به گزارش همشهری آنلاین، ۱۵ روز از جنگ میان فلسطین و رژیم صهیونیستی می‌گذرد و در میانه موج واکنش‌های جهانی به این تشدید بی‌سابقه درگیری‌ها، رصد موضع‌گیری دولت‌های چین و روسیه نشان می‌دهد که دو کشور موضع یکسانی را در قبال رژیم اسرائیل در پیش گرفته‌اند و این رویکرد یکسان، بیانگر سرزنش و تقبیح اقدامات این رژیم اشغالگر و خودداری از محکومیت حمله حماس است.
برآیند واکنش‌ها و اظهارنظرهای دولت‌های روسیه و چین در قبال تحولات دو هفته اخیر فلسطین به وضوح نشان می‌دهد که در برابر در آغوش کشیدن جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی، مسکو و پکن در کنار یکدیگر، لحن تندتری را در قبال اسرائیل اتخاذ کرده‌اند.
میخائیل بوگدانوف معاون وزیر خارجه روسیه به تازگی گفت مسکو و پکن سیاست‌های خود را در قبال بحران‌ها و تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا هماهنگ می‌کنند.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه نیز درباره حمله رژیم صهیونیستی به بیمارستان المعمدانی غزه گفت: حمله به این بیمارستان یک تراژدی و فاجعه انسانی است و امیدوارم حامل پیامی مبنی بر لزوم توقف درگیری باشد.
رئیس‌جمهوری روسیه، محاصره نوار غزه توسط صهیونیست‌ها را به محاصره لنینگراد توسط آلمان نازی در جنگ جهانی دوم تشبیه کرد و چنین اقدامی را غیرقابل پذیرش دانست.
شی جین پینگ رئیس جمهوری چین خواستار آتش‌بس فوری میان اسرائیل و حماس شد و اعلام کرد راهکار دو کشوری «مسیر اساسی» برای خروج از این بحران است.
وانگ یی وزیر امور خارجه چین تاکید کرد که اشغالگری‌های اسرائیل ریشه اصلی تنش‌ها در خاورمیانه است. وی با تاکید بر ضرورت حل‌وفصل «بی‌عدالتی تاریخی» علیه مردم فلسطین گفت واکنش نظامی اسرائیل بسیار فراتر از هر هدف دفاعی است.
پیشینه
چین یکی از نخستین کشورهایی بود که دولت فلسطین و سازمان آزادی‌بخش فلسطین «ساف» را به رسمیت شناخت و همواره از رویکرد طرف فلسطینی برای دستیابی به عضویت در سازمان ملل حمایت کرده است. این کشور در سال ۲۰۱۲ به نفع گنجاندن فلسطین در سازمان ملل نیز رای مثبت داد.
تمرکز چین بر برقراری روابط مطلوب با بازیگران توسعه‌یافته سبب شد تا پکن از سال ۱۹۹۲ روابط دیپلماتیک خود با رژیم اسرائیل را آغاز کند. در حال حاضر چین، سومین شریک تجاری بزرگ اسرائیل است و تجارت دوجانبه میان آن‌ها در سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) به ۲۳ میلیارد دلار رسید.
چین در سال‌های گذشته همواره حامی ایجاد کشور مستقل فلسطین بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ به پایتختی قدس شرقی بوده و اظهارنظرهای دولت چین در دو هفته اخیر، تاییدی بر این روند است.
روسیه نیز پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به سیاست خود در حمایت از آرمان فلسطین، هرچند به شکلی محدود ادامه داد، در زمان ریاست جمهوری بوریس یلتسین، ولادیمیر پوتین و دیمیتری مدودف، روسیه در روابط خود با اسرائیل و فلسطینیان متعادل بوده و طرفدار صلح میان هر دو طرف است. روسیه از روند صلح خاورمیانه و توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۳ حمایت کرد. یاسر عرفات رئیس فقید تشکیلات خودگردان در طول دهه ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۱ به صورت مکرر از مسکو بازدید کرد.
به این ترتیب، روسیه یکی از کشورهایی بود که در سال ۱۹۹۸ به اعطای حقوق بیشتر به فلسطین در سازمان ملل با وجود مخالفت‌های اسرائیل و آمریکا رای داد. در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۲ نیز روسیه به قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای ارتقای فلسطین به کشور ناظر غیرعضو سازمان ملل رای مثبت داد.
روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روابط دیپلماتیک خود با اسرائیل را حفظ کرد. الکساندر بووین نخستین سفیر فدراسیون روسیه در اسرائیل شد. در سال ۲۰۰۵، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به طور رسمی از بیت المقدس بازدید کرد.
اهمیت موضوع
به این ترتیب، در عقب‌گردی تاریخی شاهد هستیم که روسیه همواره طرفدار فلسطین بوده و با این حال، در چارچوب سیاست خاورمیانه‌ای خود، ایجاد روابط متوازن با قدرت‌های منطقه‌ای رقیب از جمله رژیم صهیونیستی را در دستورکار خود قرار داده است.
اظهارنظرهای دولت چین در دو هفته اخیر نیز با وجود روند رو به رشد روابط اقتصادی این کشور با رژیم صهیونیستی، با دیدگاه‌های این کشور در حمایت از فلسطین که دست‌کم از سال ۱۹۷۷ ابراز کرده است، مطابقت دارد.
موضع چین و روسیه پس از حمله حماس شاهد دیگری بر وخامت روابط میان این دو «دوست» با رژیم اسرائیل و کشورهای بلوک غرب است.
برخی از کارشناسان بر این باورند که بی میلی پکن برای محکوم کردن حماس برای جلوگیری از آسیب رساندن به روابط این کشور با سایر کشورهای خاورمیانه است. چین از زمان خروج واشنگتن از این منطقه، پیشرفت چشمگیری در روابط خود با کشورهای خاورمیانه داشته و موفقیت این کشور در میانجیگری میان برخی کشورها، از جمله دلایلی است که صدای انتقاد دولت «شی» از جنایت‌های رژیم نتانیاهو را بلند کرده است.
درگیر شدن هر چه بیشتر آمریکا در منازعه میان فلسطین و رژیم صهیونیستی نیز با کاستن از قدرت مانور واشنگتن، در شرایط جنگ اوکراین، به نفع روسیه است.
این در حالی است که روسیه اگر چه به اسرائیل و نزدیکی روابط با این رژیم به عنوان موقعیتی برای استفاده از نفوذ تل‌آویو در واشنگتن می‌نگریست، انتقادهای شدیدالحن روسیه از وخامت روابط دو جانبه حکایت دارد.
ارزیابی
حمله غافلگیرانه رزمندگان مقاومت علیه رژیم اسرائیل در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی به اندازه‌ای تاثیرگذار بوده است که کوچکترین شکاف‌ها میان دولت‌ها و رژیم صهیونیستی برجسته شده است. روابط چین و روسیه با اسرائیل اگر چه رو به تقویت بود اما موضع‌گیری مسکو و پکن در قبال تحولات فلسطین، مسیر این روابط را به سمت از هم گسیختگی سوق داده است.
ارزیابی درگیری فلسطین و رژیم صهیونیستی در چارچوب بزرگ‌ترِ تحولات سال‌های اخیر در عرصه جهانی، نشان می‌دهد که چشم‌پوشی بر روند تقویت روابط به ویژه اقتصادی با اسرائیل، شاید ساده‌ترین انتخاب دولت «شی» باشد.
اظهارات پوتین در مقایسه محاصره غزه توسط اسرائیل با محاصره زادگاهش، لنینگراد، در طول جنگ جهانی دوم، مهر تاییدی بر انگیزه روسیه برای رهبری یک جنبش جهانی علیه نظام نئواستعمار غربی است.
معطوف شدن توجه آمریکا به خاورمیانه، برای روسیه و چین به معنای انحراف و کاهش قدرت مانور واشنگتن در جنگ اوکراین و درگیری احتمالی آینده بر سر تایوان است.
همپوشانی اهداف و عملکرد چین و روسیه و تقابل با تهدیدهای مشترک از سوی غرب و آمریکا در چارچوب نظم نوین جهانی و روند چندقطبی شدن قابل تبیین است و تحلیل واکنش‌های این دو کشور به تحولات فلسطین نیز گواه این روند است.
نظر شما