به گزارش ایرنا، وی این مطلب را شنبه شب در جمع دانشجویان ایرانی در "کانون توحید" لندن مرکز فرهنگی انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی در انگلیس اظهارداشت.
خاتمی در این مراسم که در سالگرد اشغال لانه جاسوسی آمریکا برگزارشد، گفت: اگر قرار باشد دولتی درباره این رویداد ملامت شود، آن دولتی باید باشد که با عملکرد خود نمایندگان صادق ملت ایران یعنی دانشجویان را به چنین واکنشی واداشت.
خاتمی مبنای عقیدتی هویت دانشجویان مسلمان بویژه در خارج از کشور را دین اسلام و پایه اعتقاد اجتماعی و سیاسی آنان را انقلاب اسلامی معرفی و تاکید کرد: با کنار گذاشتن دین، به آزادی و استقلال نمی‌رسیم.
رییس جمهوری سابق ایران خطاب به دانشجویان و ایرانیان مقیم انگلیس حاضر در این سخنرانی گفت: هویت دینی در عمق وجدان و جامعه ما نهفته است.
ما باید دین را به گونه‌ای بفهمیم که به آزادی و استقلال برسد.
وی با بیان اینکه حرکتهای سیاسی غیردینی و گرایش های دینی بدون دغدغه آزادی در ایران ناکام مانده‌اند، تصریح کرد: انقلاب اسلامی، خواست دیرین مردم ایران برای رسیدن به استقلال، آزادی و پیشرفت را به این هویت تاریخی پیوند زد .
خاتمی با دعوت دانشجویان به حفظ نسبت و ارتباط خود با هویت دینی تاکید کرد: هیچکس حق ندارد هویت اسلامی مردم ایران را برباید، همانگونه که کسی نیز حق ندارد جمهوریت و قانون اساسی را بنامهای نظامهای حکومتی دیگر از ایران بگیرد.
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها در ادامه از دانشجویان ایرانی در خارج از کشور خواست با اشتیاق تمام درس بخوانند و گفت: درس بخوانید زیرا کشور ما به علم، فناوری و سرمایه خارجی نیاز دارد.
خاتمی با بیان اینکه "تفکری غیر از این یا اشتباه است یا خیانت"، اضافه کرد: همانگونه که ما به غرب نیاز داریم، این رابطه متقابل است و غرب نیز به ایران نیاز دارد.
رییس جمهوری سابق ایران با تشویق غرب به نگرشی صحیح به جایگاه واقعی ایران در منطقه و جهان اسلام گفت: ایران قدرتمندترین کشور منطقه است و در حوزه خود نفوذ معنوی فراوانی دارد.
"بر اساس همین نفوذ معنوی است که اقدامات غرب نظیر برداشتن طالبان، برکناری صدام یا به قدرت رسیدن حماس از طریق انتخابات، همگی به نفع ایران تمام شده است."
خاتمی در بخش دیگری از سخنانش به مساله "هویت و بی‌هویتی" در جهان معاصر و مشکلات ناشی از آن اشاره و اضافه کرد: بحران هویت بحرانی فراگیر در جهان امروز است.
وی سیاست " اقدام پیش دستانه " غرب را مبتنی بر پوچ‌گرایی و رواج پدیده " تروریسم" در جهان از جمله در برخی جوامع اسلامی را بر پایه "هویت متصلب" دانست.
"اولی که کارنامه استعمار و دو جنگ جهانی را دارد، با ادعای کامل بودن در جهت نابودی خود حرکت می‌کند و دومی نیز به دنبال اثبات وجود خود در نفی و نابودی دیگران است."
وی افزود: انسانهای امروز در مواردی دچار بی‌هویتی و در مواردی نیز دچار هویتهای متصلب هستند. در بعضی از آنها نیز نوعی بی‌هویتی در کنار هویت متعصب دیده می‌شود.
