همشهری آنلاین _ مریم قاسمی : ١۵ شهریور ١٣٢٧ اعضای انجمن معارف اسلامی دانشجویان، طی نامه‌ای رسمی، از دانشگاه و اولیای امور تقاضا کردند که برای رعایت حال دانشجویان، مسجدی آبرومند بسازند تا دانشجویان بتوانند در آن به عبادت بپردازند. فراهم کردن مقدمات ساخت مسجد تا ١٦ فروردین ١٣٣٤ به تعویق افتاد و عاقبت، طبق اظهارات دکتر اقبال، رئیس وقت دانشگاه، قرار شد کلنگ ساخت مسجد دانشگاه در روز اول اردیبهشت ماه سال ١٣٣٤ به زمین بخورد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
قبله این مسجد ابتدا کج بود!
ساخت مسجد در دانشگاه تهران به همین سادگی نبود. در دی ماه سال ١٣٣٦مسئولان ساخت مسجد گفتند: «مقدمات ساخت ساختمان مسجد دانشگاه فراهم گردیده و اولین کلنگ بنای مسجد مزبور با مراسم خاصی در اوایل اردیبهشت ماه به زمین‌زده خواهد شد. مخارج ساختمان مسجد دانشگاه، ۱۰میلیون ریال برآورد شده که از طرف دانشگاه تهران تامین گردیده است. در ساختمان مسجد دانشگاه، یک سالن بزرگ برای مراسم تحلیف و گذراندن پایان‌نامه‌های فارغ‌التحصیلان دانشکده‌های مختلف بنا می‌شود. نقشة ساختمان مسجد، نظیر مساجد بزرگ، با در نظر گرفتن احتیاج دانشگاه، ترسیم شده و محل آن در محوطه مرکزی دانشگاه تعیین شده است. این مسجد دارای یک سردر عالی و مرتفع و در وسط دارای یک گنبد کاشی‌کاری و دو مناره بلند خواهد بود و تزیینات داخلی مسجد هم از روی نقشه‌های شرقی و غربی انجام خواهد شد.»
با همه اینها اما کار ساختن مسجد چنان که وعده داده شده بود پیش نرفت. سرانجام به سبب بدقولی‌ها در تاریخ ٢٧ مهر ١٣٣٩ مقاله‌ای در «اطلاعات جوانان» در اعتراض به تکمیل نشدن ساختمان مسجد دانشگاه به چاپ رسید. پس از انتشار این نوشته، به علت رکود ایجاد شده در ساخت مسجد دانشگاه، در بهمن ماه سال ١٣٣٩ در دانشکده‌های فنی، پزشکی و علوم برای دانشجویان نمازخانه موقت دائر شد و در نهایت در تاریخ ٢٢ مهرماه سال ١٣٤۵ مسجد دانشگاه تهران نیز افتتاح شد. در تاریخ ١۵ دی ١٣٤۵ نیز به‌دستور دکتر اقبال، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، مبلغ ۶۰۰ هزار ریال از طرف شرکت ملی نفت ایران برای نصب یک چلچراغ بزرگ در مسجد دانشگاه در اختیار دانشگاه تهران گذاشته شد.
این نکات کلیدی را هم درباره مسجد اضافه کنیم که ساختمان مسجد دانشگاه از هر جهت با سایر ساختمان‌ها فرق دارد. نقشة این مسجد طوری ساخته شده که تاکنون در ایران سابقه نداشته. قبله این مسجد در ابتدا کج بود و مهندسان که نقشه ساختمان را تهیه کرده‌اند برای رفع این نقص از مسجد امام اصفهان تقلید کردند. به ترتیبی که کجی قبله، به‌هیچ‌وجه در ساختمان، مشاهده نمی‌شود. وسعت ساختمان مسجد دانشگاه ٢٢٠٠ مترمربع است.
معماری بنا؛ ترکیب سنتی ایرانی و مدرن
معماری بنا ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و معماری مدرن است. مسجد دانشگاه تهران در فضایی به وسعت ١٨٠٠ مترمربع ساخته شده که ٩٠٠ مترمربع به شبستان و ٩٠٠ مترمربع نیز به صحن مسجد اختصاص یافته است. زیرسازی بنا از سنگ و بتون مسلح و دارای گنبدی به شکل عدسی است که پایه‌های آن را ستون‌های مورب از بدنه اصلی ساختمان جدا کرده. ستون‌ها و فلکه دور گنبد و شبکه‌های طبقه اول از کاشی معرق و توسط استادان کاشی‌ساز اصفهانی تراشیده و نصب شده و کتیبه‌های شبستان نیز به همین شیوه از زمینه یک رنگ ساخته شده است. در کاشی‌کاری مسجد آیاتی از قرآن مجید به‌کار رفته.
دو مناره مسجد هر یک به ارتفاع ٢٨ متر و ۴۰ سانتی‌متر است که تمامی با سنگ تراورتن پوشیده شده و عبارت «الملک لله» بر آن‌ها نقش بسته است. در طراحی بنا بر اصالت هنری کاشی‌کاری عهد سلجوقیان که توسط هنرمندان و معماران ایرانی به وجود آمد و در زمان صفویه کامل شد تاکید شده است.
- چند عکس قدیمی و کمتردیده‌شده از مسجد دانشگاه تهران
نظر شما