لیلا شریف - همشهری آنلاین: اهالی جماران و محوطه دانشگاه تهران از اوایل دهه ۸۰، بار مشکلات این همنشینی را به دوش می‌کشند چرا که در سال‌های منتهی به دهه ۸۰ ایده حفظ میراث محله جماران در منطقه ۱ به دلیل حضور امام خمینی(ره) در این محله و طرح توسعه دانشگاه در منطقه ۶، محدودیت ارتفاع در ساخت و ساز را برای این اهالی رقم زد.
مسئله ساکنان این دو منطقه به یک داستان تکراری بدل شده است و از اعضای شورای شهر پیشین گرفته تا اعضای فعلی شورای شهر هر یک به زبانی از شرایط سخت زندگی اهالی این دو محله به دلیل فریز شدن ساختمان‌ها سخن گفته‌اند. جدیدترین روایت از شرایط محله جماران مربوط به محله‌گردی محمد آقامیری عضو شورای شهر است،او در قالب تذکری نسبت به مسئله قدیمی این محله گلایه کرده بود:« ۵۰۰ پلاک در این محله فریز شده و اجازه ساخت و ساز به اهالی داده نشده است و مشکل را وجود منزل رهبر کبیر انقلاب دانستند و با اینکه ثبت ملی شده برای آن حریم قائل نشده‌اند.سکونت تعدادی از افراد سیاسی و مسئولان سابق و آرامش و امنیت آنها باعث شده مردم در گروگان باشند. متأسفانه این افراد برای آرامش خود به چهره مردمی امام خدشه وارد می کنند و این شایسته نیست که چنین رفتاری با اهالی این محله شود.»
براساس گفته آقامیری «طرح بازنگری محله جماران به شرح هر پلاک در سال ۹۹ با امضای وزیر راه و شهرسازی مصوب شده بود اما این صورت جلسه با توپ و تشر همین افراد سیاسی اجرایی نشد.»
محله‌های اطراف دانشگاه تهران نیز به شکل دیگری با این موضوع درگیر هستند، با وجود اینکه شورای عالی شهرسازی و معماری در شهریور سال ۱۴۰۰ حکم به اتمام اجرای طرح توسعه دانشگاه تهران بعد از ۲۰ سال و ابقای ساکنان در پهنه‌های مختلط اداری-مسکونی داد، هنوز وضعیت زندگی اهالی این منطقه با مشکلاتی همراه است تا جایی که پرویز سروری نائب رئیس شورای شهر در اردیبهشت سال جاری نسبت به وضعیت این محله‌ها تذکر داد:« این طرح مردم را عاصی کرده است، سال ۷۵ در زمان ریاست جمهوری وقت طرحی برای توسعه دانشگاه داده شد که در سال ۷۹ مصوب می‌شود. سرانجام در سال ۱۴۰۰ مصوبه طرح تفصیلی آن دریافت شد، این محله فریز شده است و اجازه ساخت و ساز داده نمی‌شود، در حالی که شرایط برای مردم درحال سخت شدن است اما باز هم به سرانجام نرسید و ظاهراً قرار است مانند طرح کرمان ۵۰ سال باقی بماند و به سرانجام نرسد.»
ارائه نشدن خدمات به اهالی ساکن در اطراف دانشگاه تهران مشکل دیگر این منطقه است و براساس گفته حبیب کاشانی عضو شورای شهر تهران «املاک اطراف دانشگاه تهران علی رغم اینکه هیچ خدماتی دریافت نمی‌کنند اما باید عوارض را به روز دریافت کنند.»
علت محدودیت در جماران و دانشگاه تهران
اولین زمزمه‌های حفظ میراث حسینه جماران و منزل امام خمینی(ره) در اوایل دهه ۷۰ به گوش رسید تا میراث تاریخی و مسائل امنیتی این محله در گذر زمان دچار خدشه نشود. محدودیت ارتفاع برای ساخت و ساز در بناهای واقع در حریم خانه و حسینیه امام خمینی(ره) با تصویب بند ده ماده ۱۶۶ قانون برنامه سوم توسعه کشور تصویب شد و بر این اساس وزارت راه و شهرسازی با همراهی شهرداری تهران موظف شدند که این محله را به عنوان مجموعه‌ای فرهنگی و خدماتی برای زائران و گردشگران خارجی و داخلی مهیا کنند.در نهایت براساس مصوبه سال ۱۳۸۰ شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر حفاظت از محله جماران شرایط برای رعایت الزامات میراثی این محله مورد توجه قرار گرفت.
ایجاد محدودیت ارتفاع برای ساخت و ساز در محله جماران موجب شد تا قیمت پلاک‌های واقع در محدوده طرح بسیار پایین‌تر از پلاک‌های واقع در موقعیت منطقه‌ای مشابه باشد.
داستان محدودیت ساکنان اطراف دانشگاه تهران نیز از همان اواسط دهه ۷۰ کلید خورد و طرح توسعه دانشگاه تهران در منطقه ۶ موجب شد تا پلاک‌های این محدوده فریز شوند، به این ترتیب اهالی با ممنوعیت‌های خرید و فروش روبرو شدند و تنها اجازه فروش به دانشگاه تهران وجود داشت.
