به گزارش همشهری آنلاین- ارتش جمهوری اسلامی ایران مطابق با تقویم سالیانه رزمایش‌های نیروهای مسلح رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش در روزهای ۹ تا ۱۲ دی‌ماه سال جاری برگزار کرد. محدوده برگزاری این رزمایش سه میلیون کیلومتر مربع در مناطق جنوب شرق، سواحل مکران، حد فاصل شرق تنگه هرمز تا نزدیکی بندر گواتر و دریای عمان تا مدار ۱۰ درجه در شمال اقیانوس هند است.
یکی از نکات قابل توجه در این رزمایش، استفاده از تجهیزات و تسلیحات بومی و داخلی است که توسط سازمان‌های جهاد خودکفایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، وزارت دفاع با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان علمی کشور طراحی و تولید شده و همراه با تجهیزات بازآماد(اورهال) شده و بهینه شده در ارتش، به‌کار گرفته شدند.
نیروهای چهارگانه ارتش در این رزمایش بیش از ۲۰۰ سریال و سناریوی نظامی مختلف در جنوب شرق، سواحل مکران، دریای عمان و شمال اقیانوس هند را انجام دادند. یگان‌ها و واحدهای حاضر در این رزمایش با بخشی از توانمندی‌ها و تجهیزات خود وارد میدان شدند تا علاوه بر تمرین تاکتیک‌ها و آموزش‌های مورد نیاز از برخی تمرینات جدید نیز استفاده کنند.
در این راستا، با امیر سرتیپ علیرضا شیخ معاون تربیت و آموزش ارتش و سخنگوی رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا او جزئیات بیشتری از این رزمایش را تبیین و تشریح کند.
متن این گفت‌وگو به شرح ذیل است:
سوال : امیر لطفاً در ابتدا درباره علت و چرایی برگزاری رزمایش‌ها بفرمائید.
امیر شیخ: آنچه که مسلم است رزمایش‌ها در تمام دنیا با اهداف مشخصی طرح‌ریزی می‌شود. اما، کارکرد آن‌ها نوعاً یکی است. رزمایش ها نمایش اقتدار یک ملت است که بایستی بر روی سر دشمن گسترده شود. نمایش اقتداری که بتواند دشمن را در محاسبات هزینه و فایده‌اش به یک فهم منطقی برساند. لذا، در همه دنیا رزمایش‌ها با این هدف برگزار می‌شود که جنبه خارجی رزمایش‌ها است.
در جبنه داخلی نیز رزمایش‌ها با هدف آزمایش آموزش‌ها انجام می شود. آزمایش آموزش‌ها یعنی یک در طول یک سال تحصیلی نفرات دوره‌هایی را طی می‌کنند و این بایستی به صورت تلفیقی در یک کارگاه بزرگ به نام رزمایش آزمایش شوند که مشخص شود آیا کارایی لازم را دارند یا خیر؟
کشورهایی که در فرآیند کار علمی و نظامی خود چرخی آموزشی را به صورت کامل طی می کنند حتماً این رزمایش‌ها را دارند. البته در برخی کشورها، رزمایش دو وجهی است و در برخی دیگر نیز بیشتر جنبه بازدارندگی دارد همچون رزمایش‌های ما که در قالب یک آزمایش بزرگ به نمایش گذاشته می شود. لذا، رزمایش‌های ارتش نوعاً به خاطر آزمایش آموزش‌ها، تسلیحات و راهبردهای جدید تاکتیکی برگزار می‌شود.
سوال :در سال‌های اخیر شاهد برگزاری رزمایش‌های ارتش به صورت مشترک هستیم. علت این کار چیست؟
امیر شیخ: جنگ های آینده، جنگ تک نیروی نیست بلکه یک جنگ مشترک با تمام داشته های یک ملت است. اگر بخواهیم به این نوع جنگ، واژه جنگ ترکیبی را اطلاق کنیم گذشته از آنچه در حوزه سخت جنگ وجود دارددر حوزه نرم نیز توانمندی ها هم گرا میشوند . ارتش جمهوری اسلامی ایران ترکیب تمام داشته‌های یک ملت است.
