به گزارش همشهری آنلاین، این محرومیت هرچند در اغلب روستاهای شهرستان به چشم می‌خورد، اما بیش از همه در همسایه‌های معدن سونگون به‌عنوان بزرگ‌ترین معدن مس ایران و بزرگ‌ترین معدن روباز جهان احساس می‌شود؛ روستاهای کلم، طویل، اوزی و بالوجه که نزدیک معدن و در میان جنگل‌های ارسباران قرار گرفته‌اند و با محرومیت‌های بی‌شماری چون نداشتن راه مناسب، مدرسه و امکانات اولیه دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
راه دسترسی، معضل روستاییان ورزقان
نداشتن راه دسترسی یکی از مهم‌ترین چالش‌های روستاهای ورزقان به‌ویژه در بخش مرکزی محسوب می‌شود؛ مشکلی هم به‌ویژه در فصل سرما و زمان‌های بارش برف تا ارتفاع بیش از یک‌متر چالش‌های زیادی ایجاد می‌کند.
بخشدار مرکزی ورزقان با بیان اینکه این بخش شامل ۱۰۵ روستای دارای سکنه و ۸ روستای خالی از سکنه است می‌گوید: محل قرارگیری معدن سونگون در این منطقه طوری است که کل بخش مرکزی شهرستان ورزقان در محدوده آن قرار دارد، اما ۴ روستا بیش از همه نزدیک معدن و در محدوده جنگل‌های ارسباران هستند.
ناصر فتحی با بیان اینکه شهرستان ورزقان در یک محدوده کوهستانی قرار دارد، می‌افزاید: اگر بگوییم روستاهای منطقه مشکل ندارند، بی‌انصافی است، اما مثلا مسدود شدن مسیر دسترسی به‌دلیل بارش برف ۵/۱ متری در زمستان در این اقلیم یک اتفاق طبیعی محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه اکثر روستاها در قسمت‌های کوهستانی هستند و مشکل راه دسترسی دارند، می‌گوید: اغلب روستاهای بخش ۳۵ هزارنفری ورزقان که از مرکز شهرستان فاصله دارند به‌دلیل کوهستانی بودن راه آسفالته ندارند و راهشان شوسه است. نه‌تنها در بخش ما که در شهرستان کلیبر همچنین مسئله‌ای وجود دارد و آسفالت شدن راه‌ها توجیه ندارد، زیرا آسفالت در چنین مسیرهای کوهستانی با شیب تند در فصل سرما خطر بیشتری دارد و اصلا قابل تردد نیست درحالی‌که راه‌های شوسه حتی در فصل سرد با وسایل نقلیه‌ای چون نیسان وانت قابل تردد است.
به‌گفته بخشدار مرکزی ورزقان، بخشی از روستاهای منطقه چون ۴ روستای نزدیک معدن هم داخل جنگل قرار دارند و به‌دلیل معارض‌های محیط‌زیستی امکان ساخت جاده آسفالته برایشان وجود ندارد.
او با وجود این تأکید می‌کند که اغلب روستاهای بالای ۲۰ خانوار شهرستان راه آسفالته دارند و بیشترین مشکل در روستاهای کم‌جمعیت زیر ۲۰ خانوار است.
درآمدی که قرار است به منطقه برسد
در روزهای گذشته تصاویری از اهالی روستای کلم در دهستان بکرآباد بخش مرکزی شهرستان ورزقان منتشر شد؛ تصاویری که پیش از این نیز در شبکه‌های مجازی منتشر شده بود و اهالی با نمایش آنها تأکید داشتند مسئولان و همچنین مدیران معدن مس سونگون که یکی از بزرگ‌ترین معادن مس جهان است، به آنها توجهی ندارند. نداشتن راه و مسدود شدن گاه به گاه راه‌های ارتباطی موجب شده است اهالی منطقه دسترسی خوبی به خدمات پزشکی هم نداشته باشند.
اهالی منطقه می‌گویند مسئولان سازمان مس ایران طبق قانون باید روزانه ۳میلیارد تومان از درآمد معدن سونگون را به منطقه اختصاص دهند.
بخشدار مرکزی ورزقان در این‌باره می‌گوید: پیش از این اعتبارهایی چون حق مسئولیت اجتماعی یا حق آلایندگی از سوی معدن به خزانه واریز می‌شد که سرنوشت و محل هزینه آن مشخص نبود، اما با پیگیری مسئولان این وعده داده شده است که از امسال این اعتبار با تصمیم‌گیری فرمانداری و نمایندگان مجلس به پروژه‌های اولویت‌دار منطقه اختصاص یابد.
