اولی در سالهای پایانی دهه 60 یک اتفاق بزرگ برای ورزش کشور بود و دومی در سال 88 یک پسرفت از لحاظ رقمی برای بودجه ورزش کشور محسوب میشد. چه آنکه به گفته ارشدی معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان تربیتبدنی، اعتبارات سال 87 ورزش کشور نسبت به سال 86 حدود 55 درصد رشد داشت به این معنا که در سال 87 کل بودجه ورزش در بخش عمرانی و جاری بیش از 500 میلیارد تومان بود که در سال 88 با تصویب مجلس شورای اسلامی این رقم حدود 300 میلیارد تومان برای سال آینده در نظر گرفته شده است.
بودجه ورزش کشور اما همیشه از داشتن ردیفهای مستقل رنج میبرده است و در تدوین سندهای توسعهای ورزش کشور در کنار دیگر برنامههای فرهنگی قرار داشته است. در این میان اولین جهش در برنامه دوم توسعه رخ داد. در تبصره 47 برنامه دوم، تمامی موسسات، کارخانجات، شرکتهای دولتی و تحت پوشش دولت موظفند همه ساله حداقل به میزان دو درصد از سود خالص خود را صرف تقویت و توسعه ورزش کنند. اما این قانون به این دلیل بود که نهادهای اجرایی تنها مکلف به اجرای این امر شده بودند نه اینکه الزامی برای واریز این پول به حساب ورزش داشته باشند؛ در این میان ورود نهادهای بازرسی به هزینه شدن این درآمد در ورزش در آینده مشکلاتی را به وجود آورد.
در این میان قانونی دیگر نیز در برنامه دوم برای کمک مالی به ورزش به تصویب رسید که طی بند الف تبصره 67 اجازه داده شد که مبلغ پنج ریال از هر نخ سیگار وارداتی و تولید داخل دریافت و به حساب درآمد عمومی کشور واریز شود. صددرصد درآمد حاصل از محل اعتباری که همهساله به همین منظور در قانون بودجه کل کشور منظور میشود، در اختیار سازمان تربیتبدنی قرار خواهد گرفت تا طبق آیین مصوب هیات وزیران صرف امور ورزشی شود. این مسئله باعث شد که سالیانه چیزی حدود 25 میلیارد تومان به ورزش کمک و بسیاری از مشکلات ورزش کشور حل شود.
سیر صعودی بودجه ورزش کشور در زمان هاشمیطبا به دلیل احداث پروژههای عمرانی ادامه یافت اما به خاطر عدم تخصیص بودجه عمرانی در تناسب با پروژههای در حال احداث، رقم بسیاری از پروژههای عمرانی کشور همچون میراثی به روسای بعدی سازمان ورزش رسید تا در زمان سازمان ورزش کنونی، محمد علیآبادی مدعی ساخت و اتمام بسیاری از پروژههای عمرانی دوران هاشمیطبا و مهرعلیزاده شود.بودجه سازمان ورزش محسن مهرعلیزاده اما به بیش از 150 میلیارد تومان و گاهی تا 200 میلیارد تومان رسید. در سال83، سال آخر برنامه سوم توسعه اما اتفاقی که در برنامه دوم توسعه در مورد واریز یکدرصد از درآمدها و بودجه وزارتخانهها، کارخانجات و شرکتهای دولتی و خصوصی، رخ داد در قانون بودجه کشور گنجانده شد تا محلی باشد برای کسب درآمدهای بیشتر در ورزش کشور.
جهش قابل ملاحظه بودجه
در دولت علیآبادی در ورزش اما به دلیل برنامهریزی سازمان در افزایش ساخت و سازهای ورزشی بودجه ورزش کشور با جهش قابل ملاحظهای تا چیزی حدود 600 میلیارد تومان در سال 87 هم رسید.
