رامین رضایی معاون مدیر کل آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اعلام این خبر گفت :«در 6 ماهه نخست سال جاری از میان 203 مورد تماس قابل پیگیری مرکز اورژانس اجتماعی 154 تماس به گزارش کودک آزاری اختصاص داشته است.»
وی افزود :"از میان تماسهایی که کودک آزاری را گزارش کردهاند 48 درصد آزارهای گزارش شده جسمی 2درصد آزار جنسی ،3درصد آزار روحی ،8درصد مسامحه بوده است."
بر اساس اظهارات رضایی به نظر میرسد مردم تنها به آزار جسمی کودکان حساس هستند و موارد کودک آزاری جسمی را بیشتر از سایر آزارهایی که به کودکان وارد میشود درک میکنند از همین رو این نوع کودک آزاری را بیشتر از دیگر انواع به اورژانس اجتماعی کشور اطلاع میدهند.
رضایی با اشاره به اینکه در برخی ساعتهای روز تعداد تماسهای مرکز اورژانس اجتماعی بیشتر از سایر ساعتهاست افزود :" پس از بررسیهای به عمل آمده به این نتیجه رسیدهایم که بیشترین تماس با این مرکز از ساعت 14-8 انجام میشود."
معاون مدیرکل آسیبهای اجتماعی بهزیستی کشور خاطر نشان کرد: تنها 7درصد از این تماسها نیازمند پیگیری قانونی و قضایی بودهاند.گفتنی است که در سال گذشته از میان 5494 تماس گرفته شده با مرکز اورژانس اجتماعی تنها 454 تماس قابل پیگیری بودهاند که از این میان 361مورد مربوط به کودک آزاری بودهاست.
کاهش کودکآزاری بعد از انقلاب در ایران
از سوی دیگر و به رغم آمار فوق رئیس هیأت مدیره انجمن حامیان حقوق کودک گفت: کودکآزاری بعد از انقلاب در ایران کاهش یافته و با افزایش اطلاعرسانی، آگاهی و حساسیت جامعه نسبت به آن بیشتر شده است.
احمد مظفری به تشریح اقدامات قانونی انجامشده در مقابله با پدیده کودکآزاری در ایران پرداخت و گفت: در سال81 با تصویب قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که در قالب طرح به مجلس شورای اسلامیارائه شده بود، کودکآزاری از جرائم عمومیتلقی شده لذا با نفی نیاز به شاکی خصوصی، امکان تعقیب کسانی که مرتکب آزار و اذیت کودکان میشدند با دریافت اطلاعات و گزارش مربوطه فراهم شد.
احمد مظفری تلقی کودکآزاری به عنوان جرم را مهمترین مزیت قانون فوقالذکر دانست و افزود: طبق این قانون، کسانی که از کودکآزاری مطلع میشوند مکلفاند موضوع را به مراجع قضایی گزارش کنند. در غیر این صورت مجازات حبس در انتظارشان است.
قاضی سابق دادگاه اطفال، عدم ارائه تعریف دقیق و شفاف از کودکآزاری را مهمترین عیب قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان عنوان کرد و گفت: عدم ارائه تعریف جامع، مضیق و شفاف از کودکآزاری و اکتفا به ذکر مصادیقی که بعضاً جزء جرائم علیه اطفال محسوب میشوند و بر اساس قوانین خاص خود قابلیت رسیدگی دارند، باعث شده اصلاح قانون فوقالذکر در دستور کار دستگاه قضایی قرار گیرد.
وی اضافه کرد: در این قانون کودکآزاری، یک بار جرم مطلق تلقی شده و یک بار جرم مقید و در قسمتهای مختلف جزء جرائم عمدی، شبه عمد و حتی غیرعمد قرار گرفته است که این موضوع قابلیت اجرایی آن را کم میکند.
به گفته وی جرم مطلق نیاز به نتیجه ندارد و در صورت وقوع، میتوان با آن برخورد کرد در حالی که در مورد جرائم مقید، جهت برخورد با موضوع باید نتیجه جرم آشکار شود.