فتحی همچنین توضیح می‌دهد: پیش از این مس سونگون با تامین مصالح برای دهیاری‌ها، اختصاص ماشین‌آلات برای بازگشایی راه و... به منطقه کمک می‌کرد، اما قرار است در آینده به آسفالت معابر و پروژه آبرسانی ۶۵ روستای منطقه هم کمک کنند.
پروژه آبرسانی ۶۵ روستای منطقه تا سال ۱۴۰۲ تکمیل می‌شود و با بهره‌برداری از آن اغلب روستاهای منطقه از آب پایدار برخوردار خواهند شد.
عملکرد شفاف، خواسته مسئولان
نماینده شهرستان ورزقان در مجلس شورای اسلامی پیش از این با ابراز تاسف از اینکه شرکت ملی صنایع مس ایران به عنوان مسئول معدن مس سونگون به توسعه و آبادانی شهرستان توجه نمی‌کند، گفته بود که این شرکت فقط از سال ۹۸ و ۹۹ طبق قانون معادن، ۲۲۰۰ میلیارد تومان باید از درآمد خود در شهرستان ورزقان و استان هزینه می‌کرد که صرف این رقم می‌توانست در توسعه و آبادانی شهرستان و آذربایجان شرقی نقش قابل توجه و اساسی ایفا کند.
الهوردی دهقانی تاکید کرده بود که طبق قانون معادن یک درصد فروش و آلایندگی و حقوق دولتی مس سونگون باید در روستاهای شهرستان هزینه شود که متاسفانه این امر تحقق نیافته و باید از طرف مسئولان استانی و شهرستانی به عنوان مطالبه قانونی در دستور کار قرار گیرد.
استاندار آذربایجان شرقی هم در این باره گفته بود که توسعه صنعت مس استان باید به یک گفتمان، مطالبه و حرکت عمومی تبدیل شود، در غیر این صورت این صنعت در وضعیت نامناسب باقی خواهد ماند.
عابدین خرم تاکید کرده بود مس سونگون و شرکت ملی مس ایران بایستی به وظایف قانونی خود درباره پرداخت سهم اقتصادی استان و عملکرد شفاف و مسئولیت‌های اجتماعی و قانونی خود عمل کنند.
عملکرد شفاف در حوزه مسئولیت اجتماعی و رفع محرومیت از شهرستان ورزقان و روستاهای محدوده معدن مس سونگون و همچنین معادن طلای شهرستان یکی از خواسته‌های اهالی منطقه است. شرکت ملی مس متعهد به ۴۰۰ هکتار جنگل‌کاری در منطقه و حفاظت از آن به مدت ۱۰ سال است تا مسکنی برای جلوگیری از فرسایش خاک باشد. همچنین مسئولیت‌هایی در قبال منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، آب منطقه‌ای و حفاظت محیط زیست استان دارد که باید ایفا کند. شرکت مس سونگون همچنین باید تا پایان شهریور امسال یک نیروگاه ۵۰ مگاواتی در منطقه ایجاد کند.
خداحافظی با مدارس کانکسی
در شهرستان ورزقان بیش از ۱۶مدرسه کانکسی وجود دارد که از قضا بیشتر این مدارس کانکسی در اطراف معدن سونگون با درآمدهای میلیارد دلاری قرار دارد. مدرسه کانکسی روستای کلم هم در این میان با بیش از ۱۵دانش‌آموز فعالیت می‌کند.
رئیس نوسازی مدارس آذربایجان‌شرقی در این‌باره به همشهری توضیح می‌دهد: در استان حدود ۳۱۹ کانکس به‌عنوان کلاس درس فعال است که از این میان ۶۴ مورد مدارس کانکسی با بیش از ۱۰ دانش‌آموز و مستقل هستند.
فرهاد فرهودی با بیان اینکه جمع شدن مدارس کانکسی در استان یکی از مصوبه‌های سفر رئیس‌جمهوری به آذربایجان‌شرقی است، می‌افزاید: به مردم قول می‌دهیم طبق برنامه تصویب شده در این سفر تا پایان امسال تمام مدارس کانکسی مستقل با جمعیت بالای ۱۵ نفر و سال بعد همه مدارس کانکسی مستقل با جمعیت ۱۰ تا ۱۵ دانش‌آموز جمع‌آوری شوند.
به‌گفته وی، برچیده شدن مدارس کانکسی با جمعیت زیر ۱۰ نفر توجیه اقتصادی ندارد؛ زیرا در این روستاها به‌دلیل جمعیت کم احتمال خالی از سکنه شدن وجود دارد.
نظر شما