این دماغه برای دریانوردان خسته و بیمار که از مناطق و قارههای دور، به این منطقه زیبا میرسیدند، پیامآور آرامش و سلامتی بوده است. دیدن این منطقه و جاذبههای آن بیشتر از اینرو قابل تامل است که بدانیم آفریقاییها برای اداره و مدیریت پارکهای ملی و در مجموع اکوتوریسم چه پیشرفت قابل ملاحظهای داشتهاند. متأسفانه در کشور ما و در فاصله سالهای اخیر، سخن از طبیعتگردی و اکوتوریسم، بسیارگفته شده و سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری نیز در این زمینه، حرفهای بسیاری زده است.
اما موضوع، دقیقا به این نقطه باز میگردد که هربار این سازمان، منطقهای طبیعی و قابل توجه را بهعنوان منطقه نمونه گردشگری تعیین و برای توسعه و رونق گردشگری معرفی کرد اوضاع طبیعت در آن به هم ریخت و محیطزیست در آنجا به شدت در معرض خطر قرار گرفت. با این اوصاف آخر آفریقا را باید با این نگاه خواند که بر خلاف تصور ما درباره کشورهای آفریقایی آنها چقدر قدرشناس طبیعت و موقعیت جغرافیایی خود هستند و قواعد اکوتوریسم را به اجرا میگذارند.
دماغه امید نیک، انتهای آفریقا
نام قاره آفریقا، با نام مناطق طبیعی و پارکهای ملی مهم و همچنین نام برخی حیوانات نام آشنا مانند زرافه، زبرا (گورخر آفریقایی) و شیرآفریقایی عجین شده و از نظر اکوتوریسم (طبیعتگردی) حائز اهمیت فراوانی است. در جنوبیترین قسمت قاره آفریقا، کشور زیبای آفریقای جنوبی واقع شده و یکی از مناطق ارزشمند در آفریقای جنوبی، «دماغه امیدنیک» است.
در بررسی نقشه جغرافیا، قاره آفریقا در انتهای جنوبی خود منطقه کم عرضی را تشکیل میدهد که به شکل یک شبهجزیره از شهر کیپ تاون آغاز شده و تا دماغه امید نیک در انتهای خود، امتداد دارد و پارک ملی تیبل مانتین نیز در همین محدوده قرار دارد.
با این وصف، به تعبیری، دماغه امیدنیک را که درجنوبیترین قسمت کشور آفریقای جنوبی قرار گرفته میتوان آخر قاره آفریقا قلمداد کرد. دماغه امیدنیک و پارک ملی تیبل مانتین، جاذبههای طبیعی بیشماری را در خود جای داده و همواره طبیعتگردان بسیاری را از اقصینقاط جهان بهخود جذب میکنند. هر نقطه از این منطقه، یک چشمانداز زیبا، برای گرفتن یک عکس ماندگار به شمار میرود.
چشماندازهای ماندگار در محل تلاقی 2 اقیانوس
این دماغه محل تلاقی اقیانوس هند (از سمت شرق) و اقیانوس اطلس (از سمت غرب) است و یکی از نادرترین ویژگیهای این منطقه، مشاهده همزمان منظره 2 اقیانوس از دماغه امیدنیک است. هنگام ایستادن بر بلندی مشرف بر این دماغه و تماشای 2 اقیانوس، میتوان محل اتصال این اقیانوسها را به شکل یک خط فرضی، که به واسطه پیشروی دماغه امیدنیک در آب به وجود آمده، مشاهده کرد.
فانوس دریایی معروف دماغه امیدنیک نیز از دیدنیهای جالب به شمار میرود. این فانوس در نقطه انتهایی شبه جزیره قرار دارد و چشماندازهای زیبایی از 2اقیانوس و خلیج فالزبی را در شمالشرقی به نمایش میگذارد.
در پایین دست فانوس دریایی، آنجا که اقیانوس اطلس و اقیانوس هند به یکدیگر پهلو میزنند، دوربینها بیوقفه به کار میافتند و اگر دوربین دیجیتال ابداع نشده بود، شاید هزینه عکس و فیلم از این منطقه میتوانست از اقلام اصلی هزینه سفر ما محسوب شود.
چشماندازهای بسیار زیبای جنگل در مناطق شمالی دماغه امید نیک (در پارک ملی تیبل مانتین) و همچنین کوهستان و مراتع غنی با درختچههای کوتاه، همراه با آبی بیکران اقیانوس، تلفیقی از رنگهایتند و حیاتبخش طبیعت را در این مناطق به معرض نمایش میگذارند.
