انتشار ۴۰ کتاب چاپ اولی سینمایی در پاییز امسال| هنری که ققنوس وار برمی خیزد و راهش را ادامه می دهد| اتفاقات بازار کتاب را کم رونق نکند

همشهری آنلاین- فرشاد شیرزادی: پاییز امسال به رقم کم رونق بودن بازار کتاب، ۴۰ عنوان کتاب سینمایی چاپ اولی منتشر شد. ضمن نگاهی به این کتاب ها و معرفی آنها، گفت و گویی هم با رامتین شهبازی، استاد دانشگاه و مترجم یکی از کتاب های شاخص چاپ اولی پاییز ۱۴۰۱ کرده ایم. عنوان کتاب شهبازی که «چرخش کینماتیک» است، به مباحثی فنی در حوزه تحول سینمای دیجیتال می پردازد. ابتدا نگاهی به کتاب های سینمایی پاییزی امسال می اندازیم که سهم تألیف در میان آنها ۱۴ عنوان بود.

کتاب های تألیفی سینمایی چاپ اول پاییز ۱۴۰۱:

یک: «تکنولوژی سینما» (درآمدی بر طراحی فنی و مبانی ساخت آکسسوار در فیلم های تاریخی)- نوشته مهدی عسگری آستانه- انتشارات سوره مهر

دو: «گفت و گوهایی پیرامون اقتباس ادبی در سینمای ایران» نوشته پرویز جاهد

سه: «زن و سینما» نوشته مرضیه بهرامی برومند

چهار: «غراب جنون»(فیلمنامه) نوشته امیرحسین اللهیاری

پنج: «لذت نقد» (نقدها، ضد یادداشت ها و مقالات)- جلد اول ۱۳۶۸-۱۳۸۹- نوشته مسعود فراستی

شش: «درآمدی بر مطالعات تلویزیونی» نوشته مهدی منتظر قائم

هفت: «گذری بر آواز و ترانه در سینمای ایران» نوشته علی شیرازی

هشت: «ما و سینما» (مجموعه گفت و گوها درباره سینما و سینمای پس از انقلاب) نوشته بیژن مومیوند

نه: «داود رشیدی» (ماندگاران صحنه)

ده: «وقتی از فیلم حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟» (کتاب اول)- نوشته وحید ضرابی نسب

یازده: «وقتی از فیلم حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟» (کتاب دوم)- نوشته وحید ضرابی نسب

دوازده: «نبرد سیم ها» (رسانه های جدید و قدیم در عصر قاجار و پهلوی)- نوشته یاسر خوشنویس

سیزده: «سینمای ژاپن» (از آغاز تا پایان جنگ جهانی دوم)- نوشته محمد نقی زاده و قدرت الله ذاکری- نشر نی

چهارده: «کمدی الهی هالیوود» (سینمای غرب و کتاب مقدس) به کوشش عباس دانش طلب

کتاب های سینمایی ترجمه شده چاپ اولی در پاییز ۱۴۰۱:

یک: «امید»- اثر «ییلماز گونِی»- ترجمه پئریکا گلیاری و پدرام رمضانی

دو: «اثر نتفلیکس» (فناوری و سرگرمی در قرن ۲۱)- ویراسته «کوین مک دانلد» و «دنیل اسمیت روزی»- ترجمه احمدرضا بلیغ

سه: «شوالیه آشپزخانه»- نوشته «پل نیومن» و  «ای. ای. هاچنر» ترجمه حمید دشتی

چهار: «هنر فیلم کوتاهِ داستانی» (مطالعه نما به نمای نُه فیلم کلاسیک مدرن)- اثر «ریچارد اسکین» ترجمه پیمان شوقی

پنج: «فارنهایت ۴۵۱» اثر «ری بردبری» ترجمه مژده دقیقی- نشر ماهی

شش: «بوی هند» اثر «پیر پائولو پازولینی» ترجمه علیرضا نیاززاده نجفی

هفت: «ابرقهرمان» (ابرقهرمانان امریکایی چگونه ساخته می شوند؟) اثر «جفری جانسون» ترجمه محمد حسن یادگاری- انتشارات امیرکبیر

هشت: «درسواوزالا» نوشته «ولادیمیر آرسنی یف» ترجمه مهدی غبرایی

نه: «نظریه روانکارانه فیلم و قاعده بازی» اثر «تاد مک گوان»- ترجمه علی قاسمی- نشر نو

ده: «کالبد شکافی چهار فیلمنامه» اثر «سید فیلد» گزیده و ترجمه: عباس اکبری- نشر نیلوفر

یازده: «مناظره وایادولید» نوشته «ژان کلود کارتی یر» ترجمه مجتبی میثمی

دوازده: «سینما۱» نوشته «ژیل دلور» ترجمه مازیار اسلامی

سیزده: «کارگردانی فیلم نما به نما» (از تصور تا تصویر)- اثر «استیون. دی. کتس» ترجمه محمد گذرآبادی

چهارده: «واژه های سربی» (مروری آزاد بر تاریخ سینما از طریق نامه نگاری ها)- گردآوری: عظیم جابری- ترجمه: عظیم جابری- سوفیا کرمی

