آنهایی که در خانواده یا اطرافیان خود بچه‌مدرسه‌ای دارند می‌دانند وقتی از خرداد رد می‌شویم بخشی از دغدغه و یا حتی بگومگوهای والدین به پیداکردن پاسخی برای این سؤال ربط پیدا می‌کند: مدرسه دولتی یا غیرانتفاعی؟
پاسخ به این سؤال چندان ساده و سرراست نیست و حتما عوامل و مؤلفه‌های گوناگونی در آن دخیل است که ممکن است خانواده به خانواده و حتی مقطع به مقطع فرق کند. از نگاه پدر و مادر به تربیت فرزند گرفته تا وضعیت اقتصادی و حتی وضعیت مدارس اطراف منزل و یا حتی بیشتر از آن اینکه بچه‌های خواهر و برادر در کدام نوع از مدارس ثبت‌نام کرده‌اند.
در کنار بحث‌های پدر و مادری، سطحی از گفت‌وگوها هم در عرصه ملی میان نخبگان و سیاستمداران در جریان است که آیا اساسا وجود مدارس شهریه‌ای با اصل عدالت آموزشی همخوانی دارد یا نه؟ و اگر دارد نحوه چیدمان و جایابی آن در نظام آموزشی ما باید چگونه باشد.
وزارت آموزش و پرورش در همه ادوار خود، برگرفته از دیدگاه دولت وقت و البته رویکرد وزیر مستقر، در برخورد با مدارس غیرانتفاعی رویه‌های مختلف و متفاوتی داشته است و در حالی که با کمال شگفتی در عرض 10سال در مجموعه وزارت آموزش و پرورش، 5وزیر و 4سرپرست تعویض شده است تغییر شتابناک سیاست‌ها چیزی فراتر از انتظار خواهد بود. اینجاست که در مباحثات کلان حکمرانی، هنوز که هنوز است درخصوص نسبت و وضعیت مدارس دولتی و غیردولتی جمع‌بندی روشن و محکمی وجود ندارد.
مقام معظم رهبری در آخرین دیدار خود با فرهنگیان (12اردیبهشت 1402) به نکته مهمی اشاره می‌کنند. ایشان ضمن آنکه از معلمان با عبارت سربازان گمنام نظام اسلامی یاد می‌کنند و کار معلم متعهد را مهم‌ترین کار کشور دانسته و هیچ خدمتی را قابل مقایسه با آن نمی‌دانند، اما همزمان نسبت به این مسئله اعتراض می‌کنند که عده‌ای هنوز قادر نیستند نقش آموزش و پرورش را در پیشرفت همه‌جانبه کشور بفهمند و حتی خطای راهبردی برخی مسئولان سابق گذشته را نقد می‌کنند که آموزش و پرورش را یک مجموعه مزاحم و مصرفی تلقی کرده‌اند.
اصل مهم و قابل توجه آن است که رهبری معظم کار تعلیم و تربیت را یک کار کاملا دولتی و وابسته به نظام می‌دانند و با جدیت با مسئله برون‌سپاری آموزش و پرورش مخالفت دارند، چرا که شأن حاکمیتی قابل واگذاری نیست. البته ایشان قضیه مدارس غیرانتفاعی را یک استثنا بر این قاعده می‌دانند. ابتکارات برخی مدارس غیرانتفاعی قابل تمجید و الگوگیری است، اما آموزش و پرورش باید به نحو کاملی روی مدارس غیرانتفاعی نظارت داشته باشد.
نظرسنجی همشهری چه می‌گوید؟
حالا در این رابطه مرکز پژوهش مؤسسه همشهری یک نظرسنجی انجام داده است تا از تصویر ذهنی مردم درباره مدارس غیرانتفاعی روایت دقیق‌تری پیدا کند. در این نظرسنجی تلفنی که با حجم نمونه 602نفری از میان شهروندان 18سال به بالای تهرانی انجام شده، حدود 55درصد از مردم ترجیحشان آن بوده است که اگر فرزندی داشته باشند او را در مدرسه دولتی ثبت‌نام کنند و فقط 30درصد شهروندان مدرسه غیرانتفاعی را ترجیح داده‌اند. در همین رابطه 63درصد پاسخگویان عنوان کرده‌اند این ضعف مدارس دولتی است که مردم را به سمت مدارس غیرانتفاعی متمایل می‌کنند؛ به این معنا که اگر واقعا مدارس دولتی به قوت و قدرت کافی دست پیدا کنند، همین مقدار گرایش عمومی به مدارس غیرانتفاعی هم کاهش پیدا خواهد کرد. به همین منوال 55درصد مردم معتقد بوده‌اند یکی از دلایلی که شهروندان به ثبت‌نام فرزندانشان در مدارس غیرانتفاعی تمایل دارند جو یکدست دانش‌آموزان و وضعیت تربیتی این مدارس است. درخصوص شهریه مدارس غیرانتفاعی فقط 16درصد مردم معتقد بوده‌اند مبلغ دریافتی با کیفیت این مدارس تطبیق دارد و بقیه مردم اعلام کرده‌اند بین شهریه این مدارس و کیفیت آنها، تناسبی وجود ندارد. ضمن آنکه نیمی از پاسخگویان معتقد بوده‌اند در حال حاضر کیفیت مدارس غیرانتفاعی افت کرده است.
نکته پایانی آنکه 66درصد مردم ابراز کرده‌اند دولت به اندازه کافی روی مدارس غیرانتفاعی نظارت ندارد. همین مقدار از اعداد و ارقام نشان می‌دهد درخصوص سیاستگذاری و نظارت بر مدارس غیردولتی بایستی اقدامات بهبوددهنده و ویژه‌تری انجام گیرد.
سیدمهدی سیدی ؛ مدیر پژوهش همشهری
نظر شما