او گفتگویی انجام داده که در آن با اشاره به پیشرفت اخیر ایران در غنی سازی اورانیوم، گزارش های رسانه ها درباره برنامه دولت بوش برای حمله به ایران را غیرجدی توصیف کرده است.او در این گفتگو دولت بوش را به مذاکره با ایران فراخوانده و دادن امتیازات سیاسی، اقتصادی و امنیتی به تهران را کارآمدترین ابزار برای توقف برنامه هسته ای آن دانسته است. این گفتگو را به نقل از سایت شورای روابط خارجی آمریکا می خوانید.
* بر اساس درجه بندی یک تا ده و اگر درجه ده را حیرت آورترین درجه بنامیم، بگویید تا چه حد از اعلام غنی سازی جدید در ایران و سخنان رئیس جمهور ایران درباره پیوستن این کشور به باشگاه کشورهای هسته ای شگفت زده شدید؟
- خیلی شگفت زده نشدم. آنها از ماه ژانویه مشغول کار بر این طرح بودند تا چرخه 164 سانتریفیوژی اشان کامل شود. بنابراین چندان حیرت آور نیست که اکنون به چنین حدی از غنی سازی رسیده اند.
* اکنون که آنها به غنی سازی بالای 5/ ۳ درصد رسیده اند فکر می کنید توانایی کامل کردن این مرحله تا پایان سال جاری را داشته باشند؟
- ماهیت این برنامه گاهی نامشخص است. من دانشمند [هسته ای] نیستم اما دیگران می گویند که اگر ایران به این کار ادامه دهد شاید طی یک یا دو سال آینده تعداد کافی سانتریفیوژ برای کامل کردن فعالیت هایش داشته باشد. این گام مهمی است چون به مرحله ای حساس در غنی سازی رسیده اند. از اینجا به بعد می توانند این روند را ادامه دهند و به موفقیت های دیگری برسند.
* به این ترتیب ایران با واکنش کشورهای مذاکره کننده مثل فرانسه، آلمان و انگلیس روبه رو می شود. آیا به این ترتیب این کشورها در موضعگیری در شورای امنیت متحد می شوند؟
- فکر نمی کنم. مذاکره چندانی میان ایران و اروپایی ها انجام نشده، بلکه بیشتر روس ها با ایران در حال مذاکره بوده اند. ممکن است اروپایی ها به آمریکا پیشنهاد دهند که تنها راه اکنون مشارکت مستقیم تر آمریکا در روند مذاکرات با ایران باشد. همه طرف ها در اجتناب از وقوع این رویارویی منافعی دارند و از نظر این طرف ها تنها راه جلوگیری از وقوع این رویارویی توافق بر سر یک سری امتیازات دیپلماتیک و شاید اقتصادی به ایران است. روس ها و چینی ها اکنون بسیار نگران آن هستند که آمریکا یک بار دیگر از روند کار شورای امنیت برای مداخله نظامی سوءاستفاده کند و ماجرای عراق تکرار شود. به همین دلیل نمی خواهند قطعنامه ها و طرح های آمریکا به راحتی در شورای امنیت تصویب و تأیید شود.
* پس می توان روس ها را به موافقت با نوعی تحریم علیه ایران متقاعد کرد؟
- آنها در گذشته نرمشی در این باره نشان ندادند و به نظر نمی رسد اکنون هم چنین تمایلی داشته باشند. تحولات اخیر در ایران به متحد شدن جامعه بین المللی منجر نخواهد شد. تاکنون آمریکا فقط از جامعه جهانی خواسته بود درباره ارجاع پرونده ایران از وین به نیویورک یعنی به شورای امنیت اظهارنظر کنند. این اظهارنظر بار سنگین یا تعهدی برای هیچ یک از کشورها ایجاد نمی کرد. اما وقتی آمریکا از کشورها بخواهد که سیاست تحریم را در پیش بگیرند، نه تنها روس ها و چینی ها بلکه اروپایی ها هم در برابر این درخواست واکنش نشان می دهند. اقدامات اخیر ایران این کشورها را هنوز به آن مرحله نرسانده که منافع تجاری و بازرگانی اشان را کنار بگذارند و با سیاست های تنبیهی آمریکا همراه شوند.
