همشهری آنلاین - امیرمحمد حسینی: سفیر روسیه در ایران پس از ۱۱ سال تهران را ترک کرد تا جای خود را به «الکسی یوریویچ ددوف» بدهد. لوان جاگاریان سفیر پیشین اما نه به واسطه یک دهه حضور در ایران بلکه به دلیل مواضع جنجالی و خبرسازی‌هایش به ویژه در سال‌های اخیر در میان افکار عمومی به چهره‌ای شناخته‌شده تبدیل شد. جاگاریان اغلب در رسانه‌های ایران مواضعی ضدغربی داشت و همواره تلاش داشت تا روسیه را به عنوان دوست تاریخی ایران معرفی کند. هرچند که برخی اقدامات او با مواضعش در بعضی بزنگاه‌ها تناقض داشت تا سفیر روسیه را در معرض نقد افکار عمومی در فضای مجازی و رسانه‌ها قرار دهد.
اما ببینیم مهم‌ترین اقدامات خبرساز و جنجالی جاگاریان در بیش از یک دهه حضور در ایران چه بود و چرا عنوان سفیر جنجالی در اخبار رفتن او از ایران در رسانه های داخلی و خارجی تکرار می‌شود.
مرداد ۱۴۰۰؛ بازسازی یک عکس تاریخی و تحریک افکار عمومی
شاید جنجالی‌ترین اقدام جاگاریان در یک دهه حضور در ایران را باید بازسازی عکس تاریخی کنفرانس تهران دانست. عکسی که در سال ۱۳۲۲ سران شوروی، آمریکا و انگلیس به عنوان کشورهای پیروز جنگ جهانی دوم در تهران گرفتند. این سه کشور در سوم شهریورماه ۱۳۲۰ بدون توجه به اعلام بی طرفی ایران در جنگ وارد خاک کشورمان شدند و آن را اشغال کردند. پس از آن نیز رضاپهلوی را از حکومت برکنار و سپس تبعید کردند. جاگاریان در سالروز این عکس در کنار سفیر انگلیس به بازسازی آن پرداخت و صندلی نماینده آمریکا نیز در میان این دو خالی گذاشته شد.
واکنش‌ها به این عکس که اکانت رسمی سفارت روسیه در ایران آن را منتشر کرد، از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به مسئولان و مقامات رسید. تا جایی که محمدباقر قالیباف رییس مجلس در توییتی نوشت: «اقدام دور از ادب دیپلماتیک و نامناسب سفرای دو کشور روسیه و انگلستان باید به سرعت توسط وزارت خارجه پیگیری شود.»
با ادامه انتقادات از اقدام سفیر روسیه و انگلیس این دو به وزارت خارجه دعوت شدند اما خبری از عذرخواهی نشد. حتی جاگاریان بی اعتنا به اعتراضات واکنش منفی افکار عمومی در ایران از اقدام خود دفاع کرد و گفت: «ما به نظر شما احترام می گذاریم شما هم به نظر ما احترام بگذارید.»
پس از این اتفاق که با انتقادهای رییس مجلس همراه بود، گفته شد که جاگاریان حتی در در لغو دیدار پوتین با قالیباف در جریان سفر رییس به مسکو نیز نقش داشته است.
بهمن ۱۴۰۰؛ ادای احترام به تدوین کننده ترکمانچای
ادای احترام با گل به سنگ قبر یکی از مهم‌ترین تدوین‌کنندگان عهدنامه ترکمانچای و انتشار عکس آن از سوی سفارت روسیه، دیگر اقدام تحریک‌آمیز و جنجالی جاگاریان در ایران بود. این عکس در روز دیپلمات و با هشتگ «ما به یاد داریم» منتشر شد.
همچون دیگر اقدامات تحریک آمیز جاگاریان این عکس نیز با واکنش‌های و اعتراض کاربران شبکه‌های اجتماعی همراه شد و بسیار آن را توهین آمیز دانستند. چرا که عهدنامه ترکمانچای به دلیل دادن امتیازهای یک طرفه به روسیه پس از جنگ ایران و جدایی بخش‌هایی از کشور در پی آن، یکی از ننگین‌ترین عهدنامه‌های تاریخ ایران محسوب می‌شود.
در پی امضای این عهدنامه در سال ۱۲۰۶ مردم معترض به سفارت روسیه در تهران حمله کردند و در جریان این حمله الکسنادر گریبایدوف سفیر وقت روسیه و یکی از اصلی‌ترین تدوین‌کنندگان عهدنامه کشته شد. نکته جالب اینجا بود که جاگاریان با وجود انتقادهای گسترده در ایران از این اقدام خود نیز دفاع کرد و در مصاحبه‌ای گفت: «الکساندر گریبایدوف برای شما (ایرانیان) دشمن است و برای ما شاعر و دیپلمات بزرگی است.»