پانزده: «ابزارهای پنهان کمدی» اثر «استیو کاپلان» ترجمه مهتاب صفدری

شانزده: «استیون اسپیلبرگ و فلسفه» گردآوری: «دین کوالسکی» ترجمه سیدحسن شریعتی

هفده: «تغییر مسیر» (رویکرد علمی هدایت بازیگران در فیلم و تئاتر)- نوشته «لئور دی کوئن» ترجمه مهتاب صفدری

هجده: «رابین ویلیامز» (وقتی صدای خنده قطع می شود)- نوشته «امیلی هربرت» ترجمه ویدا خاوری- انتشارات گویا

نوزده: «چرخش کینماتیک» (سینما در عصر دیجیتال و ده مساله آن)- نوشته «آندره گودو» و «فیلیپ ماریون» ترجمه رامتین شهبازی

بیست: «شان کانری» (در قامت یک مرد)- نوشته «کریستوفر بری» ترجمه هانیه یاسری

بیست و یک: «ابزارهای کمدی نویسی» (مساله جدی بانک بودن)- اثر «استیو کایلان» ترجمه مهدی کیا

بیست و دو: «پشت پرده هالیوود» (ماجرای پشت پرده ساختن ۲۴ فیلم مشهور سینما)- جمع آوری، اقتباس و ترجمه: علی موسوی

بیست و سه: «یک مشت آدم» اثر «آن ویازمسکی» ترجمه مریم سپهری

بیست و چهار: «فیلم نوآر» نوشته «جیمز نورمور» ترجمه محمد حسینی

بیست و پنج: «سینمای ژان پیر ملویل» اثر «روئی نوگویرا» ترجمه عباس نادران

بیست و شش: «روایت و روایتگری» (کنکاش در داستان گویی سینمایی) اثر «وارن باکلند» ترجمه محمد شهبا- انتشارات هرمس

گفت و گوی ما را با رامتین شهبازی درباره تحول سینمای دیجیتال و چند موضوع دیگر به بهانه انتشار کتاب «چرخش کینماتیک» بخوانید:

ترجمه کتاب «چرخش کینماتیک» چگونه به شما پیشنهاد شد؟

این کتاب ابتدا از سوی نشر لگا به من پیشنهاد شد. مجموعه ای در انتشارات لگا به نام «کینو آگورا» (KINO AGORA» ترجمه می شد که چندین جلد کتاب کوچک و کم حجم درباره مباحث سینما را دربرمی گرفت. در این مجموعه سلسله ای از مباحث که به نظر می رسید در کنار مباحثی جدید، قدری قدیمی شده اند، در این باب فتح موضوع می کرد. دوستان دیگر جلدهای دیگر این کتاب را ترجمه کرده بودند که بین «میزان سن» و «چرخش کینماتیک» مخیر شدم که یکی را انتخاب کنم که من هم «چرخش کینماتیک» را برگزیدم.

به چه دلیل «چرخش کینماتیک» را انتخاب کردید؟

بیشتر به دلیل تخصصم که در ارتباط با این زمینه است و سخنیّتی بیشتری با این کتاب داشت. دبیر این مجموعه هم آقای مازیار اسلامی است. آقای باقرزاده نیز به عنوان مدیر نشر لگا به من پیشنهاد داد و قرارداد بستیم و کار به نتیجه رسید.

«چرخش کینماتیک» درباره متحول شدن سینما در عصر دیجیتال است. نگاتیو تمام شده و دیجیتال آغاز شده. این کتاب درباره تحول دیجیتال در عرصه سینما چه نظریه جدیدی ارائه می دهد؟

این کتاب ها اصولاً دنبال ارائه نظریه جدید نیستند، بلکه به دنبال بازخوانی مفاهیمی تکراری­اند. آنچه «آندره گودرو» و «فیلیپ ماریون»، نویسندگان کتاب به آن اشاره دارند، بیشتر بر این اصل استوار است که در دوره سینمای دیجیتال همه فکر می کردند که سینما به دلیل اینکه شکل و شمایل سابقش را از دست داده، این هنر مرده و کارآیی سابق را ندارد. اما اتفاقاً این مهم را ثابت می کنند که این هنر چگونه ققنوس وار برمی خیزد و با تکنولوژی جدید، مسیر خودش را ادامه می دهد. در مجموع اگر به دیگر کتاب های آندره گودرو که متأسفانه در ایران ترجمه نشده، نگاهی بیندازید، در خواهید یافت که از منظر تاریخ گرایی جدید به تاریخ سینما می نگرد. در واقع او بر اساس الگوهای تاریخ گرایی گذشته، تاریخ سینما را واکاوی نمی کند. به همین دلیل عناصری در تاریخ سینما و حوزه های مختلف بازخوانی می شود که می تواند برای مخاطب جذاب باشد.

