فرایند توسعه همچنان به‌عنوان یکی از اولویت‌های کلیدی اتحادیه، در دستور کار آن است و کشورهای بالکان غربی در کنار ترکیه، تلاش مضاعفی را برای ورود به اتحادیه انجام می‌دهند.
بر اساس ارزیابی مؤسسه مطالعات سیاست‌های اروپایی سوئد، اتحادیه اروپا پس از توسعه و 27عضوی شدن، قوی‌تر شده است و قدرت مثلث اصلی اتحادیه یعنی کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان افزایش یافته است.
این 3کشور بیشترین جمعیت، بیشترین درآمد، قدرت اقتصادی و ظرفیت نظامی را در بین کشورهای عضو دارند.از بدو فروپاشی دیوار برلین و سقوط کمونیسم، اتحادیه اروپا با چالش جدیدی به‌نام رؤیای پیوستن به اتحادیه اروپا روبه‌رو شد.
شرایط و درخواست‌های اصلی اتحادیه اروپا از کشورهای متقاضی عضویت در چند محور خاص است. از جمله آنها: احترام به حقوق اقلیت‌ها، حاکمیت قانون، اقتصاد بازار و کارآمد، کاهش هزینه‌ها، حذف صنایع ضررده، محدودکردن سیستم رفاهی به ارث رسیده از دوران سوسیالیست‌ها و نهایتا ترویج دمکراسی و نهادهای مدنی.
واقعیت این است که کشورهای علاقه‌مند به عضویت در اتحادیه قبل از پیوستن در اجرای اصلاحات اقتصادی جدی‌تر بوده و اهتمام راسخی در احترام به پیش‌شرط‌های اتحادیه در قالب پیمان ثبات و الحاق را دارند.
در حال حاضر این اتحادیه از کندی اصلاحات در کشورهای رومانی و بلغارستان به‌ویژه در مبارزه با ارتشا و اصلاح نظام قضائی ناخرسند است و از کندی اصلاحات اقتصادی در دیگر کشورهای جدید ملحق شده نظیر: لهستان و مجارستان نیز انتقاد دارد.
اکنون در کنار بحران مالی اقتصاد جهانی، اتحادیه اروپا با مشکلات اصلی دیگری چون توسعه، مهاجرت، تروریسم، پوپولیسم، مسئولیت رسانه‌ها و شورش‌های اجتماعی - که آخرین نمونه آن را در یونان در روزهای اخیر شاهد هستیم - دست و پنجه نرم می‌کند.
افکار عمومی اروپا نیز با توسعه و گسترش این اتحادیه مخالف بوده و دلیل اصلی آن را عدم‌وجود ابزارهای لازم برای پذیرفتن اعضای جدید همراه با تداوم رشد و ارتقای توانایی‌ها ارزیابی می‌کنند.
با این حال، رهبران اتحادیه با فرایند توسعه به‌ویژه در مورد کشورهای بالکان غربی موافق هستند، ولی در مورد ترکیه دیدگاه‌ها تقسیم شده؛ چرا که این کشور از نظر شاخص‌های قدرت وضعیت خاص خود را داشته و از نظر دینی نیز از یکپارچگی اسلامی برخوردار است.
به هرحال نهادهای اصلی اتحادیه اروپایی یعنی شورای اروپا، کمیسیون و پارلمان اروپا و دیوان دادگستری با انتخاب رویکرد گسترش در 2دهه اخیر، دوراندیشی و اتخاذ تصمیمات حساب شده خود را در انتخاب بین بد و بدتر اثبات کرده‌اند.
در این میان برآیند فرایند طی شده، حکایت از آن دارد که راهبرد توسعه برای بقا در اروپا از اولویت بیشتری در مقایسه با راهبرد بقا برای توسعه برخوردار است.
* سفیر جمهوری اسلامی ایران در آلبانی
