خبر قربانی شدن 145نفر از مبتلایان به بیماری ایدز در 3ماهه گذشته طی چند روز گذشته از سوی رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها پخش شد و متعاقب آن نیز کارشناسان و مقامات صاحب‌نظر وزارت بهداشت در مورد افزایش روند ابتلا به ایدز در ایران و در 3ماهه اخیر هشدارهایی دادند.
یکی از این هشدارها هم مثل روال سابق این بود: اعتیاد تزریقی در کشور همچنان قربانی می‌گیرد. اما طی همین روزهای اخیر و در میان این هشدارها، خبر جدیدتری از زبان دکتر عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت شنیده شد. خبر این بود: داروهای روانگردان عامل اصلی افزایش آمار ایدز در ایران است.
رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت ضمن هشدار نسبت به استفاده برخی جوانان از داروهای روانگردان گفته بود: این داروها تهدید بزرگی در انتقال بیماری ایدز از طریق روابط جنسی است.اما اگرچه در ذهن اکثر اقشار جامعه، اعتیاد تزریقی حرف اول را در ابتلا به این بیماری مهلک می‌زند، شاید جای سؤال باشد که داروهای روانگردان در این میان چه نقشی را قرار است ایفا کنند؟
روانگردان‌ها بیماری‌های مقاربتی را احیا می‌کنند!
دکتر مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این رابطه به همشهری این طور توضیح می‌دهد: متأسفانه در سال‌های اخیر هنوز هم مهم‌ترین راه شایع انتقال ایدز در کشور ما استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی است.
ولی طی این سال‌ها به‌علت سهولت دسترسی به داروهای روانگردان مثل آمفتامین‌ها و مت‌آمفتامین‌ها (شیشه)، داروهایی مثل اکستازی یا کراک (هروئین خالص کمپرس شده) میزان ابتلا به ایدز، افزایش یافته است.
وی در ادامه تصریح می‌کند: سیستم تهاجمی این داروها در افرادی که از آنها استفاده می‌کنند، افزایش می‌یابد؛ به‌طوری که این افراد مایل به برقراری رابطه جنسی هستند، علاوه بر اینکه بعد از استفاده از این داروها دیگر رعایت هیچ‌گونه مسائل اخلاقی و استفاده از وسایل پیشگیری را نخواهند کرد.
وی با بیان اینکه حتی در خیلی از موارد تعداد شرکای جنسی هم در این افراد که عمدتا معتادان تزریقی هستند، افزایش می‌یابد، خاطرنشان می‌کند: البته این اتفاق فقط مخصوص کشور ما نیست چون در ایالات متحده آمریکا هم اگرچه تا سال 2000 سیفلیس از جمله بیماری‌هایی بود که دیگر رو به فراموشی می‌رفت ولی از سال 2004به‌دنبال استفاده از داروهای روانگردان، این بیماری باز هم سیر صعودی پیدا کرد.
این در حالی است که دکتر صداقت نیز نسبت به استفاده برخی جوانان از داروهای روانگردان هشدار داده و می‌گوید: مصرف روانگردان‌ها باعث می‌شود که فعالیت جنسی افراد افزایش یابد در نتیجه آموزش‌های پیشگیری از ایدز هیچ تاثیری در چنین مواقعی ندارد.
اما در حالی که به عقیده مسئولان وزارت بهداشت، این وزارتخانه در کاهش موارد جدید ابتلا به ایدز به‌خصوص در میان معتادان تزریقی موفق عمل کرده، دکتر مردانی معتقد است: ما در حال حاضر بیم این مسئله را داریم که داروهای روانگردان جای استفاده از سرنگ مشترک و اعتیاد تزریقی را بگیرند و مهم‌ترین عامل در ابتلا به بیماری ایدز محسوب شوند و این یعنی فاجعه.
ایــن متــخصـص بیماری‌های عفونی معتقد است: سال‌های اخیر به‌علت استفاده از برنامه راهبردی کشوری کنترل اعتیاد تزریقی و استفاده از برنامه‌های کاهش آسیب به‌خصوص در زندان‌ها و آموزش عدم‌استفاده از سرنگ مشترک، موارد جدید ابتلا به ایدز در میان معتادان تزریقی به حداقل رسیده است ولی متأسفانه همین افراد به‌دلیل استفاده از داروهای روانگردان در حال ابتلا به این ویروس هستند.
به هیچ وجه موفق نبودیم!
«نبود کنترل و آموزش باعث افزایش آمار ایدز در 3 ماه گذشته شده است.»