خاتمی "تروریستهای مسلمان" را تربیت شده در فضای تفکر پوچ‌گرایی دنیای مدرن و از محصولات آن دانست و گفت: اینها تربیت‌شدگان دین اسلام نیستند و تروریسم آنها برآمد طبیعی هویت متعصب و بی‌منطق آنان است.
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگها و تمدنها با بیان اینکه در عصر حاضر از یک سو توان تخریبی "پسا مدرنتیه" افزایش تصاعدی یافته و از سوی دیگر استعمار و عقب‌ماندگی لرزشهای هویتی در جهان اسلام ایجاد کرده، نتیجه این دو تحول را حرکتهای تند و افراطی در هر دو سوی این تفکرات معرفی کرد.
خاتمی در بخش دیگری از سخنانش برآیند جنبشهای دانشجویی دهه ۱۹۶۰در اروپا را در عصر حاضر گرایشهای راست افراطی با الگوبرداری از فاشیسم و نازیسم دوران جنگ جهانی دوم دانست.
وی با بیان اینکه عکس‌العلمهای تندی در جهان اسلام نسبت به سیاستهای نو فاشیستی غرب شکل گرفته، گفت: معیارهای دوگانه، اقدامات یکجانبه‌گرا، غرور و توسل به شیوه‌های نظامی توام با تحقیر باعث شده که امروز طرفداران عقاید بن‌لادنی از ده سال پیش بیشتر شود.
وی تاکید کرد: نتیجه تداوم این وضعیت، گسترش خشونت و ترور و پیدایش هویتهای افراطی در هر دو سوی طیف این تفکرات بوده است.
خاتمی یکی دیگر از پیامدهای تداوم چنین رویکردی را در جهان امروز، ترسیم هویتها بر اساس دایره‌های متباین یا متقاطع توصیف کرد.
وی گفت، چون غرب در مواردی به اشتباه آزادی اندیشه را با آزادی عمل مساوی دانسته، گاهی تفکرات خود را به صورت دشنام یا هتک حرمت مقدسات مسلمانان نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: در جهان اسلام نیز عده‌ای سعادت خود را در گرو نابودی غرب و لیبرالیسم می‌دانند. نقد لیبرالیسم که به مثابه دین در دنیای امروز غرب است، امری است آزاد ولی نباید آن را نفی کرد.
خاتمی با اشاره به فرازی از خطبه امام علی (ع) خطاب به والی مصر گفت:
حضرت امیر به مالک اشتر گفت که قلبت را از مهربانی سرشار کن، چون درنده‌ای نباش که بلعیدن مردم را غنیمت بشماری زیرا آنان یا برادر و خواهر دینی تو هستند یا اینکه در خلقت مانند تو انسانند.
وی نتیجه‌گیری کرد: اسلامی که از این خطبه می‌توان درک کرد این است که می‌توان در مرزهای هویتی و جغرافیایی متفاوت زیست و در عین حال بدون مرز مهر ورزید.
خاتمی در بخش پرسش و پاسخ این نشست یکی از تلخ‌ترین خاطرات دوره ریاست جمهوری خود را کاهش شدید ذخیره گندم در سیلوهای کشور اعلام کرد که به گفته وی با اقدامی ضربتی در طی دو هفته سامان یافت.
رییس جمهوری سابق ایران همچنین یکی از خاطرات شیرین از آن دوره را راه‌اندازی طرحهای توسعه حوزه گازی در عسلویه معرفی کرد.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه چه توصیه‌ای به جانشین خود داشته است، گفت که در گفت‌وگو با "محمود احمدی‌نژاد" توجه و حمایت دولت از فعالیتهای علمی و تحقیقی در کشور را به رییس جمهوری ایران تاکید کرده است.
خاتمی که سه‌شنبه گذشته برای افتتاح یک مرکز دانشگاهی ایرانشناسی، ملاقات با شخصیتهای دینی مسلمان و مسیحی و سخنرانی در مراکز آموزش عالی وارد انگلیس شده بود، روز یکشنبه این کشور را به مقصد تهران ترک می‌کند.
