تخریب خاک و به تبع آن پوشش گیاهی منطقه، نخستین چیزی است که به‌رغم زرق و برق‌های فریبنده تأسیسات نفت و گاز توجه بازدید‌کننده جست‌وجوگر را به‌خود جلب می‌کند. براساس مشاهدات خبرنگار اعزامی همشهری، در برخی موارد مسئولان پارس‌جنوبی به‌منظور آماده‌سازی منطقه برای فعالیت‌های خود، تپه‌ای را صاف و بخش عظیمی از کوه را برش داده‌اند که نتیجه آن نابودی بخش عمده‌ای از پوشش گیاهی منطقه بوده است.
این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد مکان‌یابی پارس‌جنوبی برای استقرار تأسیسات خود بدون رعایت کمترین ملاحظات زیست‌محیطی صورت گرفته و از این روست که بهترین خاک‌ها و مناطق مستعد برای پوشش گیاهی و ایجاد پارک و فضای سبز به ساخت و ساز، جاده‌سازی، احداث مجتمع‌های زیربنایی و به‌طور کلی منطقه صنعتی اختصاص داده شده و در عوض اراضی شوری که رویش گیاه در آن با دشواری توأم است، به فضای سبز اختصاص یافته است؛ زمین‌هایی که کاشت و احیای درخت در آنها مستلزم چندین برابر هزینه است.
آنچه در این میان قابل توجه است اینکه وضعیت موجود تنها به‌دلیل بی‌توجهی مسئولان منطقه ویژه به ملاحظات زیست‌محیطی و اهمال مسئولان منابع طبیعی و محیط‌زیست ایجاد شده است.گذر خطوط لوله‌های نفت و گاز از عرصه‌های منابع طبیعی در سطح استان نیز بخش قابل توجهی از تخریب خاک را سبب شده است. دستکاری ژئومورفولوژی مناطق کوهستانی و در نهایت تخریب پوشش طبیعی مرتعی- جنگلی و بوته‌ای و درختچه‌ای پیامد بی‌تدبیری مسئولان پارس‌جنوبی است که تاوان آن را مردم منطقه باید بپردازند.
به گزارش همشهری، افزون بر جاده‌سازی و هجوم تأسیسات نفتی به سوی جنگل حرا، پدیده دیگری که این جنگل‌ها را تهدید می‌کند پسماندهای صنعتی ناشی از نفتکش‌هاست که از طریق دریا وارد خلیج‌نایبند و در نهایت خورها می‌شود و سلامت درختان حرا را به خطر می‌اندازد؛ پسماندهایی که می‌توان با چاره‌اندیشی نسبت به دفع آنها اقدام کرد.
آلودگی گاز
آلودگی‌های ناشی از گرد و خاک موجود در منطقه توأم با گازهای مهار نشده، دو عامل تهدید‌کننده و خطرناکی است که تأثیر نامطلوبی بر فتوسنتز گیاهان منطقه دارد. اسفبارتر آنکه ساکنان این منطقه در آینده نزدیک، به انواع بیماری‌های تنفسی و ریوی مبتلا خواهند شد، این در حالی است که پیمانکاران برای تسریع در امور محوله، شبانه‌روز مشغول فعالیت هستند و در نتیجه همواره ابری از گرد و خاک بر فراز منطقه قابل مشاهده است.
گوگرد و خطرات ناشی از آن
در حال حاضر، گوگرد یکی از محصولات فرعی پتروشیمی است که به‌نظر می‌‌رسد به‌دلیل نداشتن ارزش قابل توجه اقتصادی گاه در منطقه ذخیره می‌شود؛ یعنی ده‌ها هکتار از مناطق مخروط افکنه‌های اطراف عسلویه را مناطق آزاد به محل دپوی گوگرد تبدیل کرده است، در نتیجه به هنگام بارندگی این گوگرد وارد آب‌های زیر زمینی می‌شود، گاه نیز آتش می‌گیرد و در نتیجه گاز2co از آن ساطع می‌شود که در مواقع شرجی بودن هوا باعث باران‌های اسیدی می‌شود که این بسیار خطرناک است.
این همه دستاورد توسعه‌ای است که بدون ارزیابی زیست‌محیطی و بدون جامع‌نگری، بخشی از عرصه‌های منابع طبیعی را نابود می‌کند. نتیجه آنکه اگر در گذشته، تنها جزئی از سرشاخه‌های درختان حرا یا پوشش گیاهی برای تهیه علوفه دام تخریب می‌شد، امروزه ارگان‌هایی چون وزارت راه و ترابری، نفت، گاز، نیرو و مخابرات بی‌محابا، به عرصه‌های منابع طبیعی آسیب می‌رسانند.
