به گزارش همشهری آنلاین درست در همین روزها، روستانشینانی که در مناطق سخت‌گذر یا صفر مرزی غرب کشور هستند، در تلاشند تا آخرین مایحتاج خود را برای روزهایی که روستا در سپیدی و سکوت فرو می‌رود، تهیه کنند؛ روستاهایی که نخستین برف سنگین زمستانی، راه دسترسی‌شان را می‌بندد و باید تا آب‌شدن برف‌ها منتظر بمانند.
روستاییان امیدوارند با تامین زیرساخت برای جاده دسترسی، آب لوله‌کشی، برق، گاز، آنتن‌دهی موبایل و برقراری اینترنت روزهای محاصره در برف برایشان کم و کمتر شود. در این گزارش به روستای پلکانی و مرزی «دله مرز» در شهرستان سروآباد کردستان سر زدیم که با بارش برف زمستانی، تنها جاده خاکی روستا زیر برف پنهان می‌شود و ۱۱۰خانوار هیچ راه دسترسی به خارج از روستا ندارند.
دسترسی به روستا از جاده خاکی
زمستان هنوز چهره سرد و سختش را به مردم روستا نشان نداده، اما تجربه سال‌های پیش موجب شده است اهالی روستای دله‌مرز این روزها را به تامین مایحتاج ضروری زندگی برای روزهایی که برف دورتادور خانه‌های روستایی را گرفته، بگذرانند. دله‌مرز که در ۶۵کیلومتری سروآباد در کردستان واقع شده، ۲ راه دسترسی دارد؛ ۲جاده خاکی! یک جاده ۸کیلومتری از کامیاران و دیگری ۵کیلومتری از سمت سروآباد.
دهیار روستای «دله‌مرز» به همشهری می‌گوید: «برف که می‌بارد، جاده‌های خاکی غیرقابل دسترسی است. جاده اگر آسفالت باشد، اینطور در برف محصور نمی‌شویم.»
شهرام رفیق‌دوست ادامه می‌دهد: «قبل از شروع پاییز اهالی برای ۳ تا ۴ماه مایحتاج خود را تهیه می‌کنند. از آرد و مواد خوراکی قابل نگهداری بگیر تا مواد شوینده و قرص و دارو.»
نه بالگرد امداد می‌رسد نه آمبولانس
دهیار روستا می‌گوید که شاید به‌نظر برسد تامین لوازم ضروری مثل خوراک برای روستاییان سخت باشد، اما اینطور نیست و ادامه می‌دهد: «روستا خودکفاست. زنان روستا نان می‌پزند و قوت و غذایی پیدا می‌شود. هیزم هم برای گرم نگه‌داشتن خانه‌ها ذخیره می‌شود. لباس‌های گرم دست‌بافته زنان روستا هم کمک‌حال اعضای خانواده است. شرایط سخت برای زمانی است که بیماری دامن یکی از اهالی را بگیرد یا نیاز به پزشک پیدا کنیم.»
با وجود اینکه پایگاه اورژانس در ۱۵کیلومتری روستا مستقر است، اما آمبولانس نمی‌تواند از پس جاده ناهموار برآید و به روستا برسد.
رفیق‌دوست می‌گوید که در شرایط آب و هوایی زمستانی و موقعیت کوهستانی روستا، بالگرد هم نمی‌تواند به دادشان برسد. او خاطرات ازدست‌دادن عزیزانی را در سینه دارد: «یک بار مادری نتوانست وضع حمل کند و به پزشک نیاز داشتیم. با ماشین پراید در این برف راه افتادیم به سمت اورژانس. چاره‌ای نداشتیم. متأسفانه از دنیا رفت. یک‌بار هم خانمی ۵۵ساله دچار سوختگی شدیدی شد. وقتی او را به اورژانس رساندیم، دیگر جانی در بدن نداشت. نمی‌دانید وقتی گفتند یک دقیقه زودتر می‌رسیدید زنده می‌ماند، بر ما چه گذشت.»
