وزارتخانه‌های بازرگانی و جهاد کشاورزی که همراهی مجامع امور صنفی در اجرای سیاست‌های تنظیم بازار را با خود داشتند با حمایت‌های پیدا و نهان از واردات و ذخیره‌سازی کالاهای مصرفی و برخی مایحتاج شب عید و عرضه مستقیم برخی محصولات از یک سو و از سوی دیگر استفاده از توانمندی‌های اصناف برای تشدید بازرسی و نظارت بر بازار، سعی در ایجاد جو روانی مناسب برای مقابله با انتظارات تورمی ناشی از افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال داشتند. در این رهگذر مسئولان سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید‌کنندگان نیز در هماهنگی با وزارت بازرگانی از این هم فراتر رفته و هر روز خبر از کاهش قیمت برخی اقلام مصرفی داده و با صدور دستورالعمل‌ها و اطلاعیه‌های مختلف تولید‌کنندگان و واردکنندگان کالاها را ملزم به کاهش قیمت محصولات خود کردند.
با این روند انتظارات مردم برای کاهش یا ثبات قیمت‌ها در شب عید یا روزهای نخست امسال تشدید شد اما این انتظارات هیچ گاه شکل واقعیت به‌خود نگرفت تا حتی کاهش قیمت‌های جهانی نیز تاثیر چندانی در کاهش قیمت کالاها و خدمات در کشورمان نداشته و مردم شب عید امسال نیز همانند سال گذشته کالاهای بی‌کیفیت را به قیمت‌های به‌مراتب بیش از قیمت تعیین‌شده از سوی دستگاه‌های نظارتی خریداری کرده و بازرسی‌های انجام شده نیز فاقد کارایی لازم برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها باشد؛ روندی که در بهار سال 88 نیز تداوم داشته و نه تنها خبری از ارزانی نیست بلکه هر از چند گاهی قیمت برخی از اقلام مصرفی مردم سر به فلک می‌کشد.
با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال 87 مسئولان وزارت بازرگانی از آمادگی کامل تشکل‌های بخش خصوصی برای ایفای نقش واقعی در بازار خبر داده و با استناد به ذخیره‌سازی مناسب گوشت قرمز، مرغ، میوه و مرکبات و شرایط ناشی از کاهش قیمت‌ها در سطح جهان وعده ثبات و کاهش قیمت‌ها را مطرح کردند. همچنین امسال نیز برگزاری نمایشگاه‌های فروش بهاره برای عرضه مستقیم پوشاک و برخی اقلام مصرفی مردم نیز رویکرد دیگری بود که همانند سال‌های گذشته برای تامین مایحتاج شب عید مردم با وجود برخی مخالفت‌ها مورد توجه قرار گرفت.
اما امسال نیز اجناس عرضه شده در این نمایشگاه‌ها از قیمت و کیفیت مناسبی برخوردار نبود و بسیاری از پوشاک وارداتی و بی‌کیفیت چینی توسط واحدهای صنفی مشارکت‌کننده در این نمایشگاه‌ها با نام محصولات داخلی به مردم عرضه شد. این شرایط موجب شد تا بسیاری از مردم که قادر به تامین کالاهای با قیمت و کیفیت مناسب در اینگونه نمایشگاه‌ها نبودند، راهی فروشگاه‌های سطح شهر شده تا پوشاک و برخی دیگر از اقلام مصرفی شب عید خود را با قیمتی بالاتر و به امید کیفیتی بهتر تامین کنند.
مروری بر قیمت و کیفیت برخی کالاهای مصرفی شب عید مردم که در سایه اجرای سیاست‌های تنظیم بازار و نظارت‌های وعده داده شده به مصرف‌کنندگان عرضه شد بیانگر کیفیت و قیمت نابسامان بازار شب عید بود؛ با این وجود حتی باوجود گلایه‌های مردم از افزایش قیمت برخی کالاها مانند گوشت قرمز و مرغ یا میوه و مرکبات و دیدگاه‌های تولید‌کنندگان و واردکنندگان مبنی بر ناتوانی در اجرای دستورالعمل‌های کاهش قیمت کالاها، مسئولان وزارت بازرگانی خبر از تداوم سیاست‌های عرضه برخی کالاهای مصرفی به استناد ذخیره‌سازی انجام شده داده و اعلام می‌کنند قیمت‌ها در بازار مناسب بوده و روند کاهشی دارد.
میوه و مرکبات
خرید و ذخیره‌سازی سیب، پرتقال و نارنگی با اتکا به واردات و تولید داخل سیاستی بود که در شب عید امسال نیز توسط متولیان تنظیم بازار اجرا شد و سیاستگذاران بخش بازرگانی با کاهش حقوق ورودی و سود بازرگانی این محصولات تلاش کردند تا ذخیره مناسب ایجاد شده را به شکلی تدریجی به بازار عرضه و مانع افزایش قیمت‌های میوه و مرکبات در شب عید شوند. اما درحالی که مسئولان بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی در روزهای پایانی سال گذشته خبر از وجود ذخایر مناسب سیب، پرتقال و نارنگی و تعادل قیمت‌های شب عید می‌دادند، قیمت این محصولات در فروشگاه‌های سطح شهر و حتی میادین مرکزی میوه و تره‌بار به‌مراتب بیش از نرخ‌های وعده داده شده این مسئولان بود.
