قرار بود وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با ایجاد زباله سوزهای صنعتی موضوع دفع زباله‌های بیمارستانی را برای همیشه حل کند. اما تاکنون اتفاقی نیفتاده است. در حقیقت، هم اکنون در بیشتر شهرهای ایران زباله‌های بیمارستانی در کنار زباله‌های شهر دفع می‌شود و مسلما این امر می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
زباله‌های بیمارستانی شامل موادی هستند که با توجه به نوع کار و وظیفه در هر بخش بیمارستانی، متفاوتند. به‌عنوان مثال زباله بخش عفونی یا اطاق عمل، با مواد زاید آزمایشگاه یا بخش رادیولوژی، تفاوت محسوسی دارد و طبق یک بررسی‌ها، زباله بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها به 7 گروه تقسیم می‌شوند.
زباله‌های معمولی بیمارستان عموماً شامل زباله‌های مربوط به بسته بندی مواد و دیگر زباله‌های پرسنل شاغل در بیمارستان و خوابگاه‌های آنهاست. زباله‌های پاتولوژیکی شامل بافت‌ها، ارگان‌ها، قسمت‌های مختلف بدن، پنبه‌های آغشته به خون و چرک و مواد دفعی بدن همچون نمونه‌های مدفوع و ادرار و غیره جزء این گروه از مواد زاید، محسوب می‌شوند.
مواد زاید رادیواکتیو شامل جامدات، مایعات و گازها بوده و در برخی از بخش‌ها و آزمایشگاه‌های بیمارستان‌ها وجود دارد که جمع‌آوری و دفع آنها دارای خصوصیات ویژه‌ای است.
مواد زاید شیمیایی شامل جامدات، مایعات و گازهای زاید است که به وفور در بیمارستان‌ها وجود دارد، در بخش‌های تشخیص و آزمایشگاه‌ها ماحصل نظافت و ضدعفونی بیمارستان، وسایل و ابزار تنظیف و ضدعفونی به انضمام داروها و وسایل دور ریختنی اطاق عمل بخش دیگری از این فضولات را تشکیل می‌دهند.
بدون تردید، نمی‌توان این حجم از زباله‌ها را که گاه تا صدها تن در روز در شهرهای مختلف و پرجمعیت تولید می‌شود مانند زباله‌های شهری در محیط رها‌سازی کرد. آثار تخریبی زباله‌های بیمارستانی کمتر از انواع صنعتی نیست. اگر زباله‌های صنعتی موجب تغییر اکولوژیکی و زیست‌محیطی می‌شود، زباله‌های بیمارستانی موجب گسترش بیماری‌ها و امراض خطرناک شده و اگر برای انهدام آنها اقدام مناسب صورت نگیرد، می‌تواند به بحران تبدیل شود.
وزارت بهداشت اما با توجه به قوانینی که از سوی مجلس به تصویب رسیده است اخیرا ملزم شده است تا زباله‌های بیمارستانی را با استفاده از زباله سوزهای صنعتی امحا کند.
کارشناسان هشدار می‌دهند که با دفن زباله‌های بیمارستانی خطرات ناشی از ابتلا به بیماری‌های عفونی افزایش می‌یابد. آنان اعلام کرده اند: با توجه به اینکه هنوز تکلیف نحوه امحای زباله‌های بیمارستانی مشخص نشده، کماکان این زباله‌ها در سراسر کشور بدون رعایت مسائل زیست‌محیطی دفن می‌شود و این امر تهدیدی جدی برای آلودگی آب‌های زیرزمینی است.
سروش مدبری در این باره می‌گوید: طبق قانون مدیریت پسماندها مسئول اجرایی مدیریت پسماندهای بیمارستانی وزارت بهداشت است و سازمان حفاظت محیط‌زیست در این امر مسئولیت نظارتی دارد و درخصوص امحای صحیح زباله‌های بیمارستانی سازمان حفاظت محیط‌زیست سیستم زباله سوز مرکزی که کمترین اثر زیست‌محیطی را به‌دنبال دارد انتخاب و به وزارت بهداشت ابلاغ کرده اما مسئولان وزارت بهداشت بر تعبیه سیستم اتوکلاو (بی‌خطر‌سازی) تاکید دارند.
مدیرکل دفتر بررسی آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست معتقد است: سیستم اتوکلاو فقط زباله‌های عفونی را از بین می‌برد و تاثیری بر مابقی پسماندهای بیمارستانی ندارد و این در حالی است که فقط 55 درصد زباله‌های بیمارستانی عفونی است.
به گفته این مسئول به‌دنبال دفن زباله‌های بیمارستانی در خاک و انتقال آلودگی آن به آب‌های زیر زمینی به‌طور حتم شاهد انتقال انواع عفونت‌ها و شیوع بیماری‌ها خواهیم بود.
مدیرکل دفتر بررسی آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌زیست به کشورهای مختلف جهان و عملکرد آنان اشاره می‌کند و می‌افزاید: در آمریکا، سالانه 130 هزار نفر به‌دلیل آلودگی زباله‌های بیمارستانی دچار بیماری‌های عفونی می‌شوند و این در حالی است که 6 درصد از این تعداد مبتلا به بیماری ایدز و هپاتیت B می‌شوند و درصورتی‌که فکر اساسی برای نحوه صحیح رفع آلودگی زباله‌های بیمارستانی در کشور نشود، ما نیز گرفتار این وضعیت خواهیم شد.
مدبری همچنین اظهار می‌دارد: در حال حاضر براساس برآورد جهانی رفع آلودگی یک متر مربع خاک بین 50 دلارتا 5 هزار دلار هزینه دارد و این در حالی است که در ایران، روزانه 80 تن زباله بیمارستانی بدون رعایت مسائل زیست‌محیطی دفن می‌شود و حجم بسیاری از خاک را آلوده می‌کند.
قانون مدیریت پسماند ابتدای سال گذشته به وزارت بهداشت ابلاغ شد که براساس آن این وزارتخانه موظف شده بود تا نحوه دفع زباله‌های بیمارستانی را مدیریت کند. اما با گذشت تقریبا یک سال، چندی پیش وزارت بهداشت اعلام کرد که بخش خصوصی را برای بی‌خطر‌سازی زباله‌های بیمارستانی به کار گرفته است.
این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد سالانه 130 هزار نفر به‌علت آلودگی پسماندهای بیمارستانی به بیماری‌های عفونی مبتلا می‌شوند و 6 درصد نیز به ایدز و هپاتیت دچار می‌شوند.
ماجرا هنگامی نگران‌کننده می‌شود که بدانیم در حال حاضر بیش از 70 درصد زباله‌های بیمارستانی که از مراکز درمانی دفع می‌شود، عفونی بوده و موجب بروز بیماری‌های مختلف می‌شود.
