیستی ایجاد کنند و مانع نفوذ اسرائیل شوند. اینها مجموعه مسائلی است که در جریان سفر آقای رئیسی با پادشاه عمان مورد بحث قرار گرفت.
در زمینه تجاری تحلیل شما از چشم انداز روابط تجاری دو کشور چیست؟
موضوع دیگر مسئله همکاری پادشاهی عمان با ایران در حوزه تبادل تجاری است. بازار پادشاهی عمان ظرفیت بالایی برای پذیرش کالای ایرانی دارد و به همین دلیل به نظر می‌رسد که حجم مبادلات اقتصادی ایران و پادشاهی عمان در سالهای آینده به سقف بالاتر از ۵ میلیارد دلار در سال افزایش خواهد یافت و این میتواند یک تحول مثبتی در تبادل تجاری ایران و پادشاهی عمان تلقی شود.
نکته ای که این روزها بیشتر مورد توجه قرا گرفته این است که عمان حدود ۱۰ سال پیش میزبان مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا بوده است. اکنون به نظر می‌رسد این جایگاه و نقش میانجیگری به قطر واگذار شده است. آیا عمان همچنان این نقش میانجیگری با غرب را ایفا می‌کند و شکل آن تغییر کرده یا دیگر جایگاه سابق را ندارد؟
عمان از همان جایگاه ثابت سابق برخوردار است. با اینکه تغییراتی در هرم قدرت پادشاهی عمان به وجود آمده اما حتی با مرگ سلطان قابوس و جانشینی سلطان هیثم بن طارق تغییری در سیاستهای ثابت پیش نخواهد آمد. در گذشته عمان نقش مثبتی در نزدیک کردن و تبادل پیام بین ایران و آمریکا را داشته است. اکنون هم وضعیت عمان همان مانند سابق است و میتواند دراین خصوص ایفای نقش کند ضمن اینکه دارایی‌های بلوکه شده ایران در بانکهای عمان هم میتواند در سفر آقای رئیسی به نقطه تعادل برسد و ممکن است بعد از مذاکراتی که بین رئیس جمهور ایران و پادشاه عمان صورت بگیرد بخش مهمی از دارایی‌های بلوکه شده ایران در بانکهای عمان آزاد شود. این هم یکی از نتایج مهم و راهبردی سفر آقای رئیسی به عمان خواهد بود.
و سوال آخر؛ عمان در مذاکرات ایران و عربستان هم می تواند نقش مهمی ایفا کند؟
طبیعی است عربستان خود را فراتر از سایر کشورهای عضور شورای همکاری خلیج‌فارس می‌داند. به عنوان بزرگترین کشور عضو شورا، عمان و قطر خیلی در این خصوص نمی‌توانند ایفای نقش کنند اما عراق کشوری است که دراین باره نقش بالایی ایفا کرده و دولت آقای مصطفی الکاظمی در طول یکسال گذشته تلاش کرده تا دیدارهایی بین ایران و عربستان شکل بگیرد. این دیدارها در۵ مرحله انجام شد و اکنون در آستانه دوره ششم مذاکرات هستیم. این مذاکرات در بغداد پیشرفت هایی داشته و از فاز امنیتی و نظامی وارد فاز سیاسی خواهد شد و ضمن اینکه دیدار قریب‌الوقوع آقای امیرعبدالهیان وزیر خارجه ایران، باهمتای عربستانی خود آقای فیصل بین فرحان به برقراری مناسبات به ریاض و تهران منجر می‌شود.
نظر شما