مجوز نداریم!

اشتباه نکنید این بار مشکل فنی نبود، مهماندار هواپیما اعلام کرد، اگر در بین مسافران فردپزشکی حضور دارد سریعا به سرمهماندار پرواز مراجعه کند. پسرجوان حدودا 25 ساله‌ای که دست برقضا همراه هم نداشت دچار حمله تشنجی شده بود.

مهمانداران پرواز که شدیدا نگران حال مسافر خود بودند نهایت تلاش خود را می‌کردند تا با ماسک اکسیژن و ماساژقلبی که تنها تجهیزات و آموخته‌های آنها بود حال وی را بهبود بخشند اما اوضاع به خوبی پیش نمی‌رفت و بدن آن جوان یکباره یخ کرد و با افت شدید فشارخون به سمت ایست قلبی پیش می‌رفت.

ناگهان از صندلی خود بلندشدم و پیش خود گفتم درست است که همیشه برای اطلاع رسانی پزشکی برای صفحه سلامت روزنامه قلم می‌زنم و طی این سال‌ها اطلاعات زیادی در این خصوص آموخته‌ام اما تجربه عملی آن هم خالی از لطف نیست؛ ضمن اینکه جان یک انسان درمیان است.

به سر مهماندار پرواز مراجعه کردم. پرسید شما پزشک هستید گفتم:خیر من خبرنگار گروه سلامت روزنامه هستم و اطلاعات مختصری دارم ضمن اینکه همیشه داروهای حیاتی و اورژانسی نیز به همراه خود دارم.

با دیدن آن جوان و علایم بیماری، متوجه حمله صرعی در وی شدم و بلافاصله از کیف‌داروهایم یک دیازپام رکتال برداشته و به مهماندار دادم و اصرار کردم که این دارو حمله را کنترل و متوقف می‌کند ضمن اینکه عارضه و خطری هم ندارد، اما وی از پذیرفتن دارو خودداری می‌کرد و می‌گفت که ما مجوز برای این کار نداریم! درست هم می‌گفت اما پس چرا استمداد کمک کرد و چرا نباید آموزش‌ها و داروهای خاص را برای بیماران اورژانسی داشته باشند؟ و اگر دربین مسافران پزشکی نبود و یا هیچ کس این دارو را با خود نداشت چه می‌شد؟ اینها سؤالاتی بود که هنوز هم در ذهن من بی‌پاسخ مانده‌اند.

درهمین حین آقایی که خود را پزشک معرفی می‌کرد بر بالین بیمار آمد و با معاینات اولیه مهر تایید بر حرف‌های من زد و دارویی را که من آورده بودم  سریعا گرفت و برای بیماراستفاده کرد. هنگام فرود هواپیما در فرودگاه مهرآباد حال آن جوان که به‌دلیل نبود یک داروی خیلی معمولی درخطر بود نیز بهتر شد و هشیاری خود را به دست آورد.

یک اصل مهم در هر پرواز این است که در مواقع بروز بحران و اورژانس، خدمه از سایر مسافران سؤال می‌کنند که آیا بین آنها پزشک و متخصص هست یا خیر.

امروزه بحث کنترل بیماری‌ها، خصوصاً بیماری‌های مزمن قلبی و تنفسی، خیلی‌ مهم‌تر و پیچیده‌تر از قبل شده است. وجود بعضی شرایط ممکن است فرد را مستعد بروز مشکل کند و طبعاً حین پرواز این مسئله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چرا‌که حداقل برای چند ساعت، ارتباط مسافران با زمین قطع می‌شود.

بسیاری از خطوط هواپیمایی‌ خارجی فُرم اطلاعات طبی در اختیار مسافران قرار می‌دهند تا حتماً یک هفته قبل از سفرشان آن را تکمیل کنند و در اختیار مسئولان قرار دهند تا اگر تمهیدات ویژه‌ای لازم است، پیشاپیش لحاظ شود.

به‌دلیل پیچیدگی‌های مسائل طبی و نیازی که به خدمات تخصصی حس می‌شود و همچنین با توجه به الزاماتی که سازمان یاتا (IATA) برای خطوط هواپیمایی به‌وجود آورده است، شرکت‌ها و مؤسسه‌های خاصی در دنیا تشکیل شده‌اند که ارائه خدمات طبی، انجام مشاوره‌های تخصصی و آموزش مهمانداران و خدمه هواپیما را به‌عهده گرفته‌اند.

این مؤسسات با خطوط هواپیمایی مختلف، قراردادی تنظیم می‌کنند تا در مواقع نیاز به آنها خدمات طبی ارائه کنند.

حال سؤال اینجاست که اکنون که ایام نوروز است و حجم مسافرت‌های هوایی نیز بالاست مسئولان نباید برای حل این مشکل تمهیداتی را اعمال نمایند؟ آیا حضورپزشک در پروازهای طولانی، آموزش‌های اولیه وضروری و داروهای حیاتی در هواپیما ضروری نیست؟ به راستی متولی آن‌چه کسی است؟!