توانمندی‌های ارتش جمهوری اسلامی در چهار نیروی خود و یک قرارگاه مشترک پدافند هوایی متمرکز است و این بایستی در یک جا جمع شود چراکه هیچ جنگی در آینده جنگ تک نیرویی نخواهد بود. به همین دلیل، بایستی مدیریت یک پارچه صحنه جنگ تمرین شود.
ما برای یکپارچه‌سازی صحنه عملیات و ایجاد وحدت فرماندهی در مراحل اجرا نیازمند تمرینات مشترک هستیم تا بتوانیم هر چهار نیرو را پای کار آورده و توانمندی آن‌ها را بر روی یک ماموریت مشخص هم‌افزا و هم‌گرا کنیم. رزمایش‌های مشترک نیز ترکیبی از رزمایش‌های جداگانه هر کدام از نیروها است که در پایان سال در قالب یک رزمایش مشترک ظهور و بروز پیدا می‌کند.
سوال :رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش در مقایسه با رزمایش‌های ارتش در گذشته چه تفاوتی دارد؟
امیر شیخ: سال به سال که رزمایش‌ها را انجام می‌دهیم درس آموخته‌های رزمایش‌های سال قبل را در رزمایش‌های سال جاری اعمال می کنیم یکی از آن درس آموخته ها رعایت استاندارد برگزاری رزمایش‌ها با اصول و قواعد تاکتیکی منظمدر قالب طرح ریزی تمرینات تاکتیکی است. یکی از ویژگی‌های رزمایش امسال قاعده‌مندتر بودن براساس اصول تاکتیکی خود رزمایش بود،لذا شما هم در فرآیند اجرا و هم در نوع اطلاع رسانی به وضوح ردپای این منطق در طرح‌ریزی، اجرا و همچنین مدیریت یکپارچه صحنه رزمایش را مشاهده کردید.
این ویژگی از درس‌آموخته‌های رزمایش‌های سال‌های گذشته حاصل شده است. آنچه برای ما در این دوره حائز اهمیت بوده و به شکل متمرکز به آن پرداخته‌ایم، مدیریت یکپارچه صحنه عملیات است.
سوال:رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش یکی از رزمایش‌های گسترده به لحاظ محدوده عملیاتی و برگزاری آن است و در خبرها نیز اعلام شد که این رزمایش در محدوده‌ای به وسعت ۳ میلیون کیلومتر مربع برگزار شده است. لطفاً درباره محدوده برگزاری این رزمایش بفرمائید.
امیر شیخ: ما در این رزمایش، محدوده‌ای به وسعت سه میلیون و ۱۹۰ هزار کیلومتر را در عرصه اطلاعاتی و امنیتی پوشش دادیم. این محدوده در حوزه تاکتیکی در دریا، وسعت ۱۷۰ هزار کیلومتر مربعی داشت و وسعت محدوده عرصه زمینی نیز ۳۰ هزار کیلومتر است.
هنگامی که عدد سه میلیون و ۱۹۰ هزار کیلومتر برای محدوده اطلاعاتی و امنیتی عنوان می‌شود یعنی محدوده‌ای از عمق صحنه نبرد تا مدار ۱۰ درجه شمالی و دریای سرخ. پوشش چنین محدوده‌ای در عرصه اطلاعاتی و امنیتی نشان از قدرت اشراف اطلاعاتی ما و تسلط بر سیگنال‌ها و فضای رصد و پایش منطقه است. اما، وسعت رزمایش از لحاظ عملکردی، تاکتیکی و اشغال سطح زمین مانور همان بود که خدمت شما عرض کردم.
