مدیری که عملکردش نقدهای فراوانی را از سوی اهل فرهنگ در پی داشته است. محسن پرویز اگرچه خود پیش از معاونت، پزشکی اهل قلم و نویسنده‌ای در حوزه دفاع مقدس بوده است، اما در دوره مدیریت، بیش از آنکه نویسنده باشد، پزشک بوده و برای دردهای فرهنگ نسخه پیچیده است.
در این بین، حذف یارانه کاغذ، معروف‌ترین و جنجالی‌ترین نسخه این پزشک 45 ساله است؛ نسخه‌ای که هنوز البته طول درمان بیمارش طی‌نشده و زمان برای قضاوت درباره‌اش کمی زود است...
- چطور شد که تصمیم گرفتید یارانه کاغذ را حذف کنید؟
طبق بند «ز» ماده 104 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، یارانه‌ای برای خرید کاغذ در اختیار ناشران قرار نمی‌گیرد و این تصمیم، چیزی نیست که کارشناسان یک شبه و بدون تفکر به آن رسیده باشند؛ ماده قانونی‌ای که شورای اقتصاد براساس آن تصمیم گرفت تا دیگر کاغذ دولتی وارد نکند و در اختیار ناشران قرار ندهد؛ تصمیمی که به‌شدت مورد قبول ناشران قرار گرفت و گواه این گفته نامه‌هایی است که بسیاری از ناشران در نخستین روزهای کار من در معاونت فرهنگی، ارسال و درخواست می‌کردند تا یارانه کاغذ را قطع کنیم، چرا که معتقد بودند یارانه کاغذ، موجب اختلال در بازار و آسیب رسیدن به گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی می‌شود.
- وقتی وزارت ارشاد، سهمیه کاغذ را قطع کرد، قرار بود خرید کتاب را جایگزین آن کند، اما بعضی ناشران معتقدند معاونت فرهنگی در این زمینه بسیار گزینشی عمل می‌کند.
ما به‌عنوان مجری قانون، پس از بررسی‌های کارشناسانه، به تعیین روش‌های جایگزین پرداختیم که یکی از آنها خرید کتاب از ناشران و اهدای آن به مدارس سطح کشور بود. کاری که در سه سال گذشته انجام گرفته است.
- اما بعضی ناشران خصوصی معتقدند که روابط، جایگزین ضوابط شده و هیچ منطق درست و دقیقی در این زمینه وجود ندارد.
اینکه بعضی مطرح می‌کنند هیچ نظارت درستی در ارتباط با خرید کتاب وجود ندارد، ادعای بیهوده‌ای است. اتفاقا بیشترین میزان خرید کتاب، به کتاب‌های کودک و نوجوان برمی‌گردد اما ارشاد هر کتابی را خریداری نمی‌کند. اصلا کتاب برای مدارس، توسط آموزش و پرورش و تنها با هماهنگی ارشاد خریداری می‌شود و ما سال پیش، 5میلیارد تومان کتاب برای تقویت کتابخانه مدارس تهیه کردیم که این میزان در طول تاریخ پیش و پس از انقلاب بی‌نظیر بود. همچنین 25 هزار نمایشگاه در 25 هزار مدرسه به همت انتشارات منادی تربیت برگزار و 3میلیارد تومان هزینه شد.
- اما اعداد و ارقامی که برشمردید نشان‌دهنده ضوابط حاکم بر خرید کتاب نیست. کتاب‌ها بر چه اساس خریداری می‌شوند؟
کمیته کارشناسی معاونت فرهنگی نظر خود را در ارتباط با کتاب‌های منتشر شده مطرح می‌کند، علاوه بر آن کمیته‌های کارشناسی آموزش و پرورش و کتابخانه‌های عمومی نیز ما را در انتخاب کتاب یاری می‌دهند، ضمن اینکه ما به خریداری کتاب‌هایی که در جشنواره‌های مختلف چون کتاب برتر که انجمن فرهنگی ناشران برگزار می‌کند نیز می‌پردازیم.
- مشکل دیگری که وجود دارد توزیع و عرضه کتاب‌های خوب و خواندنی کودک و نوجوان است. وزارت ارشاد چه تدبیری برای گسترش فروشگاه‌های تخصصی کتاب کودک اندیشیده است؟
ما ناچاریم در چارچوب قانون عمل کنیم. دو سال است که می‌خواهیم، بخشی از بودجه درخواستی خود را به فراهم‌آوردن تسهیلات لازم برای گسترش شبکه توزیع و ساخت فروشگاه‌های کتاب اختصاص دهیم اما بودجه‌ای که سرانجام در اختیار ما قرار می‌گیرد، آن قدر کم است که عملا نمی‌توانیم اقدام مؤثری انجام دهیم. از سوی دیگر، طرح کاربری فرهنگی چیزی است که از سال‌های دور مطرح‌شده و از ابتکارات ما نیست؛ طرحی که از یک سو به کتابفروش‌ها اجازه می‌دهد در اماکن مسکونی به فعالیت اقتصادی بپردازند و از سوی دیگر آنها را از پرداخت مالیات معاف می‌کند. از طرح جالب دیگری که باید به آن توجه شود پرداخت وام‌های بلندمدت به ناشران است. بعضی ناشران توانسته‌اند از اداره کل ارشاد در مراکز استان‌ها وام‌های خوبی دریافت کنند اما وزارتخانه دخالت مستقیمی در این زمینه نداشته است.
- اما کتاب‌های بازاری و به اصطلاح دکه‌ای، از توزیع خوب و گسترده‌ای برخوردارند و ظاهرا نظارت چندانی هم بر انتشار آنها وجود ندارد.
فعالیت‌های اقتصادی به ما ارتباط پیدا نمی‌کند. وقتی این کتاب‌ها از ارشاد مجوز می‌گیرند، در هر کجا می‌توانند پخش شوند. در حقیقت ارشاد مجوز نشر اینگونه کتاب‌ها را می‌دهد نه توزیع آن را و هر کتابی که مغایر موازین قانونی نباشد و حداقل‌ها را رعایت کرده باشد منتشر می‌شود و در اختیار علاقه‌مندانش قرار می‌گیرد.