رئیس دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۰ در رابطه با محدودیت‌های ایجاد شده در محدوده این دانشگاه گفته بود:« مردم گله‌مند هستند و گله درستی است. به‌خاطر اینکه اعتبارات وجود نداشته، همه این ساختمان‌هایی که فریز شده بود امکان فروش به کسی دیگر جز دانشگاه نبود. معتقدیم حق‌الناس در این طرح رعایت نشده است. اخیرا مصوبه‌ای در دولت مطرح شد که به‌دنبال آن، مجموعه سایت دانشگاه تهران از حالت فریز خارج شد و سکنه می‌توانند محل مسکونی خود را به غیر از دانشگاه هم بفروشند. ما هم مقاومتی نکردیم چون اعتبارات لازم را نداشتیم و این مصوبه ظاهرا قرار است اجرایی شود و دغدغه‌ای که ساکنین داشتند برطرف می‌شود.»
آقامیری: وضعیت محله جماران بازنگری خواهد شد
ارائه طرح برای تعیین تکلیف وضعیت جماران موضوعی است که محمد آقامیری رئیس کمیسیون عمران شورای شهر در گفتگو با همشهری آنلاین مطرح کرد و براساس گفته این عضو شورای شهر «پس از بازدید از محله جماران و انتقال مطالبات اهالی قرار شد که معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران این موضوع را بازنگری و طرحی را به شورای شهر ارسال کند تا محله جماران از وضعیت فعلی خارج شود.»
او گفت: در سال‌های ابتدایی اجرای طرح دلیل اعمال محدودیت بر جماران، دغدغه امنیتی و میراثی مطرح بود اما در حال حاضر میراث فرهنگی اعلام کرده است که محدودیت‌های رایج میراث فرهنگی را برای ساخت و ساز در این محله مدنظر ندارد و تنها بحث تاریخی بودن محله جماران مطرح است. زمانی که میراث حریمی برای این محله قائل نباشد، دیگر محدودیت ساخت و ساز هم معنا ندارد.
آقامیری تأکید کرد: عده‌ای علاقه دارند که وضعیت محله جماران به همین منوال باقی بماند و متوجه نیستند که مردم از این شرایط در عذاب هستند.
طرح تفصیلی دانشگاه تهران چه شد؟
هر چند وضعیت محله جماران همچنان به شکل قبل باقی مانده است اما محدوده دانشگاه تهران پس از لغو طرح توسعه با تغییراتی همراه شد و براساس آخرین اطلاعاتی که از سوی مهدی چمران رئیس شورای شهر اعلام شده بود، اتمام اجرای طرح توسعه دانشگاه تهران شرایطی را مهیا کرد تا خرید و فروش و همچنین صدور پروانه ساخت و ساز املاک محدوده دانشگاه تهران آزاد شود اما این دانشگاه منتظر طرح تفصیلی از سوی شهرداری است:« یک طرح تفصیلی جدید برای این منظور توسط شهرداری تهیه شده که قرار است به شورای معماری و شهرسازی جهت تصویب در شورا تحویل داده شود تا از طریق طرح جدید این مشکل حل شود، نمی‌توان بیش از این مردم را منتظر گذاشت.»
این صحبت‌های چمران در پنجم اردیبهشت ماه سال جاری در حالی مطرح شد که حمیدرضا صارمی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در همان تاریخ، پیشنهاد تهیه طرح تفصیلی از سوی دانشگاه تهران را مطرح کرد، او در گفت و گو با خبرگزاری پانا گفته بود:« طرح توسعه دانشگاه تهران سال‌هاست مورد بحث است. شورای عالی شهرسازی اعلام کرده بود شهرداری تهران موظف است این طرح را بررسی کند. مدیریت شهری کنونی معتقد بود که طرح دانشگاه تهران را خودِ دانشگاه تهران باید تهیه کند نه ما. »
صارمی در رابطه با شرایط ساخت وساز در محدوده دانشگاه تهران نیز توضیح داده بود: «به مالکان که مراجعه کنند و نیاز به نوسازی و تجدید بنا داشته باشند، اجازه ساخت داده می‌شود. همچنین طرح آن را دانشگاه تهران تهیه کرده و خود دانشگاه مجری آن بوده است و ما هم انشاء‌الله به شورای عالی ارسال می‌کنیم.»
اهالی جماران و دانشگاه تهران سال‌ها است که با برگزاری تجمع و نوشتن نامه‌های سرگشاده برای رهایی از محدودیت‌ها تلاش کرده‌اند، هر چند لغو طرح توسعه‌ای دانشگاه تهران شرایط زندگی در محدوده این دانشگاه را برای ساکنان اندکی تغییر داده است اما ساکنان این منطقه نیز همچون همسایه‌های حسینیه جماران در سردرگمی ماندن یا رفتن از این محل‌ها به سر می‌برند.
نظر شما