که اگرچه بسیاری از آنها کتابهای خوبی بودند، اما، در میان آنها کتابهای کودک و نوجوان هم منتشر شد که متأسفانه نه نویسنده آنها به زبان فارسی تسلط داشت و نه شیوه نگارش این آثار را برای آنان میدانست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، محمود حکیمی از پیشکسوتان ادبیات کودک و نوجوانان که در نشست «حساسیتهای داستاننویسی دینی برای کودکان و نوجوانان» از سری نشستهای تخصصی برای اهل قلم کودک و نوجوان سخن میگفت، با بیان مطلب بالا تصریح کرد: بسیاری از این نویسندگان با مراجعه به احادیث و بدون آگاهی از اینکه این احادیث جزو جعلیات هست یا نه، آنها را در قالب داستانی با تصاویر زیبا به چاپ رساندهاند.
این کارشناس ادبیات دینی کودکان و نوجوانان تصریح کرد: لازم است کسانی که علاقهمند کتابهای ادبیات دینی برای کودکان و نوجوانان بنویسند یک دوره تفسیر و حدیثشناسی را طی کنند و هر مطلبی را به شکل کتاب وارد جامعه نکنند.
محمود حکیمی هم چنین با اشاره به گرایش جهانی به سمت اسلام تشییع در سراسر جهان در سالهای اخیر گفت: ما در شرایطی هستیم که باید خیلی مراقب باشیم. وهابیون امروز در تلاشند که اسلام را دینی فرامن تبلیغ کنند و ما نباید با سهلانگاری موجبات خرسندی آنها را فراهم کنیم.
علیمحمد رفیعی از کارشناسان دیگر این نشست نیز به تقسیمبندی کتابهای دینی کودکان و نوجوانان پرداخت و گفت: برخی از این کتابها در بخش کلام، فلسفه و اصول عقاید شکل گرفتهاند که البته برخی از آنان شناخت مناسبتی از صفات خداوند و توحید ارایه نمیدهند و گاه نویسنده این مطالب را به گونهای به مخاطب کودک و نوجوان ارایه میکند که در نهایت تصویر الهی را در ذهن او در حد یک زورگو تنزل میدهد.
این کارشناس ادبیات دینی کودکان و نوجوانان در زمینه آثار خلقشده برای کودکان و نوجوانان با موضوعیت نبوت و وحی گفت: گاه وحی در این کتابها طوری ترسیم شده است که انگار وحی پدیدهای خارجی از وجود انسان است درحالیکه اینطور نیست و وحی درجات متفاوتی را دارد که عالیترین شکل آن بر پیامبران و اولیاء الهی نازل میشود.
وی گفت: حدیث کساء که ادبیات کودک و نوجوانان ما خیلی به آن میپردازد، جزء احادیث جعلی است.
سیدعلی محمد رفیعی تأکید کرد: بهتر است بدون تحقیق، نویسندگان از نگارش کتابهای دینی خودداری کنند. شبهات بحث مهمی است و بچههای ما با شبهات مختلفی مواجهند، اگر ما آنها را از خیلی واکسینه نکرده باشیم، به جایی نخواهیم رسید.
وی با تأکید بر اینکه طرح شبهات در تحقیقات بسیار مفید است خاطرنشان کرد: بسیاری از نویسندگان ما نسبت به فقه ناآشنا هستند. در کتابهایی احکام مطرح میشود، اما مسایلی مطرح میشود که با ذهن کودک همخوانی ندارد. درحالیکه در ورود به احکام اولا باید برای کودکان و نوجوانان واجبات احکام مطرح شوند و در ثانی بخشی از احکام منتقل شود که لااقل مورد اشتراک اکثر فقها است.
وی افزود: در بحث اخلاق مسایل بعضا به درستی منتقل نمیشود کمااینکه اگرچه اسلام اطاعت از والدین را واجب کرده است، اما این اطلاعات به صورت مشروط است.
سیدعلیمحمد رفیعی در حوزه عرفان نیز گفت: بسیاری از کتابهایی که در حوزه عرفان نوشته میشود با استناد به کتاب تذکرهاولیاء است درحالیکه عرفانی که این کتاب معرفی میکند، بسیار خمود است و در نهایت انسان را از پویایی و تحرک باز میدارد.
این کارشناس ادبیات دینی کودکان و نوجوانان هم چنین در زمینه بحث تاریخی و انبیاء گفت: در برهههایی از تاریخ، تاریخ انبیاء جعل شده است.
ابراهیم حسنبیگی نویسنده رمان محمد (ص) نیز با حضور در این نشست به بیان حساسیتهای نگارش داستانهای دینی پرداخت و گفت: اولین حساسیت در این زمینه مربوط به موضوع و محتوای این آثار است.
اینجا اگرچه حساسیت بالاست، اما حساسیت نویسندگان در این حوزه بالا نیست گرایشهای سیساله نشان میدهد که این حساسیتها در بین نویسندگان از موضوعاتی در قالب «قصههای پیامبران» و «قصههای چهارده معصوم» (ص) فراتر نرفته است.این درحالی است که ما هنوز نتوانستیم به حساسیت کودکان امروز راجع به خداشناسی، اصول دین، معادل و عدل پاسخ در خور فهم دهیم.
وی اتکاء به مطالعات پژوهشی و اجتناب در زیاده روی در کار نگارش کتابهای سفارشی را راهکار برونرفت از این معضل دانست و در زمینه حساسیت در ساختار ادبی کتابهای دینی گفت: اغلب نویسندگان بر این باورند که در کار نگارش این آثار، نثر و تخیل جایگاهی ندارد. درحالیکه داستانهای دینی مثل قطاری هستند که حتما باید برروی ریل حرکت کند و همچون قطار در مسیر پرپیچ و خم سیر کند.
وی تصویرگری و بحث سختافزاری کتابهای دینی را به عنوان سومین حساسیت یاد کرد و گفت: در دهه هفتاد کتابهای دینی به بدترین شکل چاپ میشدند، البته خوشبختانه این مسأله درحال حاضر شکل بهتری را به خود گرفته است.
به گزارش ایسنا، حساسیت در توزیع و اطلاعرسانی و حساسیت والدین در خرید کتابهای دینی ازدیگر حساسیتهایی بود که ابراهیم حسنبیگی در سخنرانی خود به آنها اشاره کرد و گفت: یکی از ژانرهایی که مورد استقبال کودکان است، کتابهای دینی است. ما شاید برای توزیع و اطلاعرسانی کتابهای دینی احتیاجی نداشته باشیم اما، باید پیوسته آن را تبلیغ و ترویج کنیم.
خالق رمان «محمد (ص) در زمینه حساسیت والدین در خریدکتابهای دینی گفت: والدین در انتخاب این کتابها حساس نیستند. درحالیکه امروز برخلاف گذشته که تنها چهار ناشر در این حوزه فعال بودند، امروز چهارصد ناشر در حوزه چاپ و تولید کتابهای دینی فعالیت میکنند. درحالیکه اگر کتابهای دینی نادرست در اختیار بچهها قرار گیرند بچهها به راحتی پس میزنند.