برنزه کردن و تغییر رنگ دادن پوست به رنگ قهوهای و شکلاتی، چند سالی است که در میان جوانان و حتی میانسالان پرطرفدار شده علاوه بر آفتاب گرفتنهای طولانی، دستگاههای برنزهکننده موسوم به «سولاریوم» را نیز به کمک طلبیده است؛ دستگاههایی که متخصصان پوست، استفاده از آن را فقط در موارد طبی توصیه میکنند و معتقدند که مصارف غیرطبی و زیبایی از آنها بهطور حتم با ابتلای استفادهکنندگان به سرطان پوست همراه است.
به گفته متخصصان، مراکز غیراستاندارد و غیرمجاز زیادی تنها بهدلیل سودجویی و کسب درآمد بدون توجه به عوارض احتمالی کاری که انجام میدهند، خدمات مرتبط را به علاقهمندان ناآگاه ارائه کرده وبا توجه به گران بودن این خدمات، افراد، حتی گاهی تمام درآمد ماهانه شان را برای خرید خدماتی «مرگبار» عرضه میکنند.
دکتر کامران بلیغی، متخصص پوست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، هرگونه استفاده غیرطبی از سولاریوم را غیرمجاز دانسته و به همشهری میگوید: استفاده غیرطبی از اشعه ماوراء بنفش برای برنزه کردن پوست (آنچه که با دستگاههای سولاریوم انجام میشود)، در همه جای دنیا به شکل رسمی، ممنوعیت دارد و در هیچ کجا برنزه شدن به این روش، توجیه علمی ندارد.
دکتر بلیغی تنها کارکرد دستگاههای سولاریوم که رواج بسیاری هم در کشور ما یافتهاند را برای برخی مصارف درمانی و آن هم تنها زیر نظر پزشک متخصص مجاز دانسته و میگوید: اطبا در حال حاضر از سولاریوم و اشعه درمانی برای بهبود برخی از بیماریها از جمله پسوریازیس، برخی از اگزماها، سرطانهای پوست و لنفومها استفاده میکنند که ثانویه به آن، برنزه شدن پوست هم به وجود میآید؛ اما پزشکان در مورد درمان همین بیماریها هم، دائما سبک- سنگین کرده و جوانب امر را میسنجند تا خدای نکرده پس از درمان یک بیماری، بدخیمی دیگری اتفاق نیفتد.
دکتر بلیغی اضافه میکند: آن وقت چطور یک فرد سالم تنها برای تغییر دادن رنگ پوست خود، حاضر میشود از دستگاهی استفاده کند که اندکی تغییر در دوز اشعه، میتواند سرطانهای مرگباری را برای اوبهدنبال داشته باشد؟
این متخصص پوست معتقد است که گرچه آفتاب گرفتن هم با خطراتی برای پوست همراه است اما اگر اصرار زیادی برای برنزه شدن وجود دارد و فرد میخواهد که از بین بد و بدتریکی را انتخاب کند، بهتر است به آفتاب گرفتن بپردازد، چرا که هم شدت و هم طول موج اشعههای مورد استفاده در سولاریوم برای پوست نسبت به آفتاب مخربتر است.
اما دکتر فرهاد ملک زاد، عضو هیأت علمی گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، هر نوع برنزه کردن با استفاده از آفتاب یا سولاریوم را رد میکند و در پاسخ به این سؤال که اگر سولاریوم بد است، چرا کشورهای غربی از آن استفاده میکنند، به همشهری میگوید: در آن کشورها، اسلحه هم مجاز است، پس همه بروند، خودشان را بکشند!
ملک زاد ادامه میدهد: مصرفکننده باید عاقل باشد و با هر فناوری، برخورد عالمانه کند، چرا که برخی از دستگاهها تنها مصرف درمانی دارند و برای کارهای دیگر مناسب نیستند، همانطور که آفتاب گرفتن طولانی را برای پوست بسیار مضر و خطرناک معرفی میکنیم اما برای برخی از بیماریها به بیماران توصیه دراز کشیدن در آفتاب بهدلیل نوع بیماری شان همچنان وجود دارد.
دکتر پرویز طوسی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز معتقد است که استفاده از سولاریوم، ریسک ابتلا به سرطانهای پوست را بالا برده و آفتاب گرفتن با دقت در شدت و مدت آن، با تمام بدیهایی که دارد از سولاریوم قابلقبولتر است.
دکتر بلیغی اما آفتاب گرفتنها را به دو دسته حملهای و غیرحملهای تقسیم بندی میکند و معتقد است کسانی که تنها بهمنظور برنزه کردن، یک هفته تمام به مکانی پر آفتاب مثل سواحل جنوبی یا استخرها میروند و در مدت کوتاهی با شدت زیاد، پوست خود را برنزه میکنند، در معرض ابتلا به سرطان کشندهای به نام ملانوما قرار میگیرند و به این ترتیب خطر این روش، کمتر از سولاریوم نیست.
دکتر بلیغی، تب برنزه کردن را مسئله اجتماعی بزرگی میداند که حتی نیاز به مداخلات روانشناسانه و فرهنگسازی دارد، چرا که هر نوع اشعه گرفتن برای پوست مضراست و از سوی متخصصان رد میشود.
از سوی دیگر بیشتر متخصصان پوست و کارشناسان امور بهداشتی معتقدند که رواج خطرناک این نوع زیباسازی نیاز به اقدامات وسیع و پیشگیرانه نهاد تاثیر گذاری مثل وزارت بهداشت دارد چرا که وجود دستگاههای اشعه دهنده سولاریوم در باشگاههای ورزشی و آرایشگاهها میتواند مشکلات غیرقابل برگشتی را به بدنه بهداشتی جامعه وارد کند و
رفته رفته فاجعهای را دامن بزند که ناآگاهی استفادهکنندگان وسود جویی ارائه کنندگان، عامل اصلی بروز آن است.