بهاره محبی- همشهری: همه‌گیری کرونا در ۳سال گذشته، مهم‌ترین عامل شکل‌گیری تحولات جهانی بوده است اما امروز، این جنگ اوکراین است که به تعیین‌کننده‌ترین محرک تحولات بین‌الملل تبدیل شده است. اغلب ناظران بر این باورند که در چند ماه آینده، جهان باید همچنان با تبعات غیرقابل پیش‌بینی این درگیری بر تعاملات ژئوپلیتیک و امنیت جهانی دست و پنجه نرم کند. مبارزه برای کنترل تورم، هرج و مرج در بازار جهانی انرژی، مسیر نامشخص تعامل یا تقابل غرب با ظهور چین به‌عنوان یک ابرقدرت جهانی و تشدید فجایع اقلیمی از مهم‌ترین روندهای جهان در سال ۲۰۲۳ خواهد بود. همزمان همچون گذشته، در سال ۲۰۲۳ نیز سرنوشت جوامع در دست سیاستمداران خواهد بود؛ سیاستمدارانی که هر آنچه از بحران پیش روی ماست، حال عملکرد آن‌هاست.
اردوغان؛ سال سرنوشت
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه گفت: سال ۲۰۲۳ نقطه عطفی در تاریخ مدرن این کشور خواهد بود. دولت ترکیه قرار است در سال پیش رو، صدمین سال تأسیس جمهوری ترکیه که توسط کمال آتاتورک بنیان گذاشته شد را جشن بگیرد. همزمان، برخی انتخابات سرنوشت‌ساز ریاست‌جمهوری که قرار است در این سال برگزار شود را تحولی می‌دانند که می‌تواند به عمر سیاسی اردوغان پایان دهد؛ به‌ویژه اینکه برای نخستین بار در چند دهه اخیر تمام مخالفان شناخته شده او برای شکستش ائتلاف کرده‌اند. رئیس‌جمهور ترکیه در سال ۲۰۱۰ وعده داد که تولید ناخالص داخلی ترکیه را تا ۲ هزار میلیارد دلار افزایش دهد و تا سال ۲۰۲۳ اقتصاد ترکیه را به یکی از ۱۰اقتصاد برتر دنیا تبدیل کند. این کشور امروز در رده نوزدهم اقتصاد جهانی است و تولید ناخالص داخلی ترکیه نیز از ۹۵۷میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳به ۸۱۵میلیارد دلار در ۲۰۲۱ رسیده است.
لولا؛ مأموریت غیرممکن
لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور چپ گرای برزیل که به اعتقاد حامیانش در انتخابات ۲۰۲۲ توانست به ۴سال ریاست‌جمهوری «فاجعه بار» ژائیر بولسونارو، پوپولیست راست‌گرای محافظه کار پایان دهد، ماه‌های دشواری را در ۲۰۲۳ در پیش خواهد داشت. وضعیت امروز برزیل بسیار چالش برانگیزتر از ۲۰سال گذشته است؛ زمانی که لولا برای نخستین بار وارد دفتر ریاست‌جمهوری شد. بولسونارو در ۴سال گذشته، جنگل‌های بارانی برزیل را نابود و همه‌گیری مرگبار کرونا را یک آنفلوآنزای کوچک خواند؛ رویکردی که در نهایت باعث مرگ میلیون‌ها نفر در این کشور شد. برزیل در سال میلادی جدید، رئیس‌جمهوری خواهد داشت که برای بازسازی ویرانه به جا مانده از دولت بولسونارو، اگر نگوییم کاری ناممکن، کاری بسیار دشوار در پیش رو خواهد داشت؛ به‌ویژه اینکه او وارث اقتصادی درهم شکسته و کشوری دوپاره است؛ کشوری که طیف گسترده‌ای از رأی‌دهندگانش که همچنان حامی رئیس‌جمهور سابق هستند، به لولا هیچ اعتمادی ندارند.