ما به عنوان ارتش جمهوری اسلامی ایران بخشی از توان خود را وارد میدان رزمایش می‌کنیم، چنانچه در این رزمایش نیز شاهد آن بودیم و بخش هایی از نیروهای چهارگانه ارتش را وارد میدان کردیم. این رزمایش، یک نمایشی است از آنچه باید انجام شود.لذا مدیریت صحیح این جز از آن کل ارزشمند، می تواند تایید مدل کل را تضمین کند.
سوال:نخستین تمریناتی که در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش انجام شد، عملیات دفاع شبانه ساحلی و سپس تصرف سرپل دشمن بود. چرا این تمرینات در این رزمایش طراحی شد؟ این دو تمرین شامل چه مراحلی هستند؟
امیر شیخ: ما در منطق طرح‌ریزی خود در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ به صورت دفاعی عمل کردیم. بنابراین، کار را از دفاع قاطع شب اول آغاز کردیم که دفاع در ساحل است و آن را به طور کامل با مشارکت نیروهای چهارگانه ارتش انجام دادیم. لذا، سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران این است که نباید پای دشمن به خاک ما برسد و در این راستا، نام این سیاست دفاعی را دفاع قاطع گذاشته‌ایم.
برای اجرای سیاست مذکور باید هر آنچه داریم به کار بگیریم تا پای دشمن به سواحل ما نرسد. اگر بخواهد پای دشمن به سواحل ما برسد و وارد خاک ما بشود بایستی از دریای خون ارتش و نیروهای مسلح بگذرد چون دریای خون نیروهای مسلح به اقیانوس خون ملت وصل است هیچ دشمنی جرات انجام چنین ریسکی را ندارد چراکه دفاع ما یک دفاع مردم پایه است.
مطابق با سیاست‌های دفاعی خود، عملیات دفاع قاطع در ساحل را انجام دادیم که در شب اول رزمایش اجرا شد و طی آن تکاوران و مدافعان ساحل توانستند تمرین دفاع را به خوبی انجام بدهند. اما، با توجه به اینکه منطبق با رویکرد جدید، دفاع باید با رویکرد هجومی صورت بگیرد، در این راستا، تمرینی را با محوریت رویکرد هجومی طراحی کردیم.
برای این منظور، سناریوی تصرف سرپل در ساحل دور و عملیات بیچینگ و بارریزی را انجام دادیم. سناریوی اجرا این عملیات‌ها این گونه است که در گام نخست شناسایی منطقه و اشراف اطلاعاتی انجام شد و سپس توسط زیردریایی‌ها غواصانی را داخل منطقه نفوذ دادیم و منطقه را بررسی کردند و سر پل‌هایی را برای تامین منطقه گرفتند. پس از آن توسط قایق‌های کوچک و همچنین بالگردها، تعدادی تکاور را در ساحل پیاده کردیم و آن‌ها منطقه را از نظر تامینی و امنیتی بررسی کردند و منطقه را برای ورود عمده قوا ما که توسط ناوهای نیرو بر باید انجام می‌شد.
ما در این رزمایش به صورت سمبلیک از ناو تنب استفاده کردیم و تعدادی از ادوات زرهی که تحت عنوان عملیات بیچینگ است را در آنجا پیاده سازی کردیم. در این مرحله که عملیات بیچینگ انجام شد پس از پیاده‌شدن نیروهای زرهی در ساحل، چتربازان از از هوا فرود آمد و در یک نقطه با نیروی زرهی الحاق انجام دادند و سپس شروع کردند به توسعه وضعیت.
کاری که ما در روز نیروی زمینی انجام دادیم و شما حرکت تانک ها را در آن روز بسیار زیبا و چالش‌انگیز نظامی از لحاظ حرکت تانک ها در زمین گل آلود مشاهده کردید، عملیات توسعه وضعیت نام داشت. در این عملیات، توپخانه، راکت‌اندازها، بالگردها، موشک‌ها با کمک تانک‌ها و الحاق نیروهای هوابرد به عنوان نیروهای پیاده و ملحق شدن به نیروی زرهی به سوی هدف مدنظر حمله کرده و آن را تصرف کردند. لذا، عملیات‌های اخذ سرپل، توسعه وضعیت و تصرف هدف را در این مرحله انجام دادیم که طبق سناریوی طرح‌ریزی تمرینات تاکتیکی آیین‌نامه‌ای ما است.
