همشهری آنلاین - سحر جعفریان: «موزه ملی ورزش ایران» یکی از موزه‌های تخصصی است که در مدت زمان کوتاه تاسیس و فعالیت خود (از ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸)، توانسته در تعامل با قهرمانان ورزشی و خانواده آنها، خزانه و گنجینه نابی از اشیا و آثار مربتط با ورزش، تامین کند. گنجینه‌ای که آمار بیش از هزار بازدیدکننده در هفته از آن، خبر از اقبال بلندش، می‌دهد. موزه‌ای وسیع و مملو از دیدنی‌ها و شنیدنی‌ها؛ سردیس‌ها، تندیس‌های «هایپر رئال»(خیلی واقعی) قهرمانان و چهره‌های ماندگار ورزشی، اشیا و وسایل شخصی نام‌آوران، زندگی‌نامه نخبگان در رشته‌های متنوع ورزشی از دوران باستان تا معاصر، روایت دیداری و شنیداریِ تاریخ بزرگترین رویدادهای جهانی_ ورزشی، مدال‌ها، کاپ‌های رنگارنگ اصل، گاه‌شمار ورزشِ جهان از روزگار «زئوس» اساطیری تا «پوریای ولی» خوارزمی و «غلام‌رضا تختی» و حتی «مَسکات» های (نماد عروسکی هر دوره از المپیک‌ها) جذاب و پُر حاشیه که حالا در محفظه‌های شیشه‌ای موزه خودنمایی می‌کنند. جای تردید نیست که اگر به ورزش علاقه‌مند هستید، خواندن این گزارش، تجربه‌ای مکتوب از یک موزه‌گردی تمام عیار است.
خواندنی‌های تهران را اینجا دنبال کنید
دالانی از سردیس‌های هایپررئال قهرمانان ورزشی
بعد از اینکه خود را به خیابان سئول شمالی، بالاتر از بزرگراه نیایش رساندید، می‌توانید ساختمان موزه ملی ورزش را ضمن ورود به محوطه سازمان «کمیته ملی المپیک و پارالمپیک ایران» با تابلویی بزرگ بر سَر دَرِ آن، مشاهده کنید. با عبور از در شیشه‌ای بزرگ، کارشناسان و راهنمایان موزه به استقبال‌تان می‌آیند. میزبانانی که با همراهی آنها، موزه‌گردی خیلی زودتر از آنچه که تصور کنید از طبقه همکف یعنی «تالار مشاهیر ورزش ایران» و با دیدن تندیسی به سبک هایپر رئال یا همان خیلی واقعی ِ خودمان از جهان پهلوان «غلام‌رضا تختی» آغاز می‌شود.
اطراف این تندیس دیدنی و ساخته شده از «موم»، دالان‌هایی باریک دیده می‌شود که با محفظه‌های شیشه‌ای سردیس‌هایی از ورزشکاران المپیکی ایران، ما را به سوی خود فرامی‌خوانند. ترتیب قرارگیری سردیس‌ها با تابلوی اطلاعات مختصری که انتهای هر یک از آنها نصب شده، در این دالان‌هابه قرارِ سال‌هایی است که مدال‌آوری ورزشی ایرانیان در عرصه‌ها و رویدادهای بین‌المللی و جهانی شروع و ثبت شده است یعنی به طور رسمی از سال ۱۹۴۸ المپیک لندن با کسب نشان برنز رشته «وزنه‌برداری» توسط «جعفر سلماسی» (غیر رسمی از المپیک ۱۹۰۰ پاریس).
در این دالان‌ها ۵۵ سردیس از ۵۵مدال‌آور ایرانی و المپیکی وجود دارد که در رشته‌های مختلف ورزشی مانند کشتی، شمشیربازی، وزنه‌برداری و تنیس، مقام و نشان کسب کرده‌اند.
از زئوس اساطیری تا المپیک ۲۰۲۱ توکیو
در بدو ورود به بخش دوم موزه یا همان طبقه اول با تابلوی «تاریخ المپیک» مواجه می‌شویم. جایی که با کمک اشیای باستانی، آثار گرانبها و تابلو نوشته‌هایی معتبر با روند تاریخی شکل‌گیری المپیک باستانی و المپیک معاصر، آشنا می‌شویم. «زئوس» یا پادشاه خدایان یونان هر ۴ سال یک بار به دشت «المپیا» فرود می‌آمد تا نظاره‌گر رقابت افراد در ۵ رشته ورزشی «مشت‌زنی»، «ارابه‌رانی»، «پنتاتلون»، «دویدن با لباس رزم» و «پانکرایتوم» (ترکیبی از مشت‌زنی و کشتی) باشد. پیشتر، سردیس و تابلو نقاشی‌هایی از «پیردوکوبرتن» فرانسوی و بنیانگذار بازی‌های المپیک نوین آشنا می‌بینیم که از حدود سال ۱۸۹۴ مسابقات المپیک نوین را با تدوین آیین‌نامه، اساس‌نامه صلح محور و طراحی اهداف و آرمان‌های چهارگانه و دوازده‌گانه و تاسیس کمیته بین‌المللی المپیک (آی. او. سی) بازآفرینی می‌کند.
