همشهری آنلاین - مریم سرخوش: ساعت ۲ نیمه‌شب اوایل آذر بود که زنی با شکایت درد زایمان وارد بیمارستان رضوی مشهد شد، شرایط جسمی مادر خوب نبود و تیم پزشکی به سرعت او را به اتاق عمل منتقل کردند.اما کسی گمان نمی‌کرد که قرار است در همین اتاق، رکورد تولد سنگین وزن‌ترین کودک ایرانی شکسته شود.
رکوردی که یکسال پیش به نام کودکی ۶٫۵ کیلوگرمی در همین شهر مشهد ثبت شده بود. اما امسال و در آخرین ماه پاییز «مهدی» ۷ کیلویی هم در مشهد متولد شد تا رکورد سنگین‌وزن‌ترین نوزاد ایرانی جابجا شود. (اینجا بخوانید) کودکی که سونوگرافی‌های قبلی، وزنش را چیزی حدود ۳٫۵ تا ۴ کیلو اعلام کرده بودند و مادرش هم اصرار داشت که تولدش با زایمان طبیعی انجام شود. اما لحظات آخر نگار رمضانپور، جراح و متخصص زنان و زایمان بیمارستان که آن شب شیفت بیمارستانی داشت، با اعلام وزن بالای کودک تصمیم گرفت که با جراحی سزارین این کودک را به دنیا بیاورد. هر چند که به گفته خودش پیش از تولد فکر نمی‌کرده شاهد تولد یک کودک ۷ کیلویی باشد اما در همان لحظه خدا را شکر کرده که با تصمیم لحظه‌ای، جان این کودک را از مرگ احتمالی نجات داده است، چون اگر قرار بود مهدی، با این وزن و زایمان طبیعی متولد شود، گیر کردن سرنوزاد و مرگ او و مادرش هم می‌توانست وجود داشته باشد. دکتر رمضانپور در گفت‌وگو با همشهری از اتفاقات عجیب و جالبی که آن شب برای تولد این کودک رخ داد می‌گوید و این که چه دلایلی باعث می‌شود کودکانی با این وزن بالا به دنیا بیایند.
احتمال تولد نوزادان با اضافه‌وزن‌های بالا چه میزان است؟
این اتفاق بسیار نادری است که وزن نوزاد این میزان افزایش پیدا کند. نوزادان به طور طبیعی نهایتا با وزنی ۴ تا ۴.۵ کیلوگرم متولد می‌شوند و در اصطلاح پزشکی اگر وزنی بالاتر از این میزان داشته باشند، به آنها ماکروزوم گفته می‌شود.
چه دلایلی باعث می‌شود که یک نوزاد با این اضافه‌وزن بالا به دنیا بیاد؟
دلایل مختلفی درباره ماکروزومی جنین وجود دارد که شایع‌ترین آن دیابت بارداری و مهم‌تر از آن اضافه وزن مادر پیش از دوران بارداری است. مسائل ژنتیکی هم اثرگذار است. البته در نوزادان پسر هم این حالت ماکروزومی بیشتر دیده می‌شود.
درباره سنگین‌وزن‌ترین کودک ایران هم که همین چند روز پیش توسط شما به دنیا آمد هم آیا این مساله دخیل بوده است؟
مادر این کودک وزنی حدودا ۱۰۰ کیلوگرم داشت. ما زنانی که در زمان زایمان تقریبا همین میزان وزن را دارند، زیاد داریم. به همین دلیل نمی‌توان گفت که مادر وزن بسیار غیرنرمال داشته است. به طور کلی زنان دارای اضافه‌وزن و چاق اگر قصد بارداری داشته باشند تا همین وزن هم می‌توانند باردار شوند. این مادر، تحت نظر ما نبود و به صورت اورژانسی به ما مراجعه کرد، به همین دلیل رنج قندی او را هم نمی‌دانستیم. اما نکته مهم اینجاست که اگر حتی قند خون بسیار بالا هم می‌داشت، باز هم تولد کودکی با وزن ۷ کیلوگرم نادر است.
* شما پیش از زایمان متوجه وزن بالای این کودک شدید؟
این مادر به صورت اورژانسی و با شکایت درد زایمان به بیمارستان ما مراجعه کرد. پرونده پزشکی او هم نشان می‌داد که در زایمان‌های قبلی کودکانش وزن ۴ کیلوگرم داشته‌اند. شرایط این مادر بسیار سخت بود و این در حالی بود که در سونوگرافی‌ها به او اعلام کرده بودند وزن کودکش ۳.۵ تا ۴ کیلوگرم است. هیچ کسی وزن بالای این کودک را تخمین نزده بود. شرح حال بارداری مادر و همچنین اعلام این‌که در ماه‌های آخر قند خون او بالا رفته بود، باعث شد که تصمیم بگیرم که زایمان او را به شکل سزارین انجام دهیم. پیش از زایمان هم به خود مادر اعلام کردیم که قطعا این کودک بالای ۵ کیلوگرم وزن دارد و در لحظه تصمیم گرفتیم که این مساله انجام شود و در غیر اینصورت جان کودک به خطر می‌افتاد.
