علت اصلی تولید مکملها نیاز انسانهاست و بخش زیادی از مکملهای غذایی و دارویی با هدف کمک به ارتقای سلامت افراد تهیه میشود و از این نظر تولید این محصولات، خود ارزش بالایی دارد.
مکملهای غذایی خصوصا در مناطق محروم که سوءتغذیه رواج دارد و هنگام وقوع بحرانهای طبیعی مثل زلزله و سیل که ممکن است مردم منطقهای را برای مدتی در معرض خطر کمبودهای تغذیهای قرار دهد بسیار حیاتی و ارزشمند است؛ علاوه بر این، با توجه به افزایش امید به زندگی، مکملها اگر درست مصرف شوند میتوانند تا حد زیادی به توانمندی بهتر افراد در سالهای بعدی زندگی کمک کنند. برای مثال در بسیاری از کشورها مصرف مکمل کلسیم همراه با ویتامینD بهصورت همگانی توصیه میشود.
نباید فراموش کنیم که تغذیه مناسب اصل است ولی اگر به دلایلی تغذیه ما نتواند نیازهای ما را تامین کند مصرف مکملها ضروری و حیاتی است. مصرف مکملهایی غذایی اغلب برای سنین بالای 60 سال در نظر گرفته میشود که بدن افراد با کمبودهایی مواجه است. هیچ ضرورتی در مصرف مکملهای غذایی برای جوانان وجود ندارد اما علاقهمندی مردم به مصرف این مکملها موجب رونق بازار این قبیل محصولات در داخل کشور شده است.
مکمل وقتی به کمک فرد میآید که مواد غذایی نمیتواند کاملکننده نیازهای سلولی انسان به ویتامینها یا املاح باشد. در حقیقت پزشکان مکملهای دارویی یا غذایی را با توجه به جنبههای مختلف فرد، شامل وضعیت سلامت، رشد، سن و عوامل دیگر تجویز میکنند؛ بهدلیل اینکه مواد موجود در مکملها اغلب از ویتامینها و املاحی هستند که معمولا در غذا وجود دارند.
مکملهای دارویی، بخشی از مواد غذایی فشردهشده هستند که تغذیه روزانه ما را کامل میکنند. این مواد که بهصورت قرص، دراژه، کپسول یا پودر در اختیار مصرفکننده قرار میگیرند، در فرم قرص یا پودر، ما را به یاد داروهای شیمیایی میاندازند ولی نقش دارویی ندارند و برای درمان یا تسکین درد استفاده نمیشوند. به گزارش گزونده مدیسین محققان بعد از سالها پژوهش به این نتیجه رسیدهاند که مکملهای غذایی در سالهای اخیر بیشتر مصرف میشوند. بنا بر آمار، یکسوم از مردم، مصرفکننده این مواد هستند. خانمهای میانسال ارزش بیشتری برای این مواد قائل میشوند.
آنچه جالب است، لیست این مواد و کاربرد آنهاست: ویتامین ث در سرماخوردگی کمک میکند؛ آ- ث - اِ تقویتکننده سیستم ایمنی بدن، قلب و دستگاه گردش خون است؛ کلسیم ضدپوکی استخوان است؛ سِلن بر ضدسرطان عمل میکند؛ آلرژن برای اندامسازی و محافظت پوست استفاده میشود.
دلایل زیادی برای استفاده از این مواد وجود دارد. این مواد میتوانند قابلیت یادگیری و کار را افزایش داده، درصد خستگی و سستی بدن را کاهش دهند؛ همچنین میتوانند از بدن در مقابل بیماریهای مختلف محافظت کنند و به خاطر تکمیلکردن تغذیه روزانه، انسان را دیرتر به مرحله افسردگی و پیری میرسانند. این نکته روشن است که کسانی که یکجانبه و اشتباه غذا میخورند نمیتوانند با استفاده از این مواد، بدن خود را سالم نگهدارند؛ برعکس اگر تغذیه مناسب و مقوی باشد، تمام مواد لازم از جمله ویتامینها و مواد معدنی به بدن میرسند و نیازی به مصرف مکملهای غذایی نیست. از طرف دیگر در بعضی از بیماریها میتوان از این مواد استفاده کرد.
در این مورد میتوانیم بیماریهایی مثل دیابت، استئوپروز، بیماریهای دستگاه گوارشی وسرطان را نام ببریم. همراه داروهای شیمیایی که عوارض جانبی ناگواری مثل حالت تهوع، استفراغ و بیاشتهایی دارند نمیتوان از هر ماده تکمیلکننده تغذیه استفاده کرد؛ در این مورد باید با متخصصین تغذیه مشورت کرد. در بعضی از مراحل زندگی و در شرایط ویژه، مواد غذایی لازم نمیتوانند به طور کامل به بدن برسند؛ خانمهای باردار و شیرده و اشخاص مسن در این گروه قرار دارند.
ویتامینها، مواد معدنی و سایر مواد تغذیهای در فرم قرص یا دراژه میتوانند در این مراحل تکمیلکننده تغذیه روزانه باشند. نتیجه اینکه یک تغذیه همهجانبه و متنوع، تمام نیازهای بدن را برطرف خواهد کرد. کسانی که به مقدار کافی میوه، سبزی، مواد سبوسدار، شیر و محصولات شیری کمچربی مصرف میکنند مشکلی از نظر تغذیه نخواهند داشت. یک غذای مقوی به همراه ادویه و سبزیجات کافی بیشتر از مصرف قرصها، دراژهها و پودرها برای بدن سودمند خواهد بود.