وی افزود: به تعداد نظرات موجود در کشور میتوان تعریف کودکآزاری ارائه داد، چرا که در شرایطی که برخی از افراد توبیخ را کودکآزاری میدانند، عدهای دیگر بر اساس باورهای خاص مذهبی معتقدند پدر و مادر مالک کودک هستند و حق هرگونه برخوردی با او را دارند.
رئیس هیأت مدیره انجمن حامیان حقوق کودک با بیان اینکه در هیچ جای دنیا تعریف جامعی از کودکآزاری ارائه نشده، گفت: کودکآزاری از منظر روانشناسی، جامعهشناسی و جرمشناسی تعاریف گوناگونی دارد اما تعریف من از این موضوع عبارت از فعل یا ترک فعل مکرری است که منجر به آسیبهای مادی و معنوی به کودکان میشود و از سوی سرپرستان قانونی، قهری و عرفی آنان انجام میگیرد.
وی با اشاره به تقسیمبندی کودکآزاری به انواع جسمی، جنسی، عاطفی و روانی تصریح کرد: وجود تکرار در فعل یا ترک فعل آزاردهنده برای اطلاق کودکآزاری ضروری است.
قاضی مظفری عدم تعیین مرجع خاصی جهت رسیدگی به جرائم کودکآزاری و امکان پیگیری و دریافت گزارشهای مردمی را در این خصوص، از دیگر معایب قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان دانست و افزود: وجود چنین مرجعی مزایای زیادی دارد و میتواند در مسأله آموزش قضات جهت اتخاذ وحدت رویه در رسیدگی قضایی مؤثر باشد.
قاضی سابق دادگاه اطفال با اشاره به افزایش آگاهی و حساسیت جامعه به حقوق شهروندی و توجه بیش از پیش خانوادههای جوان ایرانی نسبت به کودکان یادآور شد: کودکآزاری بعد از انقلاب اسلامی کاهش یافته و ما الان با وضعیت کودکسالاری مواجهیم.
وی افزود: قبل از انقلاب بچههایی که به مدرسه میرفتند، فلک میشدند یا اینکه خانوادهها به حقوق کودکان آشنایی نداشتند، اما اکنون با افزایش فعالیت رسانهها در جامعه و هستههای مشاوره در سطح مدارس و ایجاد مؤسسات مدنی و عمومی، کودکآزاری نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده و آنها که میگویند افزایش یافته، نمیتوانند آمار متقنی برای ادعایشان ارائه کنند.
مظفری با تأکید بر اهمیت نقش حمایت خانوادگی در رشد و پرورش کودکان گفت: مبنای حمایت خانوادگی در جامعه محکم است و دارد تقویت میشود و با وجود بسیاری از کاستیها در مورد کودکآزاری نسبت به سایر کشورها وضعیت مناسبی داریم.
وی گفت: نقش مادر در این خصوص خیلی مهم است و گفته میشود که مادران ایرانی بهترین مادران دنیا هستند و بعد از ازدواج حاضرند همه چیز را فدای فرزندان خود کنند. ما مواردی را داشتیم که مادر، کودکآزاری پدر را گزارش میکند. اما حمایت خانوادگی فقط یک جنبه حمایت از کودک است و در سایر جنبهها ما هنوز فاصله زیادی با کشورهای توسعهیافته داریم.
وی اضافه کرد: اصطلاح کودکآزاری از طریق ترجمه متون غربی وارد ادبیات حقوقی ما شد و در ارائه و تصویب طرح قانون حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که برای نخستین بار این اصطلاح را در یک متن قانونی گنجاند نیز شتابزدگی، نگاه غیرکارشناسی و حتی انگیزههای سیاسی و تبلیغی بیتأثیر نبود.
قاضی واحد نظارت و پیگیری دادگستری کل استان تهران افزود: با پیوستن جمهوری اسلامیایران در سال79 به کنوانسیون حقوق کودک و رعایت تمام موارد مندرج در آن، دستاوردهای زیادی در زمینه تقلیل میزان مرگومیر مادران و کودکان و بهبود وضعیت بهداشت و تغذیه به دست آوردهایم که این فعالیتها همچنان استمرار دارد.