شاید با گذشت سه دهه از انقلاب سال 1387 بیشترین اعتبارات ورزش را به خود اختصاص داده است. احمد ارشدی معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان تربیتبدنی سال گذشته، پیش از اینکه بودجه سال 87 به مجلس برود در نشستی خبری از افزایش 55 درصدی بودجه ورزش خبر داده و در تشریح آن گفته بود: «در مجموع، بودجه جاری و عمرانی سال 87 سازمان تربیت بدنی فقط در بخش اعتبارات ملی 396 میلیارد تومان است این در حالی است. که این رقم در سال 86 حدود 256 میلیارد تومان بود. نکته جالب توجه اینکه کل بودجه دولت در سال 87 نسبت به سال 86، 15 درصد رشد داشته است.»
سازمان تربیتبدنی در سال 87 در بخش عمرانی 321 میلیارد تومان اعتبار دارد که این عدد در مقایسه با رقم 186 میلیارد تومانی سال 86 حدود 73 درصد رشد نشان میدهد. در بخش جاری نیز بودجه سال 87 سازمان تربیت بدنی با رشد حدود 7 درصدی نسبت به سال 86، 74 میلیارد و هفتصد میلیون تومان است که در مجموع رشد بخش عمرانی دولت در کل بودجه 31 درصد و در بخش جاری 3 درصد بوده است.
اما بودجه حضور کاروان ایران در المپیک پکن با اختصاص یک ردیف مشخص در بودجه سال 87 چیزی حدود 8 میلیاردتومان اعتبار بود که در قالب کمک به کمیته المپیک و فدراسیونهای ورزشی توسط سازمان ورزش تخصیص داده شد. اما این رقم پس از کسب نتایج ضعیف توسط دیوان محاسبات و رئیس سابق سازمان مورد تشکیک قرار گرفت. مهرعلیزاده گفته بود: «بنده وآقای هاشمیطبا در کل برای هر دو المپیک ۲۰۰۰ و ۲۰۰۴ پنج و نیم میلیارد تومان هزینه کردیم در صورتی که در این دوره با صرف هزینه ۴۰ میلیارد تومانی تنها
یک مدال برنز و یک طلا کسب شد که مدال طلای آن را باید به حساب غیرت هادی ساعی گذاشت.»
اما چرا بودجه ورزش کشور در سال 88 با کاهش محسوسی مواجه شده است. تماس خبرنگار همشهری برای گفتوگو با مسئولان سازمان ورزش از جمله ارشدی معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان تربیتبدنی بینتیجه بود. در این میان رئیس کمیته تربیتبدنی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در خصوص تصویب بودجه 300 میلیاردی ورزش سال 88 و کاهش بودجه سال آینده میگوید: «با این وجود که بودجه سال آینده به درخواست ریاست جمهوری با کاهش چشمگیری روبهرو بوده اما در عین حال مبلغ خوبی به دستگاههای ورزشی کشور تعلق یافته است. علت این کاهش بودجه افت شدید قیمت نفت و درآمدهای کشور بوده است.»
وی ادامه داد: «کاهش بودجه به درخواست رئیسجمهور و در بخش عمرانی بوده که احتمالا در این بخش ذخایری نیز وجود داشته، ضمن اینکه مسئولان سازمان تربیتبدنی هم هیچگونه انتقادی به موضوع نداشتند و مسئله را پذیرفتند.» یحییزاده با اشاره به پیشنهادات کمیته تربیتبدنی و فراکسیون ورزش به مجلس تاکید کرد: «طی جلساتی که در آن مبحث بودجه ورزش کشور بررسی میشد، پیشنهاداتی را ارائه کردیم که اغلب مورد موافقت قرار نگرفت اما در این میان افزایش بودجه فدراسیون ملی و بینالمللی ورزشهای زورخانهای و معافیت ورزشکاران شهرهای کمجمعیت از پرداخت پول به ورزشگاهها تصویب شد.»عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: «در پایان جلسات تعیین بودجه سال 88 ورزش کشور 269 میلیارد تومان به بخش عمرانی و 84 میلیارد و 300 میلیون تومان به بخش جاری ورزش کشور اختصاص یافت. همچنین 50 میلیارد تومان به برگزاری دومین دوره بازیهای همبستگی کشورهای اسلامی که فقط همین امسال است، اختصاص داده شده است.»