به این ترتیب فعلا و تا اطلاع ثانوی سهامداران چندان امیدی به اوج گرفتن قیمت‌ها ندارند و به همین علت و در شرایطی که شرکت‌های بزرگ گرفتار گره کور معاملاتی شده‌اند، حرفه‌ای‌های بازار بعد از 2 سال دوباره به سراغ سهام شرکت‌های کوچک و کم‌بضاعت‌تر رفته‌اند تا در این روزهای سرد و بی‌رونق با دست خالی از تالار شیشه‌ای خارج نشوند.
این رویه‌ای است که بورس تهران در مهر و آبان امسال درپیش گرفته و به عبارت دیگر چاره خروج از بن بست معاملاتی سهام شرکت‌های ارزنده را خرید و فروش سهام شرکت‌های کوچک‌تر تشخیص داده؛
البته این موج‌سازی و موج سواری قطعا به قیمت ضرر و زیان آماتورها و کم تجربه‌ها تمام خواهد شد. اما این روال دیروز به‌طور کل شرکت‌های بزرگ بورسی را از گردنه رقابت خارج کرد و باعث شد سهام شرکت‌های کوچک با صف‌های خرید طولانی مواجه شوند.
بازار شنبه
دیروز مشتریان حقیقی وحقوقی تالار حافظ در صف خرید سهام شرکت‌های ایران ترانسفو، کاغذ کاوه، نیرو کلر، لعابیران، آلومتک و نفت بهران ایستادند و در سوی دیگر بازار صاحبان سهام شرکت‌های بزرگی نظیر چادرملو، گل‌گهر، پالایش نفت اصفهان، مس ایران و پتروشیمی اصفهان در صف‌های فروش به صف شدند.
به این ترتیب در معاملات دیروز بازار سهام، حق‌تقدم تولی‌پرس، حق‌تقدم توسعه صنایع بهشهر، نفت بهران، ایران‌ترانسفو، معادن منگنز ایران، لعاب ایران، صنایع جوشکاب یزد، تولی‌پرس، صنایع کاغذسازی کاوه و بازرسی فنی و کنترل خوردگی تکین‌کو بیشترین افزایش قیمت را میان سایر شرکت‌های بورسی تجربه کردند.
در مقابل حق‌تقدم شرکت سیمان هگمتان، حق‌تقدم مجتمع فولاد خراسان، معدنی و صنعتی چادرملو، سنگ‌آهن گل‌گهر، معادن بافق، سیمان خزر، قند نیشابور، پتروشیمی آبادان، قندنقش جهان و ذغال‌سنگ نگین طبس با بیشترین کاهش قیمت مواجه شدند.
دست آخر هم شاخص بورس (سود نقدی و قیمت) با 85/190 واحد کاهش به 40 هزار و 167 واحد رسید و شاخص کل قیمت هم در پایان معاملات با نزول 48 واحدی روی عدد 9 هزار و 973 متوقف شد.
دلایل صعود کوچک‌ها
این اتفاقی است که از نظر حسین خرازی دبیر کل کانون کارگزاری هم تازگی ندارد. او در توضیح دلایل اقبال بازار از سهام شرکت‌های کوچک به همشهری می‌گوید: رشد قیمت سهام شرکت‌های کوچک مختص به روز گذشته نیست؛
به عبارت دیگر با توجه به اعمال ابزار کنترلی به نام حجم مبنا که عملا شرکت‌های بزرگ و صاحب سرمایه را گرفتار گره معاملاتی کرده سهامداران و به‌خصوص سفته بازها به سراغ شرکت‌های کوچک‌تر می‌روند تا ضمن سودآوری، قفل معاملات را هم به‌نحوی بشکنند.
به گفته خرازی، سفته‌بازان با تشکیل تقاضای کاذب برای شرکت‌های کوچک، سهامداران و به‌طور کلی بازار را به سمت این شرکت‌ها متمایل می‌کنند و در مرحله بعد پس از افزایش قیمت و نوسان‌گیری از بازار خارج می‌شوند.
دبیر کل کانون کارگزاران معتقد است که در شرایط اینچنینی ابزاری به نام حجم مبنا کارایی خلاف اهداف تعریف شده پیدا می‌کند.
او تاکید می‌کند: بنا بود حجم مبنا از جولان دادن شرکت‌هایی که سهام شناور اندکی دارند جلوگیری کند اما در حال حاضر عملا این شرکت‌های بزرگ هستند که در گره معاملاتی گرفتار آمده‌اند و در نقطه مقابل برای خرید سهام شناور اندک اعضای کم اثر بورس صف‌های طولی تشکیل شده است.
خرازی متضرر شدن سهامداران در این ماراتن نوسان‌گیری را امری اجتناب‌ناپذیر می‌داند و می‌افزاید: این نوع معامله منع قانونی ندارد و هیچ مرجعی آن را ممنوع اعلام نکرده، بنابراین سهامداران خودشان باید با احتیاط حرکت کنند تا گرفتار جریان‌سازی سفته‌بازان نشوند.
رنج سهامدار بودن
زینت مرادی نیا مدیرعامل شرکت کارگزاری رشد پایدار هم در تحلیل دلایل استقبال بازار و سهامداران به همشهری می‌گوید: سهامداران برای فرار از تله حجم مبنا به خرید و فروش سهام شرکت‌های کوچک پناه برده‌اند.
او معتقد است که درحال حاضر خرید و فروش سهام شرکت‌های بزرگ عملا قفل شده؛ به عبارت دیگر نماد شرکت‌هایی نظیر گل گهر، چادرملو و معادن و فلزات تنها به‌صورت اسمی در تابلوی معاملات باز است اما در حقیقت معامله آنها عملا متوقف شده است.
مرادی نیا تاکید می‌کند: متولیان بورس باید برای عبور از روزهای بحرانی چاره‌ای برای نقد شوندگی بازار بیندیشند چون اگر نزول قیمت فرسایشی ادامه یابد و قدرت نقد شوندگی ناچیز بازار، سهامداران را گرفتار خواهد کرد و رنج نقد شوندگی و نجات سرمایه باقی مانده را به مشقت نزول قیمت‌ها و ضرر و زیان ناشی از آن اضافه خواهدکرد.
