تعداد کمی از خونریزی‌های بینی در رگ‌های بزرگ پشت بینی رخ می‌دهد و بیشتر در افراد مسن رایج است واغلب ناشی از فشار خون بالا، تصلب شرائین، استفاده از آسپیرین روزانه یا اختلال در لخته‌شدن خون است. بیشتر خون‌دماغ‌های جدی معمولا در بیماری‌های مزمن وجود دارد.
اگر خونریزی شما بیش از 15 دقیقه ادامه پیدا کند یا بعد از یک جراحت اتفاق بیفتد، مثلا مشت خوردن به‌صورت، مخصوصا اگر فکر کنید ممکن است بینی‌تان شکسته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. خون دماغ شدن بعد از افتادن یا تصادف ماشین می‌تواند علامت خونریزی داخلی باشد.خون دماغ شدن‌های مکرر ممکن است به معنای داشتن مشکل وخیم‌تر باشد، برای مثال خون دماغ شدن و کبود شدن می‌تواند از علائم اولیه سرطان خون باشد. خون‌دماغ همچنین ممکن است نشانه اختلالات لخته شدن خون و غده‌های مربوط به بینی سرطانی و غیرسرطانی باشد.
دکتر عبدالحمید حسین‌نیا - متخصص و جراح گوش و حلق و بینی- درخصوص این عارضه توضیح می‌دهد: خون دماغ (Epistaxis) در زمینه سیستمیک افزایش فشارخون دیده می‌شود درحالی که افزایش فشارخون علت اصلی آن نیست. می‌توان گفت در بیماری افزایش فشارخون شریانی، جداره رگ‌ها ضخیم شده و در عین حال میزان تنگ شدن عروق کاهش می‌یابد.
بررسی‌های گوناگون نشان می‌دهد که افزایش فشارخون دلیل اولیه خون دماغ نیست ولی درصورت بروز خون دماغ در چنین زمینه‌ای تداوم و شدت خونریزی بیش از معمول است. افزایش فشارخون به‌عنوان یک بیماری، علت اولیه شناخته شده خون دماغ نیست ولی مشاهده شده که خون دماغ در این بیماران به‌علت کاهش قابلیت انقباض تونیکا مدیا در اثر آترواسکروز از یک زمینه بیماری درازمدت افزایش فشارخون، شکل پیچیده تری به‌خود می‌گیرد.
طبق آمار، به‌طور تقریبی یک نفر از هر 10 نفر، دست کم یک بار سابقه خونریزی شدید از بینی داشته است.
علل خونریزی بینی
شایع‌ترین علت خونریزی بینی، ضربه (تروما) تلقی می‌شود. ضربه‌های خفیف، نظیر دست کاری بینی با انگشت، سبب از بین رفتن ترشحات طبیعی که محافظ پوست و عروق هستند، شده و منجر به خونریزی بینی می‌شود.
دست کاری بینی با انگشت، فشار خون بالا، تحریک غشاء مخاط بینی توسط جسم خارجی، تخلیه شدید بینی به هنگام سرماخوردگی، خشکی مخاط در فصل زمستان یا تحریک آن زیر آفتاب شدید تابستان، عفونت‌های بینی و پولیپ یا مصرف برخی از داروها از عوامل بروز خونریزی بینی هستند.بیماران معمولاً از خونریزی هر 2 سوراخ بینی شکایت دارند، در حالی که در حقیقت یک سوراخ بینی خونریزی دارد و مشکلی جدی تلقی نمی‌شود، اما آزاردهنده بوده و ایجاد ترس می‌کند.
صرف‌نظر از اینکه خونریزی در اثر کدام یک از عوامل فوق ایجاد شده است، آنچه در میان همه موارد یکسان است انجام راهکارهایی جهت جلوگیری از خروج هر چه بیشتر خون از بینی است.
راه حل‌هایی ساده برای بند آوردن خونریزی بینی
خونسردی خود را حفظ کنید.