* فکر می کنید اروپایی ها از آمریکا می خواهند که مستقیماً با ایران روبه رو شود؟
- اگر درست فهمیده باشم چندی پیش وزیر خارجه آلمان به آمریکا آمد و همتایان خود را در دولت بوش مطلع کرد که باید در این روند حضور مستقیم تری داشته باشند.
* فکر می کنم آمریکا مشغول آماده کردن پیشنهادات است.
- بله. اما این به معنای مشارکت در مذاکرات نیست. آمریکا در حال پیشنهاد کردن امتیازاتی به ایران است.
* چه امتیازاتی؟
- امتیازات اقتصادی، امنیتی ودیپلماتیک.
* این خوب است. اما این دولت علاقه ای به دادن امتیاز به ایران ندارد. اینطور نیست؟
- تاکنون این طور به نظر نمی رسید. اما گزینه بعدی برای روس ها، اروپایی ها و چینی ها قطع همه روابط با ایران و البته پذیرفتن غنی سازی محدود در این کشور است.
* واقعاً فکر می کنید ایران می خواهد توانایی ساخت تسلیحات هسته ای داشته باشد؟
- پاسخ من به این سؤال همیشه این بوده است که ایران می خواهد زیرساخت های پیشرفته هسته ای داشته باشد تا در آینده گزینه تسلیحاتی را هم برای خودش حفظ کرده باشد. اما فکر نمی کنم که آنها اکنون به این تصمیم رسیده باشند که از آستانه خطر عبور کنند و به دنبال سلاح هسته ای باشند.
* اما در این عقیده شما در اقلیت قرار دارید. در شورای روابط خارجی آمریکا تعداد بسیار کمی با شما هم عقیده اند.
- دلیلی ندارد که فکر کنید هر برنامه هسته ای نمی تواند روزی به برنامه تسلیحاتی تبدیل شود. اما با توجه به هزینه های فراوان چنین کاری، این کار برای من دور از ذهن به نظر می رسد.
* غرب اکنون به دنبال توقف چه کاری در ایران است؟
- غنی سازی اورانیوم.
* ایران اعلام کرده به هیچ قیمتی حاضر نیست به عقب برگردد.
- آنها همواره گفته اند بر اساس NPT حق غنی سازی برای اهداف صلح آمیز را دارند. اما در طول مذاکرات گذشته به طور داوطلبانه و موقتی از این حق گذشتند. هدف این مذاکرات از نظر ایران اتخاذ تدابیر اعتمادسازی برای جلب اعتماد اروپا بود. اما هیچ گاه نگفتند از حق خود چشم پوشی می کنند.
* از نظر شما کاری هست که آمریکا برای توقف برنامه هسته ای ایران بتواند انجام دهد؟
- به نظر من آمریکا با دیپلماسی جامع تری می تواند از پیشرفت برنامه هسته ای ایران جلوگیری کند. اما بازگرداندن ایران از مسیری که تاکنون آمده بسیار دشوار است. به عبارت دیگر آمریکا می تواند درباره مهار هسته ای ایران مذاکره کند. اما نه حالا که ایران به چنین پیشرفتی رسیده است. در سال های 2001 یا 2002 اگر مذاکرات مستقیم انجام می شد شاید توافق بهتری به دست می آمد. اما ماهیت برنامه هسته ای این است که وقتی پیشرفت می کند دیگر توقف آن دشوار خواهد بود.
* درباره گزارش های موجود که از آماده شدن آمریکا برای حمله نظامی به ایران خبر می دهد چه نظری دارید؟
- دولت آمریکا امیدوار بود فشارهایی که تاکنون اعمال کرده به توقف برنامه هسته ای ایران منجر شود و حتی ارجاع پرونده به شورای امنیت چنین نتیجه ای بدهد. اما حالا امیدوار است که با سخن گفتن از حمله نظامی تهران را به توقف برنامه هسته ای اش وادارد. این ها همان چیزی است که ایران فشار روانی می خواندش. اما اگر ایرانی ها باز هم متقاعد نشوند برنامه بعدی چیست؟ فکر نمی کنم اصلاً برنامه بعدی وجود داشته باشد.
* پس فکر نمی کنید برنامه نظامی در دست تهیه باشد.
- به نظر من تفکر پشت سر رویکرد دولت آمریکا نسبت به ایران بازتابی از تفکر پشت رویکرد آن نسبت به عراق است
