این مرکز قدیمی سینمایی این روزها بیشتر از همیشه حکم یک مرکز تولید فیلم بینالمللی را پیدا کرده و دیگر نمیتوان به محصولات آن، لقب یک کار آمریکایی را داد. از «جنگ عروسها» که وام گرفته از محصولات هندی است تا «موزیکال دبیرستانی» که ردپای چینیها در آن دیده میشود، فیلمهای هالیوودی تنها برای مردم آمریکا ساخته نمیشوند.
این فیلمها در کنار تلاش برای جذب مخاطب خود، بینندگان اروپایی، آسیایی، خاورمیانهای و آمریکای لاتینی را نیز درنظر دارند.
هرکدام از کمپانیهای فیلمسازی استراتژی خاص خودشان را دارند اما همه آنها (در تمام مراحل تهیه و تولید محصولات خود) روی این نکته تاکید میکنند که به دنبال ساخت فیلمهایی هستند که بتواند با دورترین تماشاگران سینمایی- از نظر بعد مسافت- هم رابطه خوب و نزدیکی برقرار کند. هدف این کمپانیها، سفر موفقیتآمیز مالی و انتقادی فیلمهایشان به نقاط مختلف جهان است.
ریچارد فاکس از مسئولان بخش بینالملل کمپانی برادران وارنرمیگوید: « از سال 1999 وارد این رشته شدیم و آن زمان فقط 2 بازار در اختیار داشتیم. در آن ایام فقط 4 محصول سینمایی در این بخش جا میگرفت اما امسال 44 فیلم را برای 12 بازار سینمایی آماده کردهایم. در این سالها تعداد فیلمهای بینالمللی ما حدود 210 تا بوده است و این نکته نشان میدهد که فعالیت در این بخش چقدر خوب رشد کرده است.»
طبیعی است که کمپانی های فیلمسازی در رابطه با تولید محصولاتی که به مسائل بومی و فرهنگی کشورهای دیگر هم بپردازد، با نوعی فشار روبهرو هستند. حضور در کشورهای دیگر، انعکاسی از موفقیت این طرح است.
تهیهکنندگان آمریکایی با گذشت زمان یاد میگیرند که فیلمهایی را تهیه و تولیدکنند که ضمن دریافت چراغ سبز از سوی تماشاگران داخلی، بتواند بهراحتی به کشورهای دیگر سفر کند و پشت مرزهای آنان گیر نکند. کهنهکاران این اقدام- و این بازی جدید- 2کمپانی برادران وارنر و سونی هستند؛
بین این 2کمپانی، شرکت سونی اولین کمپانی بزرگ فیلمسازی آمریکاست که به صورت مداوم فیلمهایی تولید میکند که قصه، حالوهوا و کاراکترهای آنها عموما از بین کشورهای دیگر همچون آسیا، اروپا و آمریکای لاتین انتخاب میشوند.
کمپانی پارامونت تازهترین استودیوی بزرگ فیلمسازی است که از ماه جولای گذشته، به بقیه همکاران خود پیوسته و قصد تولید فیلمهایی برای جذب انبوه تماشاگران غیرآمریکایی دارد.
کمپانی یونیور سال که سال قبل با همکاری شرکت مکزیکی «چاچاجا» کمدی درام ورزشی «رودی در سورسی» را تهیه کرد، این فیلم را دسامبر گذشته در مکزیک اکران عمومی کرد. این فیلم خیلی سریع مورد توجه همگان قرار گرفت و به سرعت لقب سومین فیلم پرفروش کل تاریخ سینمای مکزیک را گرفت.
گائل گارسیا برنال- بازیگر مشهور سینمای مکزیک- در این فیلم نقش اصلی را بازی کرده و قصه آن درباره 2 برادر فقیر است که عاشق فوتبال هستند و به زودی سر از تیمهای درجه یک کشور درمیآورند.
