راکفلرها را بهتر بشناسیم ؛ خانواده ای مشهور، اما مرموز

به گزارش همشهری آنلاین، معمولا نام راکفلر، برای بسیاری از ما یادآور ثروت افسانه‌ای این خانواده است. خانواده راکفلر از سال‌های دور - یعنی اواخر قرن نوزدهم- فعالیت خود را با سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف مانند بانکداری، پروژه‌های ساختمانی، صنایع مختلف و از همه این موارد مهم‌تر در بخش نفت آغاز کردند.

اما گذر زمان و بزرگ شدن این خانواده معروف نه تنها از ثروت آنان کم نکرد، بلکه بر میزان سرمایه و نفوذ و قدرت آنان در آمریکا افزود. راکفلرها با کمک به بخش‌های آموزشی، سلامت و حفاظت از منابع طبیعی،  وانمود کرده‌اند که در جهت اهداف بشردوستانه فعالیت می‌کنند، ادعایی که یک دروغ‌بزرگ به شمار می‌رود و توجه مردم را از ثروت ‌رویایی اعضای خانواده راکفلر و نفوذ و قدرت عجیب آنان در حوزه سیاست آمریکا دور کرده است.

 نگاهی به نام راکفلر و پیدایش آن

در سال ۱۷۲۲ هنگامی که یوهان پیتر راکفلر، روستایی در آلمان را برای مهاجرت به آمریکای شمالی ترک می‌کرد، حتی خودش هم تصور نمی‌کرد که روزی بنیانگذار یکی از بزرگ‌ترین و ثروتمندترین خانواده‌های آمریکا خواهد بود و نام فامیلی وی به یکی از مشهورترین نام‌ها در طول تاریخ تبدیل خواهد شد.

نام راکفلر در واقع نسخه آمریکایی شده راکنفلر یا راکنفلدر در زبان آلمانی است. این مساله شاید نشان‌دهنده اصلیت آلمانی این خانواده باشد. اما روایتی نیز وجود دارد که می‌گوید نام خانوادگی راکفلر از نامی فرانسوی با عنوان راکوفئولی، که در واقع متعلق به ناحیه‌ای در فرانسه است، می‌آید.در قرن شانزدهم نجیب‌زادگان فرانسوی که پروتستان بودند، حکومت مطلق‌گرای کاتولیک را بر کنار کردند و آنان مجبور به مهاجرت به برلین آلمان شدند.  

به این ترتیب این فرانسویان مجبور شدند در سوئیس و پادشاهی آلمان پراکنده شوند. این داستانی است که از نظر تاریخی برای توضیح درمورد ریشه نام راکفلر و چگونگی پیدایش این نام خانوادگی گفته می‌شود. ویلیام راکفلر از نوادگان یوهان پیتر، تاجر نمک و چوب بود.

می‌گویند وی اعتماد به نفس بالایی داشت، به نحوی که مردم به وی لقب بیل بزرگ را داده بودند. ویلیام که بین سال‌های ۱۸۱۰ تا ۱۹۰۶ زندگی کرد، دو پسر به نام‌های جان. دی و ویلیام راکفلر داشت.

این دو پسر امپراتوری راکفلرها را با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ساختمانی، بانکداری و صنایع آمریکا و تشکیل کمپانی استاندارد اویل تاسیس کردند. معروف است که جان راکفلر اولین یک میلیون دلار زندگی خود را در ۳۳ سالگی جمع آوری و در ۴۳ سالگی شرکت استاندارد اویل را تاسیس کرد.  

از استاندارد اویل تا هالیوود

مهم‌ترین کار برادران راکفلر در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم تاسیس کمپانی استاندارد اویل نبود. این دو برادر تنها به این کار اکتفا نکردند، فعالیت‌های بانکداری آنان و به‌خصوص سرمایه‌گذاری در بانک منهتن چیس نیز بر میزان ثروت این خانواده حریص افزود. این خانواده در خلال قرن بیستم وارد سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های ساختمانی شدند و دربخش‌های مختلفی در این زمینه سرمایه‌گذاری کردند و دارایی‌های خود را وسعت بخشیدند.