سوال :ما در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش شاهد حضور انواع پهپادهای نیروهای چهارگانه ارتش مانند مهاجر ۶، ابابیل ۳ و ۵، کمان ۱۲، آرش، کرار و... بودیم. اکنون که در سال ۱۴۰۱ هستیم رویکرد ارتش در استفاده از پهپادها چگونه است؟ آیا تمرکز ارتش بر روی پهپاد بیشتر شده است؟
امیر شیخ: ما، در حوزه پهپادی اکنون به عنوان یک قدرت منطقه ای مطرح هستیم و امروز برد، دقت و قدرت تخریب پهپادهای ما بیش از موشک‌های ما است. رویکردهای ما متناسب با تهدیدات، تجهیز پهپادها به سلاح‌های متناسب است. شما صحنه‌های اصابت دقیق پهپاد به هدف را از برد بلند مشاهده کردید که با دقت بسیار بالا نقطه‌زنی کرد. همچنین، صحنه هایی را هم در ساحل دریا مشاهده کردید که در آن جا هم پهپاد ما با دقت بالا به کشتی شبیه‌سازی شده برخورد و آن را منهدم کرد.
ما در این رزمایش انجام دادیم تلفیق پهپاد های مختلف با توانمندی ها و کارکردهای مختلف بود تا یک ماموریت واحد را انجام دهند. ما از از پهپادهای بمب افکن، انهدامی، شناسایی و رهگیر خودمان به طور مشترک در یک عملیات استفاده کردیم. به طور مثال، ما از پهپاد کرار که قادر به اجرای ماموریت‌های سه‌گانه شناسایی، رهگیری و انهدام است در این رزمایش به صورت تلفیقی بر روی یک هدف واحد استفاده کردیم. این یکی از تاکتیک‌های جدیدی بود که ما در این رزمایش استفاده کردیم و نتیجه بسیار خوبی هم از آن دریافت کردیم.
پهپاد به عنوان دست بلند دفاعی ما در شناسایی، کنترل، رهگیری و انهدام امروز به عنوان یک ابزار قدرتمند در اختیار ارتش است که با توجه به توانمندی های ایجاد شده و ظرفیت های ایجاد شده در ارتش به عنوان یک قدرت افزوده تلقی می شود.
این قدرت با کمک سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و قدرتی که در روی زمین دارد به کمک ارتش آمده و این توان را برای نظام جمهوری اسلامی ایران به وجود آورده که امروز مورد توجه آقایان است و بر روی آن تحلیل می‌کنند. پهپادهایی که ما در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش آن‌ها را نمایش دادیم بخشی از توانمندی ما در این حوزه است و امیدواریم آن بخش که قادر به نمایش آن در رزمایش نبودیم هیچ‌گاه برای دفاع وارد صحنه عمل نشود. این بخش قطعاً بازدارنده است و می‌تواند برای ما مزیت بسیار بالای رقابتی در صحنه عملیات ایجاد کند.
راهبرد یک تیر ـ یک هدف در دستور کار پدافند هوایی ارتش
سوال :نیروی پدافند هوایی ارتش یکی دیگر از نیروهای است که در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۱ ارتش فعالیت کرد. در این رزمایش، سامانه‌های مختلفی در بردهای گوناگون حضور داشتند. سامانه‌های خاتم، مجید، تلاش و ۱۵ خرداد شلیک و اهداف خود را با موفقیت منهدم کردند. البته سامانه‌های راداری نیز دیگر نقش‌آفرین این رزمایش بودند. از نظر شما به عنوان معاون تربیت و آموزش ارتش و همچنین سخنگوی این رزمایش، عملکرد نیروی پدافند هوایی ارتش در این رزمایش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امیر شیخ: ما پدافند هوایی را چشم بیدار نیروهای مسلح و ملت بزرگ ایران در منطقه می‌دانیم و این عزیزان فضا و هوای کشور را در چتر دیده‌بانی خود دارند. در این رزمایش هم که ما در یک منطقه مشخص عمل می‌کردیم، قدرت نظارت، پایش و رصد پدافند هوایی را در هشدارهایی که در منطقه به هواپیماهای جاسوسی دشمن اعم از منطقه ای و فرامنطقه‌ای داده شد، شاهد بودیم.