شرکت سونی هم اولین فیلم انگلیسی خود «اتحاد نفرینشده» را ماه مارس روانه پرده سینماهای انگلستان کرد. از آن زمان تاکنون این فیلم نزدیک به 3میلیون دلار فروش کرده است. مسئولان سونی هنگام تولید این فیلم به صورت رسمی اعلام کردند که تماشاگران آمریکایی هدف اصلی این فیلم نبودهاند.
موضوع کاملا خاص و بومی قصه فیلم، چیزی نیست که آن را برای تماشاگران غیرانگلیسی تبدیل به اثر تماشایی کند. خط اصلی قصه فیلم درباره یک مربی انگلیسی فوتبال در دهه 70میلادی و مشکلات کاری اوست.
کمپانی والت دیزنی با احداث پارکهای موضوعی در کشورهای دور دست، تلاش دارد تا تماشاگران خارجی را جذب خود کند. در عین حال، روبرت موردوک، مسئول کمپانی فوکس قرن بیستم هم مدتهاست که میخواهد بازار داخلی و بینالمللی خود را در یکدیگر ادغام کند و فیلمهایی را تهیه و تولید کند که ضمن آمریکایی بودن، حالوهوا و فضای کشورها و فرهنگهای دیگر را هم داشته باشد. برای این منظور، این کمپانی همکاری با چند شرکت فیلمسازی آسیایی را شروع کرده است.
کمپانیهای بزرگ فیلمسازی این روزها روی بازارهای ویژه و خاص خود تمرکز ویژهای کردهاند و با عجله فیلمهایی برای بازار محلی کشورهای مختلف تهیه میکنند. کشورهای جهان هم از این حرکت جدید استقبال کردهاند.
کمپانی برادران وارنر سرمایهگذار اصلی فیلم جدید آدری توتو به نام coco Avant chanel است که با لحن شرححالگونهاش همین روزها در فرانسه اکران عمومی خواهد شد. برادران وارنر پخش آمریکایی این فیلم را به شرکت سونی واگذار کرد و این اقدام، باعث تعجب و شگفتی تحلیلگران سینمایی شد.
«گریستین گراس»، مدیر واحد بینالمللی شرکت مستقل فیلمسازی فوکوس فیچرز در رابطه با شیوه جدید فیلمسازی در آمریکا، نظر تازهای دارد. به گفته او«ساختار بینالمللی بازار فیلم به گونهای است که شما نمیتوانید برای تمام کشورها از یک الگوی رفتاری مشترک پیروی کنید. هیچوقت 2بازار سینمایی شبیه هم نیستند.
در فرانسه، برای هر پروژه، باید مسیر متفاوتی را طی کنی و نمیتوانی آن را با بقیه همراه کنی. اما در ایتالیا، تو یک قرارداد میبندی و براساس آن روی چند پروژه کار میکنی.
ایتالیاییها انعطافپذیرتر از فرانسویها هستند.» همکاری مشترک فوکوس فیچرز با ایتالیاییها محصولی داخلی به نام «?Diverso da chi » است که استقبال خیلی خوب تماشاگران از آن، این فیلم را تبدیل به یک کار پرفروش کرد.
به قول گراس «فیلمسازی حالا یک حرفه بینالمللی است و اختصاص به این یا آن کشور ندارد. این روزها به سختی میتوان بین محصولات داخلی و بینالمللی فاصله یا تفاوتی احساس کرد.» گراس ماه قبل یک قرارداد جدید همکاری با واحد بینالمللی کمپانی یونیورسال امضا کرد که براساس آن شرکت فوکوس فیچرز تولید محصولات بینالمللی خود را افزایش میدهد.
این شرکت میخواهد فعالیت سینمایی خود را در اکثر قارههای جهان یعنی اروپا، آمریکای لاتین و آسیا گسترش دهد. اولین قدم در این راه، همکاریهای مشترک با شرکت چاچاجا (که گیرمو دلتورو، آلفونسو کارون و آلخاندرو گونزالس اینارتیو مسئولان آن هستند)، تیمور بکمامتبوف کارگردان روسی فیلمهای پرفروش «تحت تعقیب» و «نگهبان شب»و فرناندو میرلیس برزیلی (کارگردان «شهر خدا») است.