معاون بازرگانی داخلی این وزارتخانه در فاصله یک هفته مانده به پایان سال 87 نرخ سیب درجه یک را 800 و پرتقال را 900 تومان در میادین مرکزی میوه و تره‌بار اعلام کرد و مردم را ترغیب به تامین میوه شب عید خود از این مراکز می‌کرد اما همزمان با این دیدگاه‌های محمد صادق مفتح، قیمت پرتقال، سیب و نارنگی درجه یک در فروشگاه‌های سطح شهر هیچ وقت به کمتر از 1300 تومان نرسید و حتی بسیاری از واحدهای صنفی مشارکت‌کننده در طرح‌های تنظیم بازار نیز که میوه مورد نیاز مردم را از محل ذخیره‌سازی انجام شده تامین می‌کردند از کیفیت و قیمت نامناسب محصولات ذخیره‌سازی شده گلایه کرده و اینگونه دیدگاه‌ها را تنها عاملی برای تشدید انتظارات مردم برای کاهش قیمت‌ها قلمداد می‌کردند.
این در حالی است که هنوز نیز اصناف و مسئولان وزارت بازرگانی خبر از اجرای مرحله دوم عرضه مرکبات ذخیره‌سازی شده از هفته جاری به بازار می‌دهند و به گفته رئیس شورای اصناف کشور سیب و پرتقال با نرخ 750 و 650 تومان به مصرف‌کنندگان عرضه خواهد شد اما قیمت‌های کنونی این اقلام در فروشگاه‌های سطح شهر که مبالغ 4 رقمی را برای مصرف‌کنندگان به ارمغان داشته، بیانگر ناکارآمدی اجرای سیاست‌های تنظیم بازار در کنترل کیفیت و قیمت میوه و مرکبات است.
گوشت قرمز و مرغ
واردات گوشت قرمز و خرید و ذخیره‌سازی مرغ نیز از جمله سیاست‌های مهار قیمت‌های شب عید بود. اما با وجود وعده‌های مسئولان وزارتخانه‌های بازرگانی و جهاد کشاورزی در زمینه وجود ذخایر مناسب گوشت و مرغ و عرضه این محصولات به بازار برای کاهش قیمت‌ها، قیمت این محصولات پروتئینی در شب و روزهای نخست امسال با افزایش همراه بود به نحوی که قیمت هر کیلو مرغ تازه در شب‌ها عید که به بیش از 3هزار تومان رسیده بود، این روزها نیز نزدیک به حدود 2هزار و 800تومان باقی مانده و گوشت قرمز گوسفندی که با افزایش قیمت بیشتری نسبت به گوشت گوساله و گاو همراه بود، هنوز نیز هیچ کاهش قیمتی را شاهد نبوده و در فروشگاه‌های سطح شهر به‌طور متوسط با نرخ بیش از 9 هزار تومان به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود.
پوشاک، خشکبار و شیرینی
وقتی برگزاری نمایشگاه فروش بهاره با کارکرد اصلی تامین کیف، کفش و پوشاک و خشکبار مورد نیاز شب عید مردم قادر به تامین نیاز مصرف‌کنندگان نبود، تقاضای خرید مردم به فروشگاه‌های سطح شهر سرازیر و موجب شد تا بسیاری از فروشندگان در نیمه دوم اسفند ماه سال گذشته با افزایش قیمت‌ها نقش اصلی را در تامین این مایحتاج مردم ایفا کنند.
این افزایش قیمت در حالی صورت می‌گرفت که دستگاه‌های متولی بازرسی و نظارت بر قیمت‌ها، به کرات از تشدید بازرسی و برخورد با متخلفان خبر می‌دادند. این شرایط موجب شد تا در این ایام کمتر فروشگاهی پیدا شود که افزایش قیمت حداقل 30 درصدی را در پوشاک نداشته باشد. این افزایش قیمت در انواع پوشاک زنانه به ویژه کیف، کفش و مانتو بیشتر بود به نحوی که قیمت مانتو در فروشگاه‌های سطح شهر رشد بیشتری داشت و کمتر فروشگاهی حاضر به عرضه این پوشاک با کیفیت نسبی به قیمت کمتر از 50هزار تومان بود و میانگین قیمت این نوع پوشاک در مغازه‌های سطح شهر هم به 70هزار تومان رسید. این رشد قیمت در انواع کیف و کفش زنانه و کت و شلوار مردانه نیز به خوبی نمایان شد.
همچنین با توجه به رشد مصرف آجیل و خشکبار در شب عید و قیمت و کیفیت نامناسب این محصولات در نمایشگاه‌های فروش بهاره، باز هم بیشتر مصرف‌کنندگان، این محصولات را از فروشگاه‌های سطح شهر تهیه کردند. این روند موجب شد تا قیمت پسته مرغوب در خشکبارفروشی‌های سطح شهر به حدود 14هزار تومان رسید و قیمت انواع تخمه نیز رشد 15تا 20درصدی را شاهد بود. از سوی دیگر با وجود اعلام واحدهای صنفی دست‌اندرکار تولید و عرضه شیرینی و تنقلات، قیمت انواع شیرینی نیز از رشد نسبی برخوردار بود و اعمال اینگونه سیاست‌های نظارتی تاثیر چندانی در ثبات بازار یا جلوگیری از افزایش قیمت‌ها نداشت.
