با این حال به گفته کارشناسان حدود 70درصد جراحی‌های زیبایی، عمل بینی است. البته ناگفته نماند که حتی به عقیده جراحان پلاستیک بینی، این جراحی عوارض زیادی دارد که متقاضیان را مجبور می‌کند برای انجام ترمیم‌های دوباره مجددا به جراح مراجعه کنند.
با این حال، در آستانه برگزاری سمپوزیوم روش‌های پیشرفته در جراحی پلاستیک و ترمیمی بینی که انجمن راینولوژی امروز و فردا با همکاری دانشگاه جانز هاپکینز اقدام به برپایی آن در مرکز همایش‌های رازی می‌کند، کارشناسان بار دیگر با اشاره به این عوارض هشدار می‌دهند که خیلی از آنها در جراحی پلاستیک کاملا برگشت‌ناپذیر خواهند بود.
دکتر محسن نراقی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی و عضو آکادمی جراحان پلاستیک و ترمیمی صورت آمریکا در گفت‌وگو با همشهری و ضمن اشاره به اینکه به‌علت افزایش جراحی‌های پلاستیک بینی در ایران و افزایش تعداد متقاضیان آن، ما هر روزه با افزایش عوارض این جراحی‌ها هم مواجه هستیم، می‌گوید: این عوارض به‌طور کلی 2 دسته هستند؛ عوارض عملکردی و عوارض زیبایی.
وی با اشاره به اینکه به‌طور کلی یک سری از متقاضیان جراحی بینی به خاطر مشکلات تنفسی مراجعه می‌کنند، توضیح می‌دهد: در این افراد مسلما عوارض تنفسی اهمیت زیادی دارد چون کسانی که تنفسشان دچار مشکل می‌شود، زندگی عادی خود را از دست می‌دهند.
به گفته وی، حتی پیش آمده بیمارانی که یک شب خواب راحت نداشته‌اند و تقاضا کرده‌اند که هر طور شده تنفسشان با جراحی بهبود یابد؛ حتی به قیمت بزرگ‌تر شدن بینی.
دکتر نراقی در توضیح عوارض تنفسی ادامه می‌دهد: عوارض تنفسی در اثر عوامل مختلفی می‌تواند ایجاد شود که این عوامل می‌تواند مسیر تنفسی داخل بینی را تنگ کند. یکی از آنها چسبندگی‌های داخل بینی است؛ به‌طوری که ایجاد هر زخمی در هر بافتی از بدن واکنش‌هایی را در جهت ترمیم آن می‌طلبد.
در بینی هم روند جراحی اگر با ایجاد زخم در داخل بینی همراه باشد، بعد از عمل باعث چسبندگی سطوح مختلف داخل بینی می‌شود. این اتفاق باعث می‌شود مسیر تنفسی داخلی بینی باریک‌تر شود.
به گفته رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی، ما برای اینکه این عارضه را به حداقل برسانیم، در جراحی کمترین برش را در داخل بینی ایجاد می‌کنیم که زخم کمتری هم ایجاد شود. دومین کاری که می‌کنیم این است که ورقه‌های سیلیکونی را در داخل بینی می‌گذاریم و این کار برای اطمینان از عدم‌چسبندگی است.
« عارضه دیگر در جراحی‌های پلاستیک عملکردی این است که بعضی از بیمارانی که مشکل تنفسی دارند به خاطر باقی ماندن انحراف تیغه بینی مجددا به جراح مراجعه می‌کنند.»
دکتر نراقی با بیان این عبارات توضیح می‌دهد: خیلی از بیماران قبل از جراحی انحراف بینی دارند و از این انحراف هم بی‌خبرند در حالی‌که تنفسشان خوب است.
ولی وقتی ما آنها را عمل می‌کنیم، اگر این انحراف را اصلاح نکنیم، مشکلات تنفسی به‌تدریج در این افراد ظاهر می‌شوند.
برای همین یکی از کارهای ما برای تمام متقاضیان جراحی پلاستیک بینی این است که داخل بینی آنها را معاینه کنیم. این در حالی است که گاهی اوقات ما به معاینات معمولی هم بسنده نمی‌کنیم و برای دیدن عمقی‌ترین قسمت‌های بینی با آندوسکوپ به معاینه بیماران می‌پردازیم.
«عارضه دیگر این است که برخی بیماران بعد از عمل به‌دلیل اینکه سوراخ بینی‌شان تنگ می‌شود، تنفسشان هم مشکل خواهد شد. برای همین است که ما به متقاضیان مدام توصیه می‌کنیم که هیچ گاه تقاضای کوچک کردن بینی را از جراح نداشته باشند چون این اتفاق یک مسئله تقریبا غیرقابل برگشت است و رفع آن جزء مشکل‌ترین جراحی‌های پلاستیک بینی است.»
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به این عبارات نیز اشاره می‌کند و معتقد است: یکی دیگر از مسائلی که قبل از عمل باید به آن دقت کنیم، این است که برخی بیماران شاخک‌های داخل بینی بزرگی دارند که ممکن است لازم باشد اقداماتی روی این شاخک‌ها انجام شود.
البته در روش‌های قدیمی این شاخک‌ها برداشته می‌شد که الان دیگر این کار منسوخ شده است. این شاخک‌ها دیگر به‌طور کامل خارج نمی‌شوند چون این کار با فیزیولوژی طبیعی بینی منافات دارد.
به گفته وی، امروزه با روش‌های جدید مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس یا لیزر، سعی می‌شود بدون برداشتن شاخک‌ها حجم آنها کاهش یابد و این کار منجر به حفظ آناتومی بینی خواهد شد.