حیات وحش این منطقه نیز به جهت طبیعت بکر و پوشش گیاهی مناسب آن از تنوع زیادی برخوردار است. بابونها (از گروه میمونها) به وفور در سطح منطقه حتی در مسیر جادهها و سواحل اقیانوس مشاهده میشوند. این جانوران معمولاً با گردشگران نیز رابطه بدی ندارند و حتی از خودروی گردشگرانی که برای گرفتن عکس پیاده میشوند نیز برای نشستن و ژست گرفتن استفاده میکنند.
ضمناً این منطقه زیستگاه حیات وحش جانوری منحصر به فرد از جمله زبرا (گورخر آفریقایی) و آنتالوپاست. پارک ملی تیبل مانتین که گستره وسیعی را شامل میشود، چشماندازهای زیاد دیگری را در شمال دماغه امید نیک شامل میشود که از آن میان، میتوان به حضور والها در سواحل شرقی این پارک در ماه سپتامبر (در خلیج فالزبی در حاشیه اقیانوس هند) و همچنین زیستگاه طبیعی پنگوئنها اشاره کرد که بسیار جالب توجه است.
زیستگاه پنگوئن در آفریقا
با توجه به شهرت «پنگوئن امپراتور» که بزرگترین نوع از انواع پنگوئنها به شمار میرود و در قطبجنوب زندگی میکند، شاید بسیاری از ما پنگوئنها را مختص قطب جنوب بدانیم و از اینکه گونهای از پنگوئنها در سواحل صخرهای کشور آفریقای جنوبی (در سواحل اقیانوس هند) زندگی میکنند، بیخبر باشیم.
پنگوئنهای پارک ملی تیبل مانتین یکی از 4 گــونه پنگــوئن شناخته شده در جهان است که به «پنگوئن آفریقایی» مشهور است. زیستگاه این پنگوئنها در نزدیکی شهر «سیمونز تاون» در صخرههای برآمده در نزدیکی سواحل اقیانوس هند مشاهده میشود. اندازه اینگونه از پنگوئنها بسیار کوچکتر از سایر گونهها بوده و قد آنها حداکثر 30تا 40سانتیمتر است.
وجود یک مرکز بازدیدکنندگان شامل فروشگاه و سالن نمایشفیلم، تریلهای چوبی (مسیرهای پیاده روی) و طراحی زیبای فضای طبیعی در ساحل اقیانوس هند، از جاذبههای این منطقه است که در کنار سایت بازدید از پنگوئنها برای توریستها فراهم شده است.
بازدید از جزیره فکهای دریایی
سطح جزیره فکهای دریایی تقریباً بهطور کامل توسط فکهای در حال استراحت، پوشیده شده بود و با مشاهده فکها در سواحل جزیره و هنگام شنا و جست و خیز در اطراف کشتی، دریافتیم که این جانوران برخلاف اینکه در خشکی، سرعت کمی دارند، در محیط آب، بسیار شناگران فعال و قابلی هستند.
جزیره فکها در نزدیکی سواحل غربی پارک ملی تیبل مانتین و در شمال غربی دماغه امید نیک قرار گرفته است. دسترسی به این جزیره از طریق خلیج «هوت بی» درساحل اقیانوس اطلس، میسر میشود. در این خلیج، هنگام حرکت به سمت این جزیره و همچنین در بازگشت از آن، علاوه بر امکان خرید از بازار صنایعدستی، حضور افرادی که با ساز و آواز به استقبال و بدرقه توریستها میپردازند نیز بسیار دیدنی است.
مشارکت سازمانهای دولتی در اداره پارکهای ملی
نحوه مدیریت و تامین مالی هزینههای پارک ملی تیبل مانتین بسیار جالب توجه است. در مدیریت این پارک که تحتنظر اداره پارکهای ملی آفریقای جنوبی مدیریت میشود، علاوه بر جلب مشارکت مردمی، از مشارکت ادارات و سازمانهای دولتی مرتبط نیز به خوبی بهره گرفته شده است. مشارکت مالی سازمانهای شهری، مانند شهرداری کیپ تاون در برنامههای اجرایی پارک تیبلمانتین در این ارتباط، قابل ذکر است.
به عبارت دیگر، درصورت عملکرد بهینه این پارک ملی منافع بیشتری در سطح منطقه حاصل میشود که منجر به توسعه منطقه و شهرهای پیرامون آن میشود. بنابراین، برخی سازمانها که از رهگذر جلب گردشگر منافعی کسب میکنند، از حامیان مالی مهم برای اداره و انجام اقدامات اجرایی در پارک ملی به شمار میروند.