اگر هنگام خونریزی به حالت دراز کشیده قرار گرفته و بنا به توصیه عامه مردم سرتان را عقب می‌گیرید، باید به شما تذکر دهیم که ممکن است مقدار زیادی خون وارد حلق شما شده و احساس خفگی در شما ایجاد کند، بنابراین صاف بنشینید.
راست و مستقیم بنشینید، سر را به جلو خم کنید تا خون به گلو وارد نشود.
با ملایمت هر نوع لخته خون را که می‌تواند از بسته شدن رگ‌ها و قطع خونریزی جلوگیری کند، از دماغ خارج‌سازید (با فین کردن ملایم).
در حالی که بالاتنه خود را به جلو خم کرده‌اید، دهان خود را باز نمایید. در این حالت می‌توانید خون را تف کرده و آن را قورت ندهید. سرانجام بالاتنه باید به حالت معمول درآید.
اگر برای مدت 5 تا 7 دقیقه بینی را در سمت خونریزی به روی تیغه بینی با انگشت دست بفشارید، بسیاری از خونریزی‌های بینی، مهار می‌شوند. ولی بهتر است مدت
20 دقیقه بینی را با انگشتان دست فشار دهید.
توصیه می‌شود که برای متوقف کردن خونریزی بینی، از فرو کردن پنبه یا دستمال در بینی خودداری کنید. زیرا ممکن است هنگام درآوردن آنها دچار مشکل شوید و مخاط بینی بیشتر دچار آسیب شود.
قرار دادن کیسه یخ روی تیغه میانی بینی و حتی پیشانی، می‌تواند در قطع خونریزی تأثیرگذار باشد، زیرا سرما سبب انقباض رگ‌ها شده و لخته سریع‌تر تشکیل می‌شود و بالاخره خونریزی پایان می‌یابد.
علاج واقعه قبل از وقوع
نکاتی نیز وجود دارد که با پرداختن به آنها می‌توان از بروز خونریزی بینی جلوگیری کرد و در واقع علاجی برای واقعه، قبل از وقوع آن است:
مخاط بینی را مرطوب کنید. درصد بالایی از خونریزی‌های بینی به‌دلیل خشکی مخاط بینی رخ می‌دهد که توصیه اغلب پزشکان، شست و شوی روزانه بینی با سرم فیزیولوژیک یا آب نمک رقیق در صبح و شب است. دوم اینکه از پمادهای نرم‌کننده مخاط، درصورت افزایش خشکی استفاده کنید و سومین نکته این است که هوای خانه را همیشه مرطوب نگه دارید، این کار را می‌توانید با استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا (بُخور) انجام دهید.
اجسام سنگین را بلند نکنید. گرچه فشار مستقیم روی رگ‌ها باعث بند آمدن خون می‌شود، اما فشاری که از داخل رگ‌ها وارد می‌شود باعث جریان مجدد خون می‌شود، مخصوصاً اگر سابقه خونریزی دارید، از بلندکردن اشیای سنگین که به رگ‌ها فشار وارد می‌کنند، پرهیز کنید. ویتامین‌ها را فراموش نکنید. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که استعداد خون دماغ شدن دارید، به قدر کافی ویتامین C بخورید، زیرا ویتامین C ماده‌ای حیاتی برای تشکیل کلاژن است و به حفظ سلامتی عروق کمک می‌کند.
ویتامین K هم یکی از ویتامین‌هایی است که در انعقاد خون نقش دارد.
مصرف روزانه 60 میلی گرم ویتامین C و 80 میکروگرم ویتامین K برای جلوگیری از خونریزی بینی توصیه می‌شود.
مراقب مصرف آسپیرین باشید.
کوتاه نگهداشتن ناخن کودکان و جلوگیری از دست زدن به بینی.
ترک کردن سیگار. سیگار کشیدن بینی را خشک و همچنین آن را تحریک می‌کند. هنگام عطسه‌کردن دهان‌تان را باز کنید.