از دیگر عوارض شایع و ناخوشایند مشکلات تنفسی بعد از جراحی، تنگی دریچه داخلی بینی است.دکتر نراقی در توضیح این عارضه خاطرنشان می‌کند: علت اینکه ممکن است این دریچه بعد از جراحی تنگ شود، ممکن است به خاطر برداشتن بیش از حد بافت‌های بینی و پایین آوردن بیش از حد ارتفاع پشت بینی باشد؛
یعنی در کسانی که می‌خواهند بینی‌شان پایین برود یا قوس پیدا کند، این درخواست به هیچ وجه صحیح نیست. علاوه بر اینکه اصلاح این اتفاق ناخوشایند که تمام زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، جزء مشکل‌ترین جراحی‌هاست.
و حالا دردسرهای زیبایی
اما برخی از عوارض جراحی پلاستیک بینی هم مربوط به عوارض زیبایی هستند. «یکی از این عوارض برداشتن بیش از حد قوز استخوانی یا غضروفی است که باعث می‌شود بینی حالت زینی‌شکل به‌خود بگیرد یا قوس زشتی پیدا کند، چون وقتی بینی بیش از حد کوچک شود، تناسب خود را با صورت از دست می‌دهد.»
رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی با اشاره به این جملات تاکید می‌کند: هدف ما در جراحی زیبایی اصلا ایجاد تناسب درصورت است ولی اصلاح این عارضه جزء مشکل‌ترین اصلاحات بعد از جراحی است.
به گفته وی، عارضه دیگر در این جراحی‌ها انحراف بینی است که اگر این انحراف اصلاح نشود، در ظاهر بینی هم خودش را نشان خواهد داد.
اما بالا رفتن بیش از حد نوک بینی هم عارضه‌ای است که خیلی از متقاضیان گرفتار آن می‌شوند؛ به‌طوری که به عقیده دکتر نراقی در بعضی از افراد نوک بینی ممکن است آنقدر بالا رود که بینی حالت خوکی شکل پیدا کند و باز هم تناسبش با صورت به هم بخورد.
با وجود همه این عوارض، درصد بیمارانی که برای عمل جراحی مجدد مراجعه می‌کنند، با میزان تجربه و دانش جراحان نسبت مهمی دارد. دکتر نراقی به این نسبت اشاره می‌کند و می‌گوید: این نسبت ممکن است از درصد‌های پایین یعنی زیر 5درصد تا بالای 50 درصد متغیر باشد. البته در جراحان مختلف و در مراکز مختلف باز هم این نسبت متفاوت است.
«حالت متعادل از نظر ما میزان زیر 5 درصد است اما به‌دلیل اینکه طیف جراحانی که جراحی بینی انجام می‌دهند، با تجربیات و مهارت‌های مختلف است، میزان بالای 50 درصد در بیشتر موارد وجود دارد.»
وی با توضیح این عبارات می‌افزاید: هدف ما باید کاهش این میزان و در نتیجه کاهش میزان مراجعات متقاضیان برای عمل مجدد باشد؛ به‌طوری که آگاهی دادن به بیماران و اینکه باید در انتخاب جراح مناسب وسواس زیادی به خرج دهند، یکی از این اقدامات است.
اکثر متقاضیان مشکل روانی دارند
اما جالب است بدانید حدود 75درصد متقاضیان جراحی زیبایی مشکل روانی دارند؛ به‌طوری که براساس مطالعات روانشناختی 80درصد از زنان و 60 درصد از مردان تمایل به انجام اعمال جراحی دارند که تنها حدود 10درصد آنها از چهره جدید خود راضی هستند و کار 50درصد آنها نیز به عمل دوباره می‌کشد.
دکتر سید سعید صدر، روانپزشک استادیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره به همشهری می‌گوید: در اعمال جراحی زیبایی بینی نکته مهم این است که قبل از جراحی بیماران باید از نظر روانپزشکی به‌طور کامل بررسی شوند به این دلیل که برخی از این افراد به‌علت ابتلا به وسواس و افسردگی احساس ناخوشایندی از چهره‌شان دارند.
همچنین خیلی از آنها هم بعد از عمل باز از وضعیت جراحی ناراضی هستند و این وسواس باز هم ادامه دارد. وی با بیان اینکه این بیماران حتی از جراح هم ابراز نارضایتی می‌کنند، ادامه می‌دهد: دلیل این امر هم این است که در کشور ما متأسفانه به غیراز تعداد خیلی کمی از جراحان پلاستیک بینی که به‌طور مستقیم با روانپزشکان ارتباط دارند، بقیه جراحان برای انجام این جراحی با روانپزشکان هیچ مشورتی نمی‌کنند.
دکتر صدر معتقد است: علاوه بر این، اگرچه برخی افراد از نظر روانی مشکلی ندارند و حتی بعد از آن زندگی شاداب‌تری هم دارند، ولی در این میان باز هم متقاضیانی دیده می‌شوند که با اینکه مشکل روانی ندارند ولی بعد از عمل به‌علت نارضایتی از آن دچار مشکلات عصبی و پرخاشگری می‌شوند و ارتباط اجتماعی‌شان بسیار محدود می‌شود.
به گفته وی، حتی در این میان افرادی با مشکلات روانی بدتری مثل کسانی که همیشه احساس بدشکلی بدن دارند، دیده می‌شوند.
این افراد با وجود اینکه وضعیت بدنی مناسبی دارند ولی باز هم اقدام به جراحی می‌کنند و حتی اگر نتیجه جراحی آنها بسیار موفق باشد همچنان این احساس بدشکلی بدن در آنها باقی می‌ماند؛ به‌طوری که اینها هم جزو کسانی می‌شوند که پیاپی برای انجام جراحی‌های بعدی مراجعه می‌کنند