حس‌تان پس از تولد این کودک و شرایط بامزه‌اش چه بود؟
به محض تولد این کودک، عکسی از من و مهدی انداخته شده که کاملا حس من را نشان می‌دهد. بسیار متعجب و هیجان‌زده بودیم. ما هیچ انتظاری از تولد یک کودک هفت کیلویی را نداشتیم و پیش‌بینی ما وزنی حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم بود. همان ثانیه خدا را شکر کردم که زایمان طبیعی برای این کودک انجام ندادیم و یک تصمیم درست منجر شد که جان این کودک به خطر نیفتد.
آیا این وضعیت برای کودک خطرناک است؟
این مساله از دو جهت خطر دارد، هم در زمان زایمان و هم برای خود کودک در آینده. در مرحله او اگر قرار به انجام زایمان بود احتمال گیر کردن سرنوزاد وجود داشت و اتفاق بدی که بعد از آن هم می‌توانست وجود داشته باشد که باعث مرگ مادر و نوزاد می‌شد. این که مجبور می‌شویم کودک را به دلیل وزن بالا به شیوه سزارین هم به دنیا بیاوریم هم عوارض خاص خود را دارد. عمل سزارین برای زنانی که چاق هستند عفونت‌های حین و بعد از زایمان را تشدید می‌کند و خونریزی‌های بعد از عمل هم دارد که جان مادر را به خطر می‌اندازد. درباره مادر این کودک هم این مساله وجود داشت و توانستیم آن را مدیریت کنیم. خود نوزاد هم در دوران بزرگسالی می‌تواند با چاقی، دیابت، فشار خون، بیماری قلبی و... ایجاد کند.
وضعیت سلامتی این کودک در حال حاضر چگونه است، آیا دیابت از مادر به این کودک منتقل شده؟
در حال وضعیت قندخون این کودک نرمال است و مشکلی ندارد. البته برای انجام برخی چکاپ‌ها همچنان در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان قرار دارد اما حال عمومی او خوب است و به زودی ترخیص می‌شود. حتی دستگاه اکسیژن هم به این کودک وصل نیست و از شیر مادر هم تغذیه می‌کند. البته این کودک در آینده در خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت قرار دارد و باید مراقبت‌های بهداشتی بیشتری داشته باشد.
برای مادران باردار چه توصیه‌هایی دارید که منجر به سلامت بیشتر خودشان و فرزندانشان شود؟
مراقبت‌های پیش از زایمان اهمیت زیادی دارند که شامل برخی آزمایش‌هاست. اگر مادری هم دارای اضافه وزن است، باید آن را قبل از بارداری کاهش دهد. همچنین بیماری‌های کنترل نشده مثل دیابت و فشار خون و تیروئید هم باید قبل از اقدام به بارداری کنترل شوند. بدون رعایت چنین مراقبت‌هایی، احتمال بروز چنین عواقبی بیشتر است. در همان اوایل بارداری هم می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را کنترل کرد چون تمام تلاش این است که در نهایت کودکی سالم به دنیا بیاید.
کمی هم از سابقه خدمت خودتان بگویید و این که چه دلیلی باعث شد که در این زمینه تحصیل کنید؟
۷ سال است که در این حوزه مشغول به کار هستیم. دو، سه سالی است که در بیمارستان رضوی حضور دارم و پیش از آن هم طرح خود در یکی از شهرهای خراسان جنوبی گذراندم. من عاشق تولد و لحظه به دنیا آمدن این کودکان هستم. حوزه زنان رشته‌ای است که اتفاقات خوب و بد را با هم دارد اما اتفاقات بد آن ممکن است نسبت به رشته‌های دیگر باعث تأثر بیشتری شود چون جان دو انسان در دستان ماست و سختی‌های خاص خودش را هم دارد.
این مشکلات با توجه به گذراندن طرح‌تان در مناطق محروم به نظر می‌رسد که بیشتر هم بوده باشد، چون دسترسی به امکانات برای مادران باردار در این مناطق سخت‌تر است؟
در زمان طرح معمولا از این مادران زیاد به ما مراجعه می‌کردند. امکانات کمتر است و احتمال بروز اتفاقات بدتر هم وجود دارد. البته در تمام این سال‌ها با وجود اتفاقات بدی که با آن مواجه بودیم، مرگ مادر یا نوزاد که مستقیم به تیم ما مربوط شود، وجود نداشته است.
در پایان هم بفرمایید که تاکنون چند کودک را به دنیا آورده‌اید؟
رقمش بالاست و دقیقا به خاطر ندارم، اما همین حالا به صورت روزانه میانگین تولد ۵ نوزاد را داریم. تیم مامایی و تیم بیهوشی در این باره بسیار کمک‌کننده هستند و حمایت‌های آنها باعث می‌شود که ضریب سلامت مادر و کودک افزایش پیدا کند. درباره این کودک ۷ کیلویی هم مادر به سرعت از سوی تیم مامایی به اتاق عمل منتقل و اقدامات بیهوشی درباره او انجام شد، چون مراجعه این مادر با شکایت درد زایمان ساعت ۲ نیمه شب بود و تیم ما به سرعت اقدامات لازم را انجام داد.
نظر شما