همشهری آنلاین- روناک حسینی: فکر می‌کنید فیلم مورد علاقه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، چه فیلمی باشد؟ یکی از فیلم‌های هیچکاک مثل پرندگان، سرگیجه یا سوء‌ظن؟ فیلم کلاسیکی مثل پدرخوانده فرانسیس فورد کاپولا؟ جان‌سخت؟ یا یکی از آثار دنیای سینمایی مارول مثل مرد عنکبوتی؟ اگر چنین گزینه‌هایی در سر دارید، بسیار به بی‌راهه رفته‌اید و فکرتان از ذائقه سینمایی پوتین بسیار دور است.
فیلم مورد علاقه پوتین، چاپایِف، فیلمی جنگی به کارگردانی برادران واسیلی محصول ۱۹۳۴ است که در اتحاد جماهیر شوروی، توسط کمپانی لنین‌فیلم ساخته شده است. این فیلم، روایت زندگی واسیلی ایوانوویچ چاپایف (۱۸۸۷-۱۹۱۹) فرمانده ارتش سرخ است که به عنوان قهرمان جنگ داخلی روسیه شناخته می‌شود. این فیلم بر اساس کتابی به همین نام، اثر دیمیتری فورمانف است که خود در کنار چاپایف با ارتش سفید (تشکیلات مسلح جنبش سفید و دولت‌های ضد شوروی در طول جنگ داخلی) جنگیده بود.
بنا به گزارشی از نیویورک تایمز، وقتین پوتین نوجوانی در کلاس نهم بود، سریال چهار قسمتی سپر و شمشیر (The Shield and the Sword) محصول ۱۹۶۸ و ساخته ولادیمیر باسوف، بازیگر، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان اتحاد جماهیر شوروی، چنان او را تحت تاثیر قرار داد که تصمیم گرفت جاسوس سرویس اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی کا.گ.ب شود و البته این تصمیم را هم عملی کرد.
این سریال، در سال ۱۹۴۰ روایت می‌شود، زمانی که آلمان نازی در اوج قدرت خود قرار دارد و جاسوسان شوروی قرار است به ارتش آلمان و اس.اس نفوذ کنند. قهرمان سریال، الکساندر بلوف، یک جاسوس روسی است که تسلط او بر زبان آلمانی، اعصاب فولادین و تواناییش در ترغیب دیگران، به او کمک می‌کند که در اس.اس (گردان حفاظتی حزب نازی) ارتباطات قدرتمندی پیدا کند و از این طریق، به جنبش‌های مقاومت محلی علیه نازیسم کمک کند.
آیا زندگی واقعی متاثر از فیلم است یا فیلم از زندگی واقعی تاثیر می‌پذیرد؟ آیا می‌توان گفت که با این سابقه، فیلم چاپایف، در ساخته شدن پوتین امروز تاثیرگذار بوده است؟ این فرضیه با داده دیگری، جذاب‌تر می‌شود. چند سال قبل، اسپوتنیک فاش کرد در دهه ۱۹۵۰ میلادی، زمانی که از ورزشکاران برای بدلکاری فیلم‌ها دعوت می‌شد، پوتین نیست به جمع بدلکاران سینما پیوسته بود و به این ترتیب، تا جایی که توانسته، خود را به دنیای فیلم‌های سینمایی نزدیک کرده است.
یکی از هم‌بازی‌های پوتین در آن زمان گفته بود که من و پوتین در فیلم‌ها در نقش سرباز شوروی و آلمان بازی می‌کردیم و به حساب آن زمان و اینکه ما دانشجو بودیم، پول خوبی هم بهمان می‌دادند.
بنا به گزارشی از بیزنس اینسایدر، فیلم مورد علاقه بیل کلینتون، چهل و دومین رئیس‌جمهوری ایالات متحده، یکی از مشهورترین فیلم‌های وسترن به نام ماجرای نیمروز (High Noon) است، فیلم مورد علاقه جرج بوش، یکی دیگر از روسای جمهور اسبق امریکا فیلم سرزمین رویاها (Field of Dreams) (ماجرای مردی که ندایی از غیب به او می‌گوید در وسط زمین کشاورزیش زمین بیسبال بسازد)، فیلم محبوب اوباما پدرخوانده یک و دو، جو بایدن، ارابه‌های آتش (Chariots of Fire) (ماجرای یک ورزشکار یهودی و یک ورزشکار مسیحی بنیادگرا است که برای المپیک تمرین می‌کنند) و ملکه الیزابت دوم فلش گوردون (flash gordon) است.
دونالد ترامپ هم در سال ۱۹۹۲ در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز گفته بود که فیلم مورد علاقه‌اش همشهری کین است؛ داستان مرد ثروتمندی که یک امپراتوری رسانه‌ای راه می‌اندازد.
دیپلمات در مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۹ با تیتر چطور یک فیلم روی یک رئیس‌جمهور برای حمله به یک کشور خارجی تاثیر گذاشت، نوشت که ریچارد نیکسون، سی و هفتمین رئیس‌جمهوری امریکا، تحت تاثیر فیلم پاتن (Patton) (داستان زندگی جورج پاتن، ژنرال آمریکایی در زمان جنگ جهانی دوم) دستور حمله به کامبوج را صادر کرد. گرچه نیکسون این مسئله را نپذیرفته بود، اما ظاهرا فیلم تاثیر زیادی در ذهن او گذاشته بود.
شاید بتوان گفت، تاثیر فیلم‌ها بر زندگی واقعی و تصمیم‌ها و شکل دادن شخصیت‌ها، دست کم گرفته شده است. همین‌طور کتاب‌ها و البته بازی‌های کامپیوتری. فیلم‌های مورد علاقه سیاستمداران امروز دنیا، به شناخت ما از جهان‌بینی آنها کمک می‌کند و برعکس، رفتار و عملکرد آنها، احتمالا به ما سرنخ‌هایی از ذائقه سینماییشان هم می‌دهد. بنابراین، حقیقتا دور از ذهن نیست که پوتین، فیلمی زندگینامه‌ای از قهرمان جنگ‌های داخلی روسیه را دوست داشته باشد.
موقع تماشای فیلم‌های سینمایی، کمی بعد از پایان و هضم تاثیر آن روی ذهن، می‌توان به این هم فکر کرد که مضمون و روایت این فیلم‌ها و البته بازی‌ها و احتمالا جلوه‌های ویژه پرهزینه‌شان، چه تاثیری می‌تواند روی ذهن یک سیاستمدار، تصمیماتش و حتی سرنوشت دنیا داشته باشد.
نظر شما