به‌طور صریح و روشن تصریحاتی وجود دارد برای اینکه اطلاع مردم از اخبار باید به‌عنوان یک حق شناسایی شود
دکتر محسن اسماعیلی، در نخستین همایش تخصصی حقوق مطبوعات درباره آزادی اطلاعات و حقوق روزنامه‌نگاران بیان کرد: یکی از حقوق شناخته شده بشری، حق دسترسی به اطلاعات است. این حق به‌صورت مدرن آن 250 سال پیش به‌عنوان نشانه‌ای بر وجود دمکراسی و مردم سالاری در سوئیس به تصویب رسید.
وی افزود: اعلامیه جهانی حقوق بشر و شهروندی فرانسه و همچنین میثاق حقوق مدنی و سیاسی و برخی دیگر از اسناد معتبر در این زمینه تصویب شده است؛ از جمله قطعنامه شماره 59 مجمع عمومی سازمان ملل.
رئیس دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: اکثر کشورهای جهان سعی کرده‌اند دسترسی به اطلاعات را به‌عنوان حق بنیادی در قانون اساسی‌شان یاد کنند و قانون ویژه‌ای نیز برای آن به تصویب برسانند؛ کشور ما هم مراحلی از این کار را طی کرده است.
این حقوقدان شورای نگهبان با بیان اینکه دسترسی به اطلاعات و انتشار آزاد آن حتما مربوط به حریم خصوصی افراد نیست، عنوان کرد: منظور از اطلاعات، اطلاعات عمومی است. قائل شدن حق دسترسی به اطلاعات منافاتی با موازین شرعی ما ندارد.
به‌طور صریح و روشن تصریحاتی وجود دارد برای اینکه اطلاع مردم از اخبار باید به‌عنوان یک حق شناسایی شود.اسماعیلی با اشاره به روایات و احادیث مرتبط با دسترسی به اطلاعات گفت: پرسیدن و مطلع شدن از حقایق، حق شهروندی است؛ حتی در سوره توبه این حق برای کفار هم پیش‌بینی شده است.
این عضو حقوقدان شورای نگهبان با اشاره به اینکه اکنون لایحه دسترسی به اطلاعات در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی است، اضافه کرد: این قانون را می‌توان سریع‌تر تصویب و خلأهای موجود در این زمینه را برطرف کرد.
وی با بیان اینکه حقوق خبرنگاران مقوله‌ای مغفول است، اذعان کرد: حق بیمه، حق بیکاری و حق مشاغل سخت جزء حقوق ابتدایی مطبوعات است اما اصلی‌ترین حق خبرنگاران این است که نمایندگی ملت را در احقاق حق آزادی اطلاعات داشته باشند.
اسماعیلی افزود: چنین نگاهی 2 تاثیر عمده بر فعالیت و حقوق روزنامه‌نگاران دارد؛ اول اینکه ممانعت از دسترسی خبرنگار به اطلاعات عمومی به‌عنوان پایمال کردن حقوق مردم قابل تعقیب می‌شود. در همان اصلاحات سال 79 در قانون مطبوعات توجه به این حق مشاهده می‌شود ولی ما نتوانسته‌ایم از آن بهره‌مندی خوبی داشته باشیم.
وی با اشاره به تبصره یک ماده 5 قانون مطبوعات خاطرنشان کرد: دسترسی به اطلاعات و انتشار آنها حق ملت است و خبرنگاران به‌عنوان نماینده ملت در احقاق این حق به فعالیت می‌پردازند، پس اگر این حق پایمال شود حق ملت پایمال شده است.
اسماعیلی یادآور شد: بعد از گذشت 9سال حتی یک حکم براساس تبصره یک ماده 5 قانون مطبوعات صادر نشده است و اگر شرایط اینگونه باشد باز هم فکر نمی‌کنم شاهد اجرای این تبصره باشیم
