هنوز راه درازی تا عرضه ابزارهای جدید مالی پیش رو داریم.
به گزارش همشهری، با وجود اینکه مسئولان بورس تهران در دوره‌های مختلف بارها از عرضه ابزارهای مالی جدید صحبت کرده‌اند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد، سازمان بورس تاکنون توفیقی در بهکارگیری ابزار جدید مالی در بازار سهام نداشته است.
سهامداران بورس تهران مدت‌هاست تنها به خرید و فروش سهام می‌پردازند و در‌شرایطی که بسیاری از بورس‌های دنیا ابزارهای مالی مدرنی را راه‌اندازی کرده اند، بازار سهام ایران همچنان تک محصولی باقی مانده و به‌نظر می‌رسد برای راه‌اندازی ابزارهای جدید مالی راه درازی در پیش است.
پایان بررسی
روز گذشته، کمیته فقهی سازمان بورس که وظیفه تطابق ابزارهای مالی را با قوانین اسلامی برعهده دارد، موافقت خود را برای بهکارگیری 4 ابزار جدید در بورس اعلام کرد. این کمیته که از مدت‌ها پیش در حال بررسی چگونگی بهکارگیری ابزارهای مالی جدید در بورس است روز گذشته بررسی فقهی و اسلامی اختیار معامله سهام را به پایان رساند و بهکارگیری ابزارهای مالی قراردادهای آتی سهام، صکوک استصناع و خرید تضمینی سهام را مورد تصویب قرار داد.
در حال حاضر، نزدیک به یک سال از فعالیت کمیته فقهی بورس اوراق بهادار می‌گذرد. این کمیته پس از تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار و همزمان با طرح مسائل فقهی در زمینه مسائل مالی، فعالیت خود را رسما آغاز کرد و پس از آنکه بورس تهران برنامه‌ای را برای بهکارگیری ابزارهای جدید مالی آغاز کرد فعالیت‌های این کمیته وارد ابعاد گسترده‌تری شد.
بورس اوراق بهادار از چند سال پیش برنامه استفاده از ابزارهای مالی جدیدی مانند صکوک را به لحاظ فقهی و اقتصادی بررسی کرد اما پس از مدتی با وجود رفع تمامی موانع، طرح استفاده از ابزارهای جدید مالی مسکوت باقی ماند.
مسئولان سازمان بورس پس از چندی اعلام کردند که بهکارگیری این ابزار مالی به‌دلیل مشکل مالیاتی متوقف شده و برای رفع این مشکل باید لایحه‌ای به مجلس ارسال شود. در چنین شرایطی روز گذشته کمیته فقهی بورس نخستین قدم را برای بهکارگیری اوراق جدید مالی در بورس برداشت، اما در همین رابطه رئیس اداره بورس‌ها و بازار‌های سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: هنوز مراحل زیادی برای راه‌اندازی این ابزار‌ها در بورس تهران باقی مانده است.
مراحل باقیمانده
محمود خواجه نصیر در این‌باره به همشهری گفت: در حال حاضر تنها ابزار جدیدی که به‌صورت اجرایی عملیاتی شده، قرار دادهای آتی بورس کالاست و هنوز تا ساز و کار اجرایی شدن اوراق جدید مالی در بورس مراحل دیگری باقی است.
او مراحل 4 گانه عملیاتی شدن ابزارهای مالی جدید در بورس تهران را توضیح داد و عنوان کرد: برای راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید اساسا 4 مرحله باید طی شود که مرحله اول آن موافقت کمیته فقهی بورس است.
خواجه نصیر تاکید کرد: پس از آن باید قوانین و مقررات این ابزار، مسائل نرم‌افزاری و درنهایت بستر‌سازی و فرهنگ‌سازی لازم برای بهکارگیری این ابزار انجام شود. رئیس اداره بورس‌ها و بازار‌های سازمان بورس در پاسخ به این پرسش که ابزارهای مالی جدید تا چه زمانی در بورس اجرایی خواهند شد، اظهار داشت: نمی‌توان تاریخ دقیقی برای آن تعیین کرد زیرا مسائل مختلفی در مورد ابزارهای جدید مالی مطرح است؛
به‌طور مثال مسائل مالیاتی اوراق صکوک یکی از این موانع است که در لایحه پیشنهادی بورس در مجلس مورد طرح و بررسی قرار خواهد گرفت.
خواجه نصیر تصریح کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار تنوع بخشی به اوراق قابل معامله در بورس را در اولویت‌های کاری خود قرار داده است اما برای عملیاتی شدن این اوراق به کار کارشناسی گسترده و پیچیده‌ای نیاز است.
تصمیم‌های کمیته فقهی
کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار کار بررسی 4 ابزار جدید مالی را به پایان رساند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه، دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن اعلام این خبر گفت: بررسی فقهی و اسلامی اختیار معامله سهام خاتمه یافت تا تدوین آیین‌نامه‌های این ابزار جدید مالی آغاز شود.
سیدعباس موسویان اظهار داشت: کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار قراردادهای آتی سهام، صکوک استصناع و خرید تضمینی سهام را تصویب کرده است.
او بیان داشت: هم‌اکنون بررسی فیوچرزهای ارز و شاخص سهام در دستور کار کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد که امیدواریم بررسی این ابزارهای مالی تا پایان سال به اتمام برسد.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه دوره آموزشی بین‌المللی بازار سرمایه اسلامی اواخر دی ماه برگزار خواهد شد، افزود: در این دوره 5 روزه، اندیشمندان و کارشناسان بیش از 10 کشور جهان حضور خواهند داشت.
موسویان با اشاره به اینکه اعضای کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای افزایش تعامل و همکاری‌های بین‌المللی خود سفری را در آینده نزدیک به جده عربستان خواهند داشت، ادامه داد: در این سفر اعضای این کمیته مذاکراتی را با مسئولان بانک توسعه اسلامی، فقها و کارشناسان مالی اسلامی این بانک برگزار می‌کند.
او از امضای تفاهمنامه همکاری این سازمان با مؤسسه آموزش بانکداری مالزی در اواخر دی ماه خبر داد و تاکید کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار همکاری‌هایی را در زمینه‌های مختلف با این مؤسسه آغاز خواهد کرد.