اما اگرچه بنابر اظهارات رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، این وزارتخانه در اجرای برنامه‌های کنترلی خوب عمل کرده است، رئیس مرکز تحقیقات ایدز کشور، افزایش آمار مبتلایان به ایدز و اچ‌آی‌وی را ناشی از عدم‌کنترل این بیماری می‌داند.
دکتر مینو محرز در ارتباط با افزایش آمار مبتلایان به ایدز می‌گوید: البته انتظاری جز این نمی‌رود چون وقتی کنترل صورت نمی‌گیرد و آموزش را فراموش کرده‌ایم در نتیجه آمار ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز کشور با عنوان این مطلب که در حال حاضر بیشترین راه شیوع بیماری ایدز از طریق تماس جنسی رخ می‌دهد و با انتقاد از عدم‌آموزش مقابله با شیوع ایدز از طریق تماس جنسی خاطرنشان می‌کند: متأسفانه رسانه‌ها از این بحث غافل مانده‌اند و در خانواده‌ها، مدارس و... نیز هیچ آموزش و اطلاع‌رسانی در زمینه انتقال بیماری از طریق جنسی صورت نمی‌گیرد. این در حالی است که به گفته دکتر مردانی هم هنوز این آگاهی به خانواده‌ها داده نشده که مواد‌مخدری مثل کراک و شیشه علاوه بر خاصیت اعتیادزایی می‌توانند چه نقش مؤثری در ابتلا به ایدز از طریق رابطه جنسی پرخطر داشته باشند.
آخرین آمارهای وزارت بهداشت
مقایسه ارقام ارسال شده از سوی روابط عمومی وزارت بهداشت، نشان می‌دهد که در 3 ماه گذشته 561 نفر به جمع مبتلایان به ایدز کشور افزوده شده است.
همچنین براساس آمار ارسال شده از سوی روابط عمومی وزارت بهداشت تا اول دی ماه 87 مجموعا 18هزار و 881 نفر مبتلا به HIV یعنی افرادی که ویروس ایدز وارد بدنشان شده، در کشور شناسایی شده‌اند که 5/93درصد آنان را مردان و 5/6درصد را زنان تشکیل میدهند.این در حالی است که براساس آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت در نخستین روز مهرماه سال‌جاری 18هزار و 320نفر دچار این عارضه شده‌اند.
بررسی تطبیقی این آمارها حاکی از آن است که طی 3ماه گذشته به‌طور متوسط ماهانه 187نفر به ویروسHIV مبتلا شده‌اند. اما براساس آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت تا‌کنون هزار و 730نفر مبتلا به ایدز شناسایی شده و 2هزار و 945نفر از افراد مبتلا فوت کرده‌اند که مقایسه این آمار با آمار 3ماهه گذشته نشان‌دهنده مرگ 145نفر در اثر ابتلا به این بیماری است.
پیش از این رئیس گروه موضوعی ایدز و اچ‌آی وی سازمان ملل متحد در ایران با اشاره به اینکه آمار 80 هزار نفر مبتلا به ایدز در ایران رقم تخمینی دولت و سازمان ملل در جهت تدوین برنامه‌هاست در دوازدهمین روز آذر ماه سال‌جاری گفته بود: تعداد مبتلایان به ایدز در ایران که وجود آنها به ثبت رسیده 18هزار و 320نفر است.
براساس گزارش ارسالی وزارت بهداشت 6/39درصد از مبتلایان به HIV در گروه سنی 25تا34سال قرار دارند که بالاترین نسبت در بین گروه‌های سنی را به‌خود اختصاص میدهند.
همچنین علل ابتلا به HIV در بین کل مواردی که از سال 1365 تا کنون در کشور به ثبت رسیده‌اند به‌ترتیب تزریق با وسایل مشترک در مصرف‌کنندگان مواد 3/69درصد، رابطه جنسی 8درصد، دریافت خون و فرآورده‌های خونی 3/1درصد و انتقال از مادر به کودک 6/0درصد بوده است.
همچنین راه انتقال در 8/20درصد از این گروه نامشخص اعلام شده است. در مقایسه این آمار با مواردی که ابتلای آنان در سال1387 گزارش شده است، اعتیاد تزریقی 6/78درصد، برقراری روابط جنسی 8/11درصد و انتقال از مادر به کودک 6/0درصد را تشکیل داده است.
در 9درصد از موارد شناسایی شده در سال‌جاری هم راه انتقال، نامشخص بوده و هیچ مورد جدید ابتلا از راه خون و فراورده‌های خونی گزارش نشده است.
