این درحالی‌است که هم اکنون علی‌رغم تلاش در این عرصه از وجود ضایعات در مراحل کاشت، داشت و برداشت برنج رنج می‌بریم.
با جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران در این زمینه گفت وگو کرده‌ایم.
- دقیقا در زمینه تولید برنج سالانه با چه میزان ضایعات مواجه هستیم و برای حل این معضل چه باید کرد؟
در کل مرحله کاشت، داشت، برداشت و تبدیل برنج به طور متوسط سالانه 15 درصد ضایعات داریم که این میزان در برخی نقاط بیش‌تر از رقم ذکر شده است. حداقل ضایعات تولید برنج در کشور هم 7 درصد است.
برای رسیدن به خودکفایی واقعی و کاهش حجم ضایعات باید بحث حمایت از ارقام پر محصول به شکل جدی‌تری دنبال شود.
همچنین بحث ساماندهی سیستم آب‌رسانی به برنج کاری‌ها، اصلاح ساختار شالیکوبی‌ها و ساماندهی بازرگانی برنج نیز از دیگر مواردی هستند که باید برای خودکفایی برنج و کاهش ضایعات مدنظر قرار گیرند.
- آیا تاخیر در اعلام قیمت خرید تضمینی برنج که امسال نیز رخ داد تاثیری بر کاهش سطح زیر کشت برنج پر محصول داشته است؟
امسال تاخیر در اعلام نرخ خرید تضمینی از سوی شورای اقتصاد، کاهش 10 درصدی سطح زیر کشت ارقام پر محصول برنج را به دنبال داشت.
در این راستا و برای جلوگیری از تکرار این جریان شورای اقتصاد باید برای تولید سال زراعی آینده نرخ خرید تضمینی را حداکثر تا بهمن‌ماه اعلام کند. این درحالیست اگر امسال از شرایط آبی مناسبی برخوردار می‌شدیم، میزان تولید برنج به طور حتم با 10 تا 15 درصد افزایش، به 2 میلیون و 300 هزار تن هم می‌رسید.
البته امسال هیچ کاهشی در تولید برنج نسبت به سال گذشته نداشتیم و اعلام ارقام مربوط به کاهش یا افزایش تولید از سوی وزارتخانه‌های بازرگانی و جهاد کشاورزی برای افزایش و کاهش واردات است.
- نیاز سالانه کشور به برنج چقدر است ؟
نیاز برنج کشور بین 2 میلیون و 500 تا 2 میلیون و 550 هزار تن است که کسری تولید در این زمینه حدود 300 هزار تن برآورد می‌شود. امسال ظاهرا 450 هزار تن برنج سفید به کشور وارد خواهد شد.
- از آنجایی که نیل به خودکفایی در تولید برنج مستلزم مکانیزه شدن کشت برنج است در این زمینه وضعیت فعلی کشت در اراضی برنج را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هم اکنون با ضعف مکانیزاسیون کشور در تولید برنج روبرو هستیم که کوچک بودن اراضی یکی از دلایل این ضعف است .برای حل این مشکل باید به یکپارچه‌سازی اراضی بپردازیم و قوانینی با ضمانت اجرایی بالا وضع کنیم.
در این میان با معضل گران بودن ماشین‌آلات کشاورزی هم مواجهیم که این امر خود یکی دیگر از دلایل پایین بودن سطح مکانیزاسیون در تولید برنج است . بررسی‌ها نشان داده که استفاده از ماشین‌آلات و مکانیزه کردن بر افزایش عملکرد، کاهش ضایعات و در نهایت افزایش بهره‌وری تاثیر بسیار چشم‌گیری دارد.
- چه راه‌کاری برای حل این مشکل می‌تواند کارساز باشد؟
باید علاوه بر تسهیلاتی که لازم است دولت برای تهیه ماشین‌آلات در اختیار کشاورزان قرار دهد، اقداماتی نیز صورت بگیرد تا تشکل‌ها و تعاونی‌هایی شکل بگیرند که مالکیت ماشین‌های کشاورزی را داشته باشند تا این وسایل را با قیمت‌ها و تعرفه‌های مناسب در اختیار کشاورزان قرار دهند.
- برای تولید برنج در سال آینده به منظور نزدیک‌تر شدن به آنچه در قالب طرح خودکفایی برنج مد نظر است باید چه تمهیداتی اندیشیده شود؟
برای تولید سال آینده برنج مسوولان وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو و همچنین شورای اقتصاد از هم اکنون باید برنامه‌ریزی داشته باشند.
برای تولید برنج در سال آینده باید طرح اصلاح ساختار شالیکوبی‌ها و یکپارچه‌سازی اراضی از این حالت کند بیرون آمده و سریع‌تر انجام شود و با مهار آب‌های سرگردان شمال کشور در زمستان و پاییز، این آب‌ها در اختیار برنج‌کاران قرار گیرد.