دراین بخش همچنین می‌توانید اسناد اصلی و نخستین طراحی لوگو و نماد المپیک جهانی (۵ حلقه متصل بهم)، آثار اهدایی روسای مختلف کمیته المپیک بین‌المللی به ایران، انواع مَسکات‌های المپیکی، مشعل‌های کاروان‌های ورزشی ایران در دوره‌های گوناگون، سوگندنامه المپیک، لباس‌های ورزشی اهدایی از سوی نام‌آوران ورزشی ایران، قدیمی‌ترین چوب اسکی دست‌ساز، تجهیزات کوهنوردیِ نخستین گروه صعود کننده به قله اورست، فرش‌های نفیس اهدایی به مسابقات جام جهانی، ۱۴ سردیس از چهره‌های ماندگار ورزش ایران و گاه شماری المپیک و پارالمپیک از ۱۸۹۶ آتن تا ۲۰۲۱ توکیو با توضیحاتی از حضور ورزشکاران ایرانی را نیز مشاهده کنید.
تالار جوان‌مردی و تختی؛ پراستقبال‌ترین تالار موزه
طبقه سوم همان بخش «تاریخ ورزش ایران» است که سیر تاریخی و تکاملی ورزش در ایران را با نمایش آثاری ثبت شده از سنگ‌نگاره مرد سوار بر اسب (گلپایگان) ۹ هزار سال پیش از میلاد مسیح، تندیس مفرغی مشت‌زن (لرستان) هزار سال پیش از میلاد مسیح گرفته تا ظروفِ نگارگری شده مربوط به آغاز دوران حماسی_پهلوانی در دوره اشکانیان، روایت می‌کند. تاریخ شکل‌گیری تربیت بدنی در ایران، حضور در بازی‌های آسیایی، معرفی ورزش‌های سنتی_ایرانی(کشتی، چوگان و زورخانه)، ورزش‌های تابستانی و زمستانی، ورزشی‌های توپی و تفنگی، زورخانه مینیمال موزه، در کنار محفظه و ویترین «جام ارجان یا جام زندگی» (روایت تصویری زندگی از نگاه ورزشی در ۵ حلقه یا ردیف روی ظرف، متعلق به بهبهان)، یابودها، شیلدهای مسابقات مختلف، مدال‌های رنگین ورزشکاران و ۱۹ سردیس از مدال‌آوران بازی‌های آسیایی نیز از دیگر بخش‌های متنوع این طبقه از موزه است. اما به گواه راهنمایان و کارشناسان موزه، تالار «جوان‌مردی و تختی»، یکی از پُر استقبال‌ترین بخش‌های موزه ملی ورزش است که در آن تقویم و سالنامه‌های شخصی، دست خط و یادداشت‌های روزانه، نامه‌ها، شناسنامه، وصیت‌نامه، عکس‌ها و آلبوم، دوبنده کشتی، شلوار باستانی کشتی از این پهلوان ایرانی به نمایش گذاشته شده است. در انتهای این موزه‌گردی به «تالار رسانه» می‌رسیم. معرفی گزارشگران، خبرنگاران و نویسندگان حوزه ورزش در این بخش ارائه می‌شود که البته همچنان در حال تکمیل است.
مختصر و ضروری از موزه ملی ورزش ایران
موزه ملی ورزش ایران از اوایل سال ۱۳۹۸ فعالیت خود را زیر نظر کمیته ملی المپیک و پارالمپیک ایران آغاز کرده است. موزه‌ای به مساحت ۲ هزار و ۵۰۰ متر مربع و در ۳ طبقه که شامل تالارهای اصلی «تالار مشاهیر ورزش ایران»، «تاریخ المپیک» و «تاریخ ورزش ایران» می‌شود. در این موزه نوپا، در حال حاضر ۲ تندیس از غلام‌رضا تختی، ۵۵ سردیس از قهرمانان المپیکی، ۱۷ سردیس از مدال‌آوران پارالمپیکی، ۱۹ سردیس از افتخارآفرینان بازی‌های آسیایی، ۱۲ سردیس از فوتبالیست‌های مشهور و ۱۴ سردیس از چهره‌ها و پیشکسوتان ورزشی در بخش‌های متنوع موزه دیده می‌شود. کتابخانه این مجموعه نیز، دارای غنی‌ترین منابع مطالعاتی، تحقیقاتی و تخصصی حوزه ورزش است.
علاقه‌مندان برای بازدید از موزه ملی ورزش می‌توانند با هماهنگی قبلی از شنبه تا چهارشنبه هر هفته، ساعت ۹ تا ۱۵ به خیابان سئول شمالی مراجعه کنند و یا با شماره ۰۲۱۲۶۲۰۳۳۹۶ تماس بگیرند. ناگفته نماند بازدید از این موزه ورزشی، رایگان است.
نظر شما