به گزارش همشهری آنلاین، به‌نظر می‌رسد بازار سرمایه به ابزاری برای دولت برای جبران کسری بودجه‌اش تبدیل شده و بازار سرمایه در حال فاصله گرفتن از کارکردهای اصلی خود است.
این روزها کارشناسان دلایل مختلفی را درباره نزول بورس مطرح می‌کنند با این حال برخی از کارشناسان بر این باورند که در کنار بسیاری از عوامل، انتشار اوراق بدهی نقش زیادی در نزول بورس داشته است. به زعم کارشناسان افزایش حجم انتشار اوراق بدهی به افزایش نرخ بهره این اوراق و جذب نقدینگی به سمت این بازار منجر شده است.
آمارها نیز نشان می‌دهد میانگین نرخ بازده اوراق بدهی ازجمله اسناد خزانه اسلامی و اوراق گام تا زمان سررسید به بالاترین سطح خود از مهر ماه سال ۱۳۹۷تاکنون رسیده و از مرز ۲۶درصد فراتر رفته است. این موضوع موجب شده بخشی از نقدینگی به سمت این بازار مهاجرت کند زیرا هم نرخ تضمین شده‌ای دارد و هم ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس دارد.
به زعم این کارشناسان با افزایش انتشار اوراق بدهی و رشد نرخ بهره این اوراق سهامداران رغبت زیادی برای سرمایه‌گذاری در سهام ندارند و بخش عمده نقدینگی صرف خرید اوراق بدهی می‌شود. در چنین شرایطی تازه‌ترین آمار نیز نشان می‌دهد ارزش معاملات اوراق بدهی به شکل عجیبی رشد کرده و در مقابل ارزش معاملات سهام با افت مواجه شده است.
اوراق بدهی
آمارها نشان می‌دهد ارزش کل معاملات بورس و فرابورس در ۸ماه گذشته جمعا رقمی معادل ۷۰۵۶هزار میلیارد تومان بوده که این میزان در مقایسه با سال قبل ۱۳۱درصد یعنی رقمی معادل ۴۰۰۵هزار میلیارد تومان رشد نشان می‌دهد.
نکته قابل توجه اما این است که از مجموع کل معاملات انجام شده در بازار اوراق بهادار ۵۹۳۳هزار میلیارد تومان صرف خرید اوراق بدهی شده یعنی ۸۴درصد از کل معاملات بازار اوراق بهادار ایران در ۸ماه گذشته به اوراق بدهی مربوط بوده است.
سال گذشته ۶۰درصد معاملات به اوراق بدهی اختصاص داشت. این ارقام نشان می‌دهد ارزش کل معاملات اوراق بدهی در ۸ماه سال‌جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۲۰درصد معادل ۴۰۸۰هزار میلیارد تومان رشد کرده که درتاریخ اقتصاد ایران بی‌سابقه است.
نکته مهم دیگر این است که ۹۴درصد از کل معاملات فرابورس ایران در ۸ماه امسال به معاملات اوراق بدهی اختصاص داشته است این روندی است که از چند سال گذشته آغاز شده و نشان می‌دهد فرابورس در حال تبدیل شدن به یک بازار اوراق بدهی است. موضوعی که با فلسفه شکل‌گیری این بازار هم‌خوانی ندارد و نشان می‌دهد این بازار از اهداف اولیه خود فاصله گرفته و فعالیت خود را بیشتر متمرکز بر اهداف دولت کرده است. قرار بود فرابورس ایران نوعی بازارOTC یا بازار خارج از بورس باشد.
نکته مهم دیگر این است که بازار سرمایه به ابزاری در اختیار دولت‌ها برای جبران کسری بودجه از طریق فروش اوراق بدهی تبدیل شده درحالی‌که یک حساب سر انگشتی نشان می‌دهد شرکت‌های زیادی در اقتصاد ایران حضور دارند که قابلیت ورود به بورس دارند و بورس تهران و فرابورس می‌توانند از طریق پذیرش این شرکت‌ها به اقتصاد ملی کمک کنند.
سهام
با وجود رشد ۲۲۰درصدی ارزش معاملات اوراق بدهی آمارها نشان می‌دهد ارزش معاملات سهام در مقایسه با سال قبل ۲۱۱هزار میلیارد تومان معادل ۲۳درصد افت کرده است و نسبت معاملات سهام به ارزش کل معاملات بازار اوراق بدهی به کمتر از ۱۰درصد رسیده است.
در ۸ماه سال گذشته ارزش معاملات سهام افت قابل توجهی داشت و ۳۰درصد از کل معاملات به معاملات سهام اختصاص داشت و جمعا ۱۰۰۰هزار میلیارد تومان سهام در بورس تهران و فرابورس دادوستد شد درحالی‌که این میزان در سال‌جاری به ۷۰۷هزار میلیارد تومان رسیده است.
مقایسه میزان معاملات سهام و اوراق بدهی نشان می‌دهد ارزش معاملات اوراق بدهی ۸.۵برابر معاملات سهام بوده است.
به‌نظر می‌رسد اگر بخشی از نقدینگی که در ۸ماه گذشته صرف دادوستد اوراق بدهی شده است صرف خرید سهام می‌شد شاخص‌های بورس به پرواز در می‌آمدند. برخی خبرها نشان می‌دهد جمع کل نقدینگی که به ثبت قله تاریخ در سال ۱۳۹۹منجر شد رقمی معادل ۱۲۰هزار میلیارد تومان بوده است.
نظر شما