سوناک؛ دولت متزلزل
پنجمین نخست‌وزیر محافظه کار انگلیس در ۶ سال گذشته در شرایطی سال ۲۰۲۳ را آغاز می‌کند که سرنوشت دولتش نه به حمایت یا عدم‌حمایت نمایندگان حزب محافظه کار، که به شرایط آب و هوایی و سرمای زمستان امسال بستگی دارد. این روزها به‌دلیل افزایش هزینه‌های بالای زندگی و دستمزدهای پایین، طیف گسترده‌ای از کارمندان و کارگران در انگلیس ناراضی هستند و به اعتصاب‌های گسترده ای دست زده‌اند؛ اعتصاب‌هایی که از ۴هفته قبل آغاز شده و قرار است طی روزهای ابتدایی سال جدید هم ادامه داشته باشد. به اعتقاد ناظران، در این شرایط اگر هوا هم در زمستان پیش رو، بیش از پیش سرد شود و کمبود و گرانی دوباره حامل‌های انرژی به مرحله بحرانی برسد، باید منتظر سقوط دولت سوناک هم بود. مجله اکونومیست نوشته موج سرما می‌تواند خاموشی‌های گسترده‌ای را در انگلیس ایجاد کند و این بحران می‌تواند به سرنگونی دولت سوناک منجر شود.
نتانیاهو؛ تسلیم تندروها
۳ روز مانده به شروع سال ۲۰۲۳ میلادی، تندروترین کابینه سیاسی تاریخ رژیم صهیونیستی، کار خود را به رهبری نتانیاهو در تل‌آویو آغاز کرد. نتانیاهو کابینه خود را از طریق ائتلاف با احزاب به‌شدت تندرو و افراطی دست راستی تشکیل داده است. او برای لغو پرونده‌های قضایی خود به همراهی این کابینه نیاز دارد. همین وضعیت باعث شده که نتانیاهو موقعیت قدرتمندی در کابینه خود نداشته باشد و تاکنون تقریبا در برابر همه خواسته‌های تندروها تسلیم شده است. از سوی دیگر، خواسته‌های اعضای افراطی کابینه، ازجمله الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی، لغو طرح تشکیل دولت فلسطینی و اعطای آزادی عمل به نظامیان اسرائیلی در برابر فلسطینی‌ها، آن قدر جنجالی و هزینه‌ساز است که انتظار می‌رود سیاست خارجی کابینه جدید تل‌آویو حتی با متحدان غربی و آمریکایی‌اش نیز با بحران روبه‌رو شود. با توجه به مخالفت‌های داخلی و بین‌المللی به‌نظر نمی‌رسد که کابینه نتانیاهو موقعیت باثباتی در پیش داشته باشد.
عمران‌خان؛ چشم‌انتظار بازگشت به قدرت
عمران‌خان، نخست‌وزیر سابق پاکستان اگرچه یک ماه پیش کناره‌گیری خود را از صحنه سیاسی پاکستان اعلام کرد، اما در آخرین روزهای سال ۲۰۲۲ نشان داد که انتظار دارد تا سال ۲۰۲۳ بار دیگر به میدان سیاست بازگردد. او در جمع خبرنگاران گفت که انتظار دارد تا انتخابات پارلمانی زودهنگام پاکستان در ماه مارس یا آوریل ۲۰۲۳، یعنی ۴ماه زودتر از زمان مقرر برگزار شود. وضعیت فعلی در پاکستان چندان مساعد نیست. دولت شهباز شریف با حذف یارانه گاز و برق و به دلیل افزایش نرخ تورم، محبوبیت زیادی ندارد. از سوی دیگر، حمله بی‌امان عمران‌خان به ارتش، آمریکا و سیاستمدارانی که جایگزین دولت او شده‌اند، مورد توجه بسیاری از پاکستانی‌ها به‌ویژه نسل جوان قرار گرفته است. در این شرایط برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی می‌تواند ورود خان به سیاست را جلو بیندازد؛ البته اگر روند وقایع در کشور بحران‌زده پاکستان به سمت حذف فیزیکی آقای خان نرود. هرچه باشد او به تازگی از یک سوءقصد جان سالم به در برده است.
نظر شما