همشهری آنلاین- امیرمحمد حسینی: گمانه‌زنی‌ها درباره متن توافق احتمالی که میان ایران و آمریکا در حال رد و بدل شدن است، ادامه دارد. در شرایطی که هیات‌های مذاکره‌کننده در پایتخت‌های دو کشور هستند و جزییاتی از روند گفت‌وگوها منتشر نشده است. از طرف های غربی، تنها جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اروپا به معقول بودن پاسخ‌های تهران و واشنگتن اشاره و البته به ارائه همین میزان اطلاعات نیز اکتفا کرده است. آنچه از اخبار غیررسمی مشخص است عدم پاسخ قاطع بله و خیر از سوی دو طرف است که منجر به ادامه گفت‌وگوهای غیرمستقیم شده است. حتی برخی نیز از احتمال برگزاری دور جدید مذاکرات در وین خبر دادند. هر چند که این خبر تایید نشده است و مقامات کشورمان همچنان در حال بررسی پاسخ طرف آمریکایی هستند.
گمانه زنی‌های رسانه ای از جزییات مذاکرات و پاسخ‌های ردوبدل شده
در این وضیعت اما خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی مدعی شده که روند پاسخ‌های ایران و آمریکا و رفت و برگشت متن توافق می‌تواند هفته‌ها ادامه داشته باشد. هر چند بلومبرگ نیز به این جزییات باقی اشاره روشنی نکرده است اما به نقل از مقامات آگاه مدعی شده که مذاکرات فعلی بر سر نظارت و تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از برنامه هسته‌ای ایران و تضمین‌های لازم در صورت خروج دوباره آمریکا از توافق احتمالی است. این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه و ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان بارها تاکید کردند که توافق به تصمیم و اراده سیاسی واشنگتن بستگی دارد و ایران به دنبال توافقی پایدار است.
ادامه لابی های اسرائیلی و تلاش های سعودی برای کارشکنی در روند مذاکرات
در چنین شرایطی لابی‌ها و تلاش‌های مقامات اسرائیلی برای برهم زدن میز توافق نیز فزاینده شده و حتی عربستان سعودی نیز سیگنال‌هایی در این زمینه به واشنگتن ارسال کرده است. حال سوال اصلی اینجاست که در این وضعیت توافق هسته‌ای چقدر شانس احیا دارد؟
با نزدیک شدن ایران و آمریکا به توافق بر سر احیای برجام وزیر انرژی عربستان گفت که این کشور می‌تواند گروه اوپک پلاس را به سمت کاهش عرضه نفت به بازار هدایت کند. این در حالی است که طبق گزارش روزنامه فایننشال تایمز در صورت احیای توافق هسته‌ای صادرات ۱.۳ میلیون بشکه در روز نفت ایران یعنی معادل حدود ۵ درصد کل عرضه اوپک را احیا کند. موضوعی که عرضه بازار نفت را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد و از سوی دیگر نگرانی‌های آمریکا و اروپا از زمستان پیش‌رو را کاهش می‌دهد. چرا که نفت و گاز روسیه نیز به دلیل جنگ محدود و تحریم شده است. سیگنال های منفی سعودی در حالی است که ایران مذاکراتی را با طرف عربستانی در بغداد پیرامون مسائل منطقه ای برگزار کرده که البته فعلا روند آن متوقف شده است.
از سوی دیگر اسرائیلی‌ها نیز که به صراحت مخالفت با توافق هسته‌ای اعلام کرده بودند به تازگی از احیای روابط دیپلماتیک ایران با کشورهای عربی پس از توافق احتمالی نیز ابراز نگرانی کردند. پایگاه عبری مکور ریشون نوشت که رژیم صهیونیستی نگران تاثیر توافق هسته‌ای بر توافقات سازش (توافق ابراهیم) با کشورهای عربی است که در واقع به منظور مقابله با نفوذ ایران انجام شد.
مائیر بن شابات، رئیس پیشین شورای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی در این باره گفت که یکی از پیامدهای منفی امضای توافق هسته ای با ایران این است که توافقات سازش با کشورهای عربی را در معرض خطر قرار می دهد و مانعی در برابر تقویت روابط با کشورهای عربی خواهد بود. او همچنین اضافه کرد که توافق هسته‌ای باعث می شود که اسرائیل نتواند توافقات سازش با دیگر کشورها را ادامه دهد.
پیش از این یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، گفت که دولت آن کشور مخالف توافق فعلی است و برای جلوگیری از دستیابی حکومت ایران به تسلیحات هسته‌ای اقدام خواهد کرد. همه این‌ها نیز در حالی که اسرائیلی‌ها اذعان کردند که نتوانستند آمریکا را برای برهم زدن مذاکرات وین راضی کنند و گفتند که در این شرایط خود را به مفاد توافق احتمالی مقید نمی‌دانند. البته به نوشته رسانه‌ها کاخ سفید نیز تلاش کرده تا اطمینان‌هایی به اسرائیل درباره توافق احتمالی با ایران بدهد.
چه خواهد شد؟
مذاکرات برسر احیای توافق هسته ای و رفع تحریم ها، در دولت سیزدهم از اوایل دی ماه ۱۴۰۰ در شهر وین آغاز شد و تا اسفند ادامه داشت. پس از ۳ ماه وقفه مذاکرات بار دیگر با حضور نمایندگان ایران و آمریکا و «انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده مذاکرات در دوحه قطر انجام شد. سرانجام اعضای 4+1 در مرداد بار دیگر در هتل کوبورگ وین بر سر میز مذاکره نشستند و پس از پنج روزه مذاکره به پایتخت‌ها بازگشتند و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا متن پیشنهادی توافق نهایی را به ایران اعلام کرد. مقامات کشورمان پس از بررسی این متن پاسخ‌ها خود را به هماهنگ کننده مذاکرات ارسال کردند و نزدیک به یک هفته زمان برد تا طرف آمریکایی به پیشنهاد ایران پاسخ بدهد و حالا بار دیگر نوبت به تیم مذاکره‌کننده در تهران است تا پاسخ آمریکایی‌ها را بررسی و به هماهنگ کننده اعلام کند.
طبق گفته‌های مقامات مرتبط جلسات بررسی متن پیشنهادی در شورای عالی امنیت ملی و دیگر نهادهای مرتبط با حضور مسئولان ذی‌ربط می‌شود. هر چند علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی گفته که این شورا مصوبه‌ای در این زمینه نخواهد داشت و در نهایت توافق احتمالی به تصویب نمایندگان مجلس می‌رسد. کارشناسان بر این باورند که یا مذاکرات در این مرحله به نتیجه می‌رسد یا بار دیگر با تعویقی چند ماهه روبه‌رو خواهد شد.
نظر شما