قدرت رصد پدافند هوایی به حدی بود که هواپیما به محض خروج از آشیانه و استارت در چتر دید ما قرار داشت و آن را به طور دقیق رهگیری می‌کردیم. چند فقره اخطار پدافند هوایی به این هواپیماها به جهت نزدیک شدن به منطقه رزمایش ناظر بر همین اشراف اطلاعاتی ما بر منطقه بود که این اشراف توسط نیروی پدافند هوایی ارتش برای ما فراهم می‌شد.
پدافند علاوه بر اینکه بایستی کار نظارت را انجام بدهد باید کار رهگیری و انهدام را هم اجرا کند. لذا، این کار با سامانه‌های مختلف راداری فعال که شاید کمتر به چشم بیاید و در این رزمایش‌ها کمتر نمایش داده شود چون در عمق فعال هستند. چراکه سامانه‌های تیر یا موشکی فعال ما برای انهدام بیشتر در صحنه رزمایش به چشم می‌آیند. ترکیب این سامانه‌های نیروی پدافند هوایی تحت هدایت و حمایت قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) کار خود را انجام می‌دهند.
ما با سامانه‌های پدافندی خود پهپادی را هدف قرار دادیم که سطح مقطع آن بسیار بسیار کوچک است و هنگامی که این سطح مقطع را نسبت به موشک مقایسه می‌کنید قیاس آن‌ها با هم زیاد تطبیقی نیست. اما، قدرت انهدام و هدف گیری بسیار بالای این سامانه‌ها در بردهای ۳۰، ۶۰، ۷۰ و ۱۰۰ کیلومتر توانستیم اهداف را هدف قرار دهیم. نمره عملکرد پدافند بسیار خوب و قابل قبولی بود. البته اشکالاتی هم مربوط به سامانه ها بود که بلافاصله متخصصان با حضور پای سامانه‌ها آن‌ها را رفع می‌کردند. اما، همه موشک‌های شلیک‌شده ما از سامانه‌های پدافندی به هدف اصابت و اهداف را منهدم کردند.
هدفی که ما در این رزمایش توانستیم آزمایش کنیم، توانمندی پدافند هوایی در رهگیری و انهدام و قدرت موشک‌ها را در اثر گذاری آن‌ها انجام دادیم. لذا، شاهد هستیم برخی اوقات نسبت به هزینه‌های رزمایش‌ها ایراداتی وارد می‌کنند اما من به این عزیزان می‌گویم قیمت یک موشک و پهپادی که ما در رزمایش منهدم می‌کنیم و به هدف می‌رسیم این اطمینان را به ما می‌دهد که می‌توانیم در روز مورد نیاز با یک تیر، یک هدف را منهدم کنیم. چرا که در آن مرحله دشمن نباید از کمند ما فرار کند.
باید به این نکته تاکید کنم که افراد و نیروها باید برای اجرای دقیق و صحیح راهبرد یک تیر ـ یک هدف به خوبی و با کیفیت بالا تمرین کنند. لذا، کار موشکی برای ما با توجه به هدف رزمایش محقق شد و خوشبختانه پدافند هوایی نمره بسیار خوبی از لحاظ دقت و عملکرد سامانه‌ها و هم مهارت کارکنان در مورد اصابت قرار دادن اهداف نمره قابل قبول و خوبی بود.
نظر شما