وجه تسمیه لاله زار مشخص نیست، اما بررسی نقشه‌ها و وضع توپوگرافی تهران و دیگر اسناد، دیرینگی وجود آب در شمال باغ لاله زار و هسته اولیه این باغ را با درختانی کهنسال محرز می‌کند. در اوایل قاجاریه با افزایش اراضی پایین دست آن و وجود آب و درختان بسیار، باغ وسیع لاله زار پدید آمد.
باغ لاله زار بیرون تهران بود و خیابانی هم از آن تولد نیافته بود. هنگامی‌که حصار صفوی را در فاصله سال‌ها‌ی 1282 تا 1284 قمری خراب کردند و حصار وسیع‌تر ناصری را ساختند لاله زار درون شهر جای گرفت و از چشم شاه افتاد. باغ رها شد. درختان رو به خشکی و عمارت‌ها رو به ویرانی نهادند. اعتمادالسلطنه به سال 1299 قمری وضع نگهداری لاله‌زار را بد توصیف می‌کند. چند سال بعد یعنی به سال 1303 آخرین مهمان خارجی ایران نصرت، پادشاه عثمانی هم در این باغ پذیرایی می‌شود.
ناصرالدین شاه باغ را به فروش گذاشت. دکتر تولوزان، پزشک شاه بارها شاه را از این کار منع کرد. تولوزان معتقد بود این باغ، مانند ریه شهر است و باید آن‌را حفظ کرد. اما این باغ دیگر برای شاه ارزشی نداشت. پس آن‌را فروخت. اراضی باغ بعدها قطعه قطعه شد. باغ امین لشکر (بانک شاهی)، خیابان لاله‌زار، خیابان اکباتان، خیابان سعدی و... در همین اراضی است. و اینگونه در اوایل قرن چهاردهم قمری خیابان باغ لاله‌زار در تهران تولد یافت.
امین السلطان، صدراعظم ناصرالدین شاه جنب لاله‌زار منزل داشت. او برای آسانی آمد و شد خود برای اولین بار خط واگن اسبی را در خیابان لاله زار احداث کرد. خانم بنجامین (آمریکایی) درباره این خیابان می‌نویسد: «اسم این خیابان باغ لاله‌زار است اما یک برگ سبز هم در آن ندیدیم. از ساعت 5 به بعد مردان برای گردش به این خیابان می‌آیند ولی عبور و مرور زنان عصرهنگام در این خیابان ممنوع است.
تراموای اسبی گاهگاهی عبور می‌کند که داخلش زنان هستند.» زنان با خرید بلیت پنج شاهی تراموا می‌توانستند سواره از این خیابان بگذرند. از اواخر سلطنت مظفرالدین شاه دوران مشروطه، لاله زار رو به آبادی نهاد. نخستین هتل ایرانیان «گراند هتل» را در لاله زار ساختند. در سالن همین هتل میرزاده عشقی نمایشنامه‌هایش را به نمایش می‌گذارد و عارف قزوینی کنسرت‌هایی برپا می‌کرد.
بعدها نخستین سینماها، تماشاخانه‌ها، لباس فروشی‌ها، غذاپزی‌ها و... به این خیابان آمدند و آن‌را از دیگر خیابان‌ها ممتاز کردند.
برای اولین بار در زمان
رضا خان این خیابان آسفالت شد. در زمان او لاله‌زار تفرجگاه تهرانی‌ها بود وعصرها زنان و مردان شیک پوش قدم زنان به سینما و تئاتر می‌رفتند و در رستوران‌هایش غذا می‌خوردند. در پیاده‌روهایش آرام راه می‌رفتند و مباحثه ادبی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی می‌کردند.
برخی اتفاقات خیابان باغ لاله‌زار
- ژنرال گاردن، سفیر ناپلئون در سال 1807 میلادی برابر با 1222 قمری چند روزی در این باغ اطراق کرد. نمایندگان انگلیس و اتریش هم روزگاری در آن ماندند.
- فتحعلی‌شاه در اواخر سلطنت گهگاه با ولیعهدش محمد میرزا سواره از تهران به باغ لاله زار می‌آمد.
- در سال 1251 قمری قائم مقام فراهانی
صدر اعظم محمد شاه را از این باغ به باغ نگارستان احضار و خفه کردند.
- سال 1264 قمری جسد محمد شاه را از محمدیه به لاله زار آوردند.
- نخستین سیم تلگراف تهران را موسیو کرشش به سال 1274 قمری از ارگ سلطنتی به این باغ کشید.
- فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه هر یک در این باغ عمارتی ساختند.
- به سال 1282 قمری دختر فتحعلی‌شاه زن آقاخان اول 3 فیل و یک کرگدن از هندوستان برای نوه برادرش ناصرالدین شاه فرستاد. شاه حیوانات را در شرق باغ جا داد و نخستین باغ وحش تهران را پدید آورد. تا اینکه روزی پلنگی از لاله زار گریخت و دست کودکی را خورد. آنگاه باغ‌وحش به دوشان تپه منتقل شد.