با نگاهی به نوع فعالیتهای کمپانیهای فیلمسازی بهراحتی میتوان متوجه شد که آنها برای بازار جدید خود اهمیت خیلی زیادی قائل هستند و موضوع تولید فیلمهایی با مضامین محلی را کاملا جدی گرفتهاند. شرکت سونی در این رابطه پروژههایی را در روسیه، هند، چین، برزیل، آلمان و مکزیک جلوی دوربین میبرد.
در بین طرحهای سینمایی کمپانی برادران وارنر تولید فیلمهایی به زبان آلمانی، چینی و هندی در دستور کار قرار دارد. کمپانی فوکس هم به ژاپن، برزیل، روسیه و هند نظر دارد و والت دیزنی هم روسیه، چین و هند را مقصد اولیه خود معرفی کرده است.
در این میان، کمپانی دیزنی قصد دارد مجموعه فیلم کمدی و نوجوانان خود «موزیکال دبیرستانی» را به زبانهای محلی برزیلی، روسی و چینی در این کشورها دوبارهسازی کند.
این کمپانی طی ماههای گذشته سرمایهگذار اصلی تولید نسخههای بومی دوبارهسازی شده این مجموعه فیلم در مکزیک و آرژانتین بود. «موزیکال دبیرستانی» با حفظ مضمون اولیه و اصیل خود، با توجه به فرهنگ بومی این کشورها ساخته شده و میشود.
جین رید از مدیران این کمپانی میگوید: «به کشور هند نگاه کنید، محصولات ملی در این کشور با استقبال خیلی خوب تماشاگران محلی روبهرو میشوند.
آنها قصههای خودشان را خیلی دوست دارند و 80درصد بازار ملی، متعلق به محصولات خودشان است اما تولید نسخه دوبارهسازی شده و هندی زبان «افسون شده»، باعث موفقیت این فیلم در خاک هند نمیشود. هنگام دوبارهسازی این فیلم برای تماشاگران داخلی، باید عناصر و مضامین محلی را در آن قصه بگنجانیم تا بتوانیم محصول موفقی داشته باشیم.»
خبرهای رسیده از هالیوود حکایت از آن میکند که در کمپانیهای بزرگ فیلمسازی، تیمهایی تشکیل شده که روی فرهنگ و سنن کشورهای خاص تحقیق میکنند تا بتوانند سوژههایی را برای کار انتخاب کنند که همخوانی لازم را با شرایط و خواستههای هر کشوری که قرار است محصولی داخلی برای آنها ساخته شود، داشته باشند.
نکتهای که همه کمپانیهای فیلمسازی آن را پذیرفتهاند، این است که برای تولید محصولات داخلی، حتما باید از هنرمندان محلی و دیدگاههای آنان کمک گرفت. این مسئله کمک میکند تا فیلمهای بهتر و مقبولتری ساخته شود. با این وجود، هنوز هم تولید محصولات داخلی توسط کمپانیهای بزرگ فیلمسازی اقدامی مخاطرهآمیز است که ریسک زیادی میطلبد.
کار در فضاهای محلی مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد ولی کمپانیهای فیلمسازی هم در این رابطه، حاضر به عقبنشینی نیستند. حتی نوعی حس عجله و اضطرار در نوع فعالیتهای کمپانیهای فیلمسازی در این رابطه دیده میشود. هر روز که میگذرد اشتیاق برای تولید محصولات محلی توسط کمپانیهای هالیوودی بیشتر و بیشتر میشود.
برای مثال، در ژاپن از سالها قبل این حس وجود داشت که تعداد فیلمهای وارداتی و محصولات ملی باید برابر باشد و آنها به صورت برابر در سینماهای کشور اکران عمومی شوند. اما در سال گذشته میلادی این معادله تغییر کرد.
