دوراونتاش شهری بود که در آن برای تمام خدایان مورد پرستش ایالت‌های مختلف کشور عیلام معبدی ساخته شد. از این‌رو می‌توان دوراونتاش را شهر گفت‌وگوی ادیان نامید. مهم‌ترین معبد شهر باستانی دوراونتاش، زیگوراتی است که در مرکز شهر قرار دارد. این زیگورات وقف خدایان «اینشوشیناک» و «ناپیراشا» (گال) شده است. رب‌النوع «ناپیراشا» مقامی همچون «شاه بزرگترین خدایان» یا «حامی بزرگ» داشته. اینشوشیناک نیز که خدای شوش بوده عمیق‌ترین نفوذ را بر عیلامیان داشته است.
« گیرشمن» براساس تجربیات خود و شواهد موجود معتقد بود که این زیگورات در زمان آبادانی پنج طبقه داشته و ارتفاع آن حدود 52 متر بوده که فقط 5/2 طبقه از آن با ارتفاع 23 تا 24 متر پابرجاست. برخلاف زیگورات‌های بین‌النهرین که هر طبقه را روی طبقه قبلی می‌ساختند در این زیگورات ساخت هر طبقه از سطح زمین آغاز شده است. طبقه اول این زیگورات مربعی شکل و طول هر ضلع آن برابر با 2/102 متر یعنی تقریباً برابر طول یک زمین فوتبال است. جهات گوشه‌های زیگورات منطبق با چهار جهت اصلی یعنی شمال، جنوب، شرق و غرب است.
معبد اعلی که در بالاترین طبقه زیگورات یعنی طبقه پنجم بوده اکنون از بین رفته است. اما به‌نظر می‌رسد مجسمه خدایان ناپیراشا و اینشوشیناک در این معبد نگهداری می‌شده در هنگام خاکبرداری از زیگورات 70 آجر نبشته دار پیدا شد که روی آنها به زبان عیلامی و آکدی مطالبی نوشته شده بوده که نشان می‌دهد این معبد جایگاه خدایان ناپیراشا و اینشوشیناک بوده است.
قالب آجرهای این معبد که هنگام کاوش‌های باستان‌شناسی یافت شده بزرگتر از آجرهای زیگورات است و دیوارهای آن با آجرهای لعابدار آبی و سبز با پرتوهایی نقره‌ای و طلایی درخشان منقوش به دایره‌ها و لوزی‌های به هم پیوسته یا خط نوشته‌دار، تزیین شده بود. در وسط هر یک از چهار ضلع زیگورات پلکانی وجود دارد و هر یک از آنها با دروازه‌ای مسدود می‌شده است. این پله‌ها راه صعود به طبقات بالاتر بوده‌اند. گفته می‌شود فقط روحانی بزرگ حق صعود به معبد اعلی را داشته است.
یکی از راه‌های محاسبه تعداد طبقات زیگورات در نظر گرفتن شیب همین پله‌ها است. بدین معنی که اگر پله‌ها با همین شیب به سمت بالا ادامه پیدا کنند در طبقه پنجم به نزدیکی مرکز زیگورات، یا ورودی معبد اعلی می‌رسد. پله‌ها آجری هستند و برای جلوگیری از فرسایش روان آب طبقات بالا، روی برخی پله‌ها را سنگ‌چین کرده بودند که بخشی از آنها هنوز پابرجاست.در بدنه زیگورات چغازنبیل، پس از هر ده ردیف آجر ساده یک ردیف آجر نبشته‌دار به کار برده شده است. تا سال 1965 در شهر دوراونتاش 5هزار و 275 آجر نبشته و خشت نبشته به زبان‌های عیلامی و آکدی کشف شده است. 659 عدد از این آجرها بر بدنه زیگورات باقی مانده‌اند. این نوشته‌ها از وجود ادبیاتی بسیار قوی در 3هزار و250 سال پیش در سرزمین عیلام حکایت می‌کند.
متن برخی از آجرنبشته‌ها که به تقدس مکان اشاره دارد به این قرار است: «من اونتاش ناپیراشا پسر هوبانومنا شاه آنزان و شوش به خدای ناهوته نماز گزاردم. او این خواهش را مستجاب کرد و آنچه را که من خواسته بودم انجام داد. این معبد را با اتاق‌های آجری ساختم. مجسمه طلایی ناهوته را قلمزنی کردم، آن را در مکان مقدس قرار دادم. باشد که اعمال و کارهای من مورد قبول خدای ناهوته رب مکان مقدس قرار گیرد. در طول سال‌ها و روزها یک حکومت طولانی به دست آوردم که با سلامتی من همراه بود.»
زیگورات چغازنبیل درون حصارهای دایره‌ای شکل قرار گرفته است. حصار، دیوار و حلقه سنگ‌چین که مکان‌های مقدس را در بر می‌گیرند، جزو کهن‌ترین ساختارهای معماری هرم‌ها به شمار می‌روند.اکنون متوجه می‌شویم که زیگورات چغازنبیل بنایی مقدس است که به شکل کوه ساخته شده و در آن خدایان پرستش می‌شدند و تمام عناصر مکان و معماری مقدس در آن عیان است.