اسفند ۱۴۰۰؛ توصیه به خبرنگاران
با آغاز حمله روسیه به اوکراین در اسفند ۱۴۰۰، سفیر روسیه دست به اقدام حاشیه ساز دیگری زد. او در نشست خبری با خبرنگاران ایرانی در پاسخ به پرسشی درباره تهاجم این کشور به اوکراین به رسانه‌های ایران توصیه کرد به جای عبارت حمله و تهاجم روسیه به اوکراین، از عبارت «عملیات ویژه» استفاده کنند و مدعی شد که «این حمله نظامی نیست.»
سفیر پیشین روسیه حتی به رسانه‌های ایرانی توصیه کرد به «رادیوهای بیگانه» گوش ندهند. اظهارنظری که بار دیگر واکنش‌هایی در افکار عمومی و شبکه‌های اجتماعی در پی داشت و پیکان انتقادات را به سمت جاگاریان و مواضع گرفت.
تیر ۱۴۰۱؛ اظهارنظر علیه حجاب و ممنوعیت مشروبات الکلی در ایران
اما جنجال‌های جاگاریان فقط به اقدامات او محدود نبود و سفیر پیشین روسیه مواضع خبرسازی هم داشت. تا جایی که وزارت خارجه به اظهارات او پاسخ می‌داد. او در مصاحبه‌ای با یک رسانه روسی در پاسخ به این سوال که چرا روس‌ها سفر به امارات، ترکیه، تایلند و ... را به ایران ترجیح می‌دهند، گفت: «من بارها و با صراحت به ایرانی‌ها گفته ام که دو مساله عمده مانع ورود شهروندان روس و نه تنها گردشگران به ایران می‌شود. یکی مساله دستورالعمل پوشش زنان است که امروزه حجاب حتی در گرما در همه جای این کشور، اجباری است و دیگری اینکه مشروبات الکلی ممنوع است. »
- اظهارات مهم سفیر روسیه درباره زمان احیای برجام، همکاری تسلیحاتی با ایران و... | واکنش تند به ادعاهای رسانه‌های انگلیسی و اسرائیلی
- واکنش سفارت روسیه به اظهارات «جاگاریان» در مورد گردشگران روسی و حجاب و مشروب در ایران | حرف‌هایی که بی بی سی و رادیو فردا منتشر نکردند!
این اظهارنظر با واکنش سیدرسول موسوی دستیار وزیر خارجه همراه شد که در توییتی نوشت: «جاذبه های اصلی گردشگری ایران عزیز ما زیارت، فرهنگ، هنر، تاریخ و تمدن است؛ مزیتهایی که منحصر به فرد بوده و دیگران ندارند. گردشگری سلامت مزیت دیگری است که می‌تواند ایران را قطب پزشکی منطقه نماید. مشکل اصلی صنعت گردشکری ما ضعف زیرساختها و مدیریت امور است نه مهیا نبودن بساط ع...خ...».
البته این بار سفارت روسیه به جای دفاع از اظهارات سفیر اعلام کرد که سخنان حاشیه ساز او تحریف شده است.
تیر ۱۴۰۱؛ مصاحبه درباره غرب
دیگر اظهارنظر حاشیه ساز سفیر پیشین روسیه بخشی از مواضع ضدغربی او در مصاحبه‌ای دیگر بود.
او در پاسخ به برخی انتقادات مردم ایران به روسیه مدعی شد: «یادتان باشد وقتی آمریکا غیرقانونی از برجام خارج شد، ما محکومش کردیم و گفتیم این اقدام غیرقانونی است، اما دوستان اروپایی شما چه کار کردند؟ فقط اظهار تأسف کردند. دولت‌های غربی فقط هدفشان این است که ارزش‌های پوچ خود مانند همجنس‌بازی و چیزهای خیلی کثیف را به ایران بیاورند، ولی ما مخالفت می‌کنیم. در ساختارهای بین‌المللی، ما و ایران چه درخصوص حقوق بشر و چه درخصوص مسائل دیگر از یکدیگر حمایت می‌کنیم؛ چون ما هر دو درحال‌حاضر در یک سنگر هستیم.»
این ادعا واکنش سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری را در پی داشت و ناصر کنعانی درباره آن گفت: «قطعا انتظار نداریم که سفرای محترم خارجی مقیم در تهران در موضوعات و مسائل داخلی ایران اظهار نظر کرده یا مداخله کنند.»
با رفتن جاگاریان سفیر پرحاشیه روسیه از ایران الکسی یوریویچ ددوف جای او را خواهد گرفت. ددوف چندین ماموریت در وزارت خارجه روسیه و همچنین نمایندگی های این کشور در خارج از کشور روسیه داشته است. او از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ معاون سفیر روسیه در ایران بوده و سپس در وزارت خارجه روسیه در بخش آسیا مشغول به کار بوده و تا سال ۲۰۱۳ در وزارت خارجه روسیه مشغول به فعالیت بود و پس از آن به مدت شش سال سفیر این کشور در پاکستان بوده.
اکنون باید دید که سفیر جدید روسیه رویکرد متفاوتی از جاگاریان در پیش می‌گیرد یا او نیز ماننده سفیر پیشین دست به اظهارنظرها و اقدامات حاشیه‌ساز خواهد شد.
نظر شما