این در حالی است که به‌دلیل ضعف قوانین موجود مجریان پروژه‌های عمرانی در هیچ موردی پاسخگوی خسارت‌های میلیاردی خود نبوده و نیستند، چرا که عرصه‌های منابع طبیعی از منظر متولیان پروژه‌های عمرانی، عرصه‌هایی رایگان است که به سهولت قابل دسترسی است و جالب آنکه مسئولان منابع طبیعی استان نیز به سادگی و بدون کمترین مقاومتی تن به این خواسته‌ها می‌دهند.
ضعف قانون، یا اهمال مسئولان
تاکنون 11 هزار و 111 هکتار از عرصه‌های منابع طبق مصوبه هیئت وزیران و 7800 هکتار از منابع طبیعی از منطقه اختر تا طاهری براساس نامه وزیر نفت به منطقه ویژه اقتصادی واگذار شده است. بررسی‌های خبرنگار همشهری حاکی از آن است که فعالیت‌های پارس‌جنوبی در 11 هزار هکتار از اراضی مذکور قریب به 100 میلیارد تومان خسارت به پوشش گیاهی منطقه وارد ساخته است. این در حالی است که بنا به گفته مسئولان پارس‌جنوبی قرار است 20 هزار هکتار دیگر از اراضی ملی و منابع طبیعی برای توسعه به پارس‌جنوبی واگذار شود.
نکته قابل تأمل اینکه براساس «ماده 23 قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی (مصوب 5/9/84) از تاریخ تصویب این قانون در مناطقی که سازمان مسئول آنها دولتی یا وابسته به دولت باشد کلیه حقوق و اختیارات و تکالیف قانونی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها و مراتع در امور اراضی و منابع طبیعی هر منطقه به‌عهده سازمان مسئول آن منطقه است.» و از همین روست که پارس‌جنوبی با وجود مصوبه هیئت وزیران و مصوبه کمیسیون تعامل که در قبال واگذاری 11 هزار هکتار اراضی ملزم به انجام تعهداتی در ایجاد فضای سبز و کمک به منابع طبیعی بوده است، نه تنها به این تعهدات عمل نکرده که برخی فعالیت‌های لجام گسیخته این نهاد اقتصادی باعث نابودی کامل گونه‌های نادر گیاهی از جمله گونه انارشیطان در منطقه شیرینو، به‌دلیل عبور جاده از رویشگاه اینگونه شده است.
افزون بر این کهور ایرانی، کنار و بابل از دیگر گونه‌هایی است که قربانی فعالیت‌های ناهمگون با مقررات زیست‌محیطی شده است. هر چند که مسعود زاهدی، رئیس امور حقوقی و قراردادهای سازمان منطقه ویژه اقتصادی پارس‌جنوبی، سازمان متبوع خود را از همه اتهامات مذکور مبرا می‌داند و می‌گوید: سازمان تاکنون 11میلیارد تومان برای ایجاد فضای سبز هزینه کرده است و 4 میلیارد تومان اعتبار دیگر برای ایجاد فضای سبز با پیمانکار منعقد کرده است، اما آنچه در منطقه به چشم می‌خورد حتی فضای سبز وسط و اطراف خیابان محدوده اصلی مطابق با استاندارد ایجاد نشده بود و هر رهگذر آشنا به درختکاری در یک نظر می‌تواند تشخیص بدهد که فاصله درختان تا چه اندازه به هم نزدیک است.
این شیوه نادرست را تنها می‌توان با حسن نیت ناشی از آن دانست که پیمانکار مربوطه به‌دلیل ناآشنایی با اصول درختکاری و ایجاد فضای سبز فاصله‌ای را که برای درختان در نظر گرفته بر مبنای نهال بوده، در حالی که فضای بین درختان باید بر مبنای فاصله لازم میان درختان بالغ محاسبه می‌شد. نکته دیگر اینکه پارس‌جنوبی مدعی است یک میلیون و500 هزار اصله نهال حرا در منطقه غرس کرده است، اما بازدید از منطقه نشان داد شمار این درختان با خوش‌بینی به 100 هزار اصله هم نمی‌رسد. هر چند که ممکن است این آمار و ارقام روی کاغذ در قراردادهای فی‌مابین پارس‌جنوبی و پیمانکاران ثبت و ضبط شده باشد، ، اما با واقعیت بسیار فاصله دارد.