موبایل هم آنتن نمی‌دهد
به‌گفته رفیق‌دوست، برقرارنشدن ارتباط به‌دلیل عدم‌آنتن‌دهی موبایل و وصل‌نبودن اینترنت هم مزید بر مشکلات روزهای برفی است. او می‌گوید: «از آنجا که انار محصول اصلی روستای ماست، ۱۹آبان ۱۴۰۲ جشنواره انار برگزار کردیم که با استقبال خوبی روبه‌رو شد. اسماعیل زارعی کوشا، استاندار کردستان در سخنانی در این جشنواره از رفع مشکل اینترنت و آنتن‌دهی روستا تا ۲ماه آینده و آسفالت جاده روستا خبر داد.»
چشم‌انتظاری روستاییان برای تامین زیرساخت ارتباطی
آمار نشان می‌دهد ۴۰درصد روستاهای کشور در مناطق کوهستانی سخت گذر واقع شده‌اند و اولویت سازمان راهداری در روزهای برفی همواره بازگشایی راه‌های اصلی، سپس راه‌های فرعی و پس از آن راه‌های روستایی بوده‌است.
سیروان بهرامی، سرپرست امور توسعه روستایی استانداری کردستان به همشهری می‌گوید: «موقعیت جغرافیایی کوهستانی کردستان برای برخی از روستاها این شرایط را رقم زده است که با بارش برف راه دسترسی به شهر نداشته باشند. ازجمله این مناطق می‌توان به گردنه تته در اورامان، روستاهای دیوزناو، نوین، سلین، چومان واقع در نقطه صفر مرزی، بخش‌هایی از نم‌شیر، نونور، ساران و دله مرز اشاره کرد. سعی ما این است که با استفاده از داشته‌های روستا به‌معنای خودیاری، دسترسی را فراهم کنیم. مانند اینکه اگر روستایی تراکتور داشته باشد آن‌را به تیغه برف روب مجهز کنیم که تا حد زیادی در بازگشایی مسیر پوشیده از برف مؤثر است.»
بسته شدن مسیر دسترسی فقط مختص روستاهای کردستان نیست. علاوه بر روستاهای کردستان، قصه غم‌انگیز روزهای برفی برای روستاهای دیگری که در منطقه سخت‌گذر واقع شده‌اند نیز هر سال تکرار می‌شود؛ مثل داستان ۱۵روستای دهستان موگویی در چهارمحال و بختیاری که سال گذشته حسابی خبرساز شد.
دهستان موگویی از توابع شهرستان کوهرنگ، هر سال بر اثر نخستین بارش پاییزی تنها جاده دسترسی‌اش بسته می‌شود و تا اردیبهشت یا خرداد سال بعد مسدود می‌ماند. موگویی از ۱۵روستای خویه، بیراهگان، سرآقاسید، صالح‌کوتاه، چین، زرک، دره‌توت، پیرعالی، ای‌ناز، درزگه، سوه، لاوه، دورک، تلو و روستایی با نام «روستا» شکل گرفته که از کمترین امکانات ازجمله راه ارتباطی محروم هستند.
جاده ارتباطی موگویی خاکی، بدون علامت هشدار، علائم رانندگی و دارای پیچ‌های بی‌شمار و فاقد گاردریل است، به‌طوری که از مرکز شهرستان یعنی چلگرد برای رسیدن به روستای خویه به‌علت صعب‌العبور بودن جاده بیش از ۳ساعت زمان نیاز است.
روستاهای زنجان، چاراویماق در آذربایجان شرقی، بیش از هزار روستای کهگیلویه و بویراحمد، روستاهای مرزی کرمانشاه و آذربایجان غربی نیز وضعیتی مشابه در روزهای برفی را تجربه می‌کنند و چشم‌انتظار تامین زیرساخت و توسعه راه هستند. جزوان، کلاسر، گلجین و پازوکی یا همان ورشان چهار روستا در منطقه «جهنم قاپسی» استان زنجان هستند که به‌دلیل سخت‌گذر بودن در روزهای برفی بسته شدن راه‌های دسترسی را تجربه می‌کنند.
راه این روستاها حتی با یک بارش باران نیز مسدود می‌شود در برخی نقاط باید از رودخانه عبور کرد تا راه روستای دیگری پیدا شود.
هر چند روستاییان به این شیوه زندگی عادت کرده‌اند، اما از رنج و زحمت آنان کاسته نمی‌شود و همچنان به تامین زیرساخت برای دسترسی جاده ارتباطی امید دارند.
بیشتر بخوانید:
جنگ با خشکسالی در روستاهای محروم «سیریک»
روستاهای زعفرانی
نظر شما