آیا قصد دارید با توجه به اینکه کتاب های دیگرش در ایران ترجمه نشده، آنها را به فارسی برگردانید؟

در دستور کارم قرار داده ام که کتاب های دیگرش را هم به فارسی برگردانم چون برایم جذاب و منحصر به فرد بود. در این کتاب آندره گودرو سعی می کند، بیشتر واژه سازی کند. در این کتاب فیلیپ کاریون کمکش کرده اما اساساً او کسی است که علاقه خاصی و تبحر ویژه ای در حوزه مطالعات واژه سازی دارد.

چقدر ترجمه این کار دشوار بود؟

ترجمه این واژه سازی ها خود داستان مفصلی دارد و بسیار دشوار بود.

• دوبله امروز از فقر مدیران دوبلاژ بزرگ رنج می برد
• ساخت سریال‌های تاریخی چقدر بودجه می خواهد؟ | سربداران شصت میلیون تومان،‏ مختارنامه بیست و چهار میلیارد تومان
• در آموزش و پرورش و تلویزیون درجه چهار هستم| به ما که رسید وارسید| اسلام بی عدالتی در سینما را توجیه نمی کند

تحلیلی که درباره هزاره سوم سینما و تحول دیجیتال سینما در این کتاب ارائه می شود، محتوایی است یا فنی؟

اگر بخواهم دقیق بگویم باید بگویم که فنی- محتوایی و بیشتر فنی است. در هزاره جدید ما تاریخ را به نثر تاریخ نمی خوانیم. در واقع تاریخ را متناسب با پارادایم هایی که تاریخ را شکل داده می خوانیم. در این کتاب هم چنین است. بحث های فنی در کنار بحث های محتوایی و اجتماعی مطرح می شود. اینکه اساساً انگاره تفکر دیجیتال در سینما از کجا بنیاد نهاده شد و چه تفکری درباره اش شکل گرفت. فیلیپ ماریون بیشتر اهل کار عملی است اما آندره گودرو چون مطالعات فلسفی هم دارد و فلسفه تدریس می کند، سعی کرده است از این منظر هم نگاهی همه سویه نگر به موضوع بیفکند.

این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟

برای علاقه مندان به سینما و علاقه مندان مطالعات نظری سینما و تاریخ سینما. همچنین برای علاقه مندان به تحول بیان در سینما مفید است. امیدوارم مخاطبان از خواندنش لذت ببرند.

خودتان استاد دانشگاه هستید و سینما تدریس می کنید. این کتاب در ایران چه جایگاهی می تواند داشته باشد؟

آندره گودرو شاید در ایران چندان شناخته شده نباشد اما از آن روی که استاد دانشگاه است و خصلت دانشگاهی دارد، اگر کتاب هایش ترجمه شود، می تواند مباحث جدیدی را مطرح کند و این مباحث جدید، ان شاء الله میان علاقه مندان به سینما جا بیفتد. همان طور که گفتم قدری زبان سختی هم دارد و ترجمه را دشوار می کند. کتاب حجم زیادی ندارد اما ترجمه اش نزدیک به یکسال و نیم از من وقت گرفت. البته با پیشنهادها و نظرهایی که آقای اسلامی داشت، کتاب دو بار ویرایش شد. زبانش قدری زبان دشواری است. در همین ترجمه هم به من می گویند که به نسبت نمایشنامه هایی که ترجمه کرده ام، کاملاً متفاوت، دشوار و دیر فهم است. فراموش نکنیم که زبان گودرو چنین است و من سعی کردم، از زبانش فاصله نگیرم اما در عین حال وقتی علاقه مند به سینما هم آن را می خواند با ناهمواری مواجه نباشد. اما در مجموع زبان کتاب زبان ساده ای نیست.

ناشرانی را سراغ دارم که دنبال چاپ مجموعه کتاب اند. چاپ این کتاب ها در دنیا سابقه دارد. مانند «کینو آگورا» که مجموعه ای حول یک موضوع منتشر و چاپ می شود. به همین دلیل دوست دارم علاقه مندان به سینما از این کتاب ها حمایت کنند و اصولاً این روزها که ناشران ما روزهای کم رونقی را سپری می کنند، کتاب خوان ها باید به آنها یاری برسانند. از این منظر هم که شده به قول معروف هوای هنر و کتاب را داشته باشیم و قدری هم که شده کتاب بخریم و کتاب بخوانیم تا بتوانیم صنعت نشر را سرپا نگه داریم و دوستانی که تلاش می کنند، تلاششان بی پاسخ نماند.

عزیزانی که در نشر لگا فعال اند نه از این جهت که من با آنها کار کرده ام بلکه از این منظر که در زمینه فلسفه فیلم و مطالعات نظری فیلم، کتاب های متعددی چاپ کرده اند، و ناشران از این دست هم کم نیستند، حمایت شوند. برخی ناشران هم مانند نشر نیماژ در حوزه نمایش خوب کار می کنند یا نشر چشمه که در حوزه فلسفه هنر کارهای مثمر ثمری انجام می دهد، علاقه مندان به کتاب از آنها حمایت کنند تا چراغ کار آنها روشن بماند. کتاب از عناصر مهم فرهنگ هر جامعه ای است و نباید اجازه دهیم که اتفاقات مختلف روی صنعت نشر تأثیر مفنی بگذارد.