علت این تغییر هم این بود که برخی از محصولات ملی که روی پرده سینماهای کشور رفتند، با حمایت مالی کمپانیهای هالیوودی تهیه شده بودند. در روسیه هم وضعیت کمابیش مشابهی وجود دارد. کمپانی فوکس، تهیهکننده حدود 12 فیلم سینمایی پر سروصدای این کشور است.
در برزیل هم قسمت دوم فیلم بسیار پرفروش «اگر من جای تو بودم» (که لقب پرفروشترین محصول کل تاریخ سینمای کشور را به خود اختصاص داده) با حمایت مالی کمپانیهای هالیوودی ساخته میشود. کمپانی فوکس 2فیلم جدید هندی را نیز تولید میکند. فیلم اول را این کمپانی با همکاری ویپول شاه، تهیهکننده معروف هندی جلوی دوربین میبرد.
در عین حال قرار است نسخه هندی زبان «جنگ عروسها» کیت هادسن و آن هاتاوی هم ساخته شود.
اما تحلیلگران سینمایی عقیده دارند که بازار هند برای اکثر کمپانیهای بزرگ هالیوودی، هنوز حکم یک معما را دارد. طی 2 سال گذشته فیلمهای «از چاندینی چوک به چین» (محصول برادران وارنر)، «ساواریا» (محصول سونی) و انیمیشن «رومیوی کنار جاده» (محصول والت دیزنی) در نمایش عمومی خود در هند، شکست سخت تجاری خوردهاند.
این در حالی است که تعدادی از مطرحترین بازیگران سینمای هند در نقشهای اصلی این فیلمها حضور داشتهاند. به دلیل عدمموفقیت مالی این فیلمها در گیشه نمایش، کمپانیهای هالیوودی در حال تجدیدنظر در استراتژی سینمایی خود در این کشور هستند.
سونی فعلا فیلمی را در این کشور جلوی دوربین نمیبرد، یونیورسال سیاست انتظار را پیش گرفته تا ببیند سرنوشت چند محصول تازهای که توسط کمپانیهای رقیب در این کشور ساخته شده، چه میشود و برادران وارنر با نگرانی منتظر اکران عمومی «جانه کاهاسه آیی هه» است که فیلمبرداری آن تازه تمام شده.
در شرایطی که کمپانیهای فیلمسازی در جستوجوی تولید محصولات محلی برای بازارهای داخلی کشورهای مورد نظر هستند، گروهی از تحلیلگران سینمایی این طور اظهارنظر میکنند که بهتر است این کمپانیها با همکاری هنرمندان داخلی کشورهای مختلف، دست به تولید فیلمهایی بزنند که هم بازار داخلی، در آمریکا و آن کشورها داشته باشد و هم بتوانند در بازار بینالمللی با موفقیت مالی همراه باشد.
به اعتقاد آنها، تولید فیلم «فرافرهنگی» که فرهنگ عمومی چند کشور متفاوت را دربرمیگیرد، بهتر از بقیه شیوههای کاری است. در این رابطه آنها فیلم موفقی مثل «تحت تعقیب» به کارگردانی تیمور بکمامتبوف روسی را مثال میزنند.
این فیلم با بازی آنجلینا جولی و 2بازیگر مطرح سینمای روسیه اکران عمومی داشت و در تمام نقاط جهان هم مثل خود آمریکا و روسیه با استقبال تماشاگران روبهرو شد.
گیرمو دلتورو هم به همین شیوه فیلم میسازد و فیلمسازانی مثل آلفونسو کارون و گونزالس اینارتیو هم راه او را رفتهاند.صنعت سینما عقیده دارد که فیلمسازان مدرن و امروزی، فیلمهای خوبی را به زبانهای متفاوت میسازند و در سطح بینالمللی با موفقیتهای خوبی روبهرو هستند.
منتقدان سینمایی به صنعت سینما پیشنهاد میکنند که ریشه این استعدادها را خشک نکنند.
اسکرین دیلی