درواقع می‌توان گفت بسیاری از ساختمان‌های مشهور در شهر نیویورک به این خانواده تعلق دارند که از آن جمله می‌توان به لینکلن سنتر، خانه آسیا، کلیسای ریورساید، موزه هنر مدرن نیویورک، امپایر استیت پلازا و بسیاری از ساختمان‌های دیگر اشاره کرد.

اما نکته دیگری که بر شهرت خانواده راکفلر افزوده، فعالیت‌های بشردوستانه آنان و به‌خصوص سرمایه‌گذاری‌هایی در زمینه آموزش، سلامت و حفاظت از منابع طبیعی است. گفته می‌شود که جان راکفلر به دلیل فشار کار زیاد، مشکلات جسمانی زیادی داشت و به همین دلیل بنیاد راکفلر در زمان وی در کشف داروهای موثر برای درمان مالاریا، سل و سرماخوردگی فعالیت‌های زیادی کرد و پژوهش در زمینه‌های مختلف پزشکی هنوز هم با حمایت‌های مالی راکفلرها ادامه دارد.

آنان برای ظاهرسازی در زمینه آموزش نیز فعالیت‌های بسیاری انجام داده‌اند؛ راکفلرها در سال ۱۸۸۹ ساختمان دانشگاه شیکاگو را اهدا کردند و این دانشگاه اولین مکانی بود که به ابداع جایزه نوبل آمریکا در زمینه علم پرداخت.

اگرچه این‌گونه فعالیت‌ها بر شهرت خانواده بسیار بزرگ راکفلر افزوده است. اما بسیاری این کار را پوششی بر تجارت‌های وسیع و نامشروع خانوادگی آنان می‌دانند و معتقدند که راکفلرها از سرمایه و قدرت  بیشتری حتی نسبت به دولت آمریکا برخوردار هستند. در واقع شناخته شدن آنان به عنوان یک خانواده نوع‌دوست سبب می‌شود تصور غلطی از سایر فعالیت‌های این ابر سرمایه‌داران دنیای مدرن وجود داشته باشد.  

به نظر می‌رسد قدرت و ثروت این خانواده در خدمت رویدادهای خطرناک و غم‌انگیز بسیاری قرار دارد. اینجاست که در بسیاری از تراژدی‌های قرن بیستم - مانند اتفاقاتی که در خانواده‌های کندی و بسیاری دیگر از خانواده‌ها افتاده است - پای منافع راکفلرها به میان می‌آید. هرگونه اتحاد یا حتی ازدواج با یکی از اعضای این خانواده به معنای ورود به حصار و حریم خاص آنان است.

در واقع اگر کوچک‌ترین شک و بی‌اعتمادی‌ای نسبت به فردی به وجود آید که ممکن است برای خانواده ایجاد مشکل کند، آن عضو خانواده به طرز باورنکردنی و غیر قابل انکاری قربانی خواهد شد. بنا بر ادعای راکفلرها، سرمایه آنان در حدود سه تا پنج بیلیون دلار است، اما آنچه مشخص است اینکه، این سرمایه در شبکه پیچیده موسسات مالی و تجاری مختلف قرار دارد که برآورد صحیح و درست وضعیت مالی این خانواده را بسیار مشکل می‌کند. این خانواده که از جان و ویلیام راکفلر سرچشمه می‌گیرند، در طول یک قرن به طرز غیر قابل باوری وسعت پیدا کرده‌اند و همه آنان در تجارت‌های خانوادگی سهیم هستند.

 فهرست موارد سرمایه‌گذاری راکفلرها تنها به بانکداری، نفت و پروژه‌های ساختمانی محدود نمی‌شوند، به این موارد باید سرمایه‌گذاری در بخش‌های جذاب‌تری از جمله هالیوود، رادیو و تلویزیون و بسیاری موارد دیگر را اضافه کرد. هم‌اکنون راکفلرها دارایی‌های خود را با استفاده از شیوه‌های مدرن کنترل می‌کنند و استراتژی‌های نوینی برای پنهان کردن چگونگی کنترل سود مالی تجارت‌های خود به کار می‌برند که تاکنون سر به مهر باقی مانده است.