درس اخلاق با عمل به گفتار

همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: صدایش در جلسات درس اخلاق هنوز در گوش شاگردان و اطرافیانش هست که توأم با آرامش و رضایت بود و همواره از رعایت ادب و اخلاق در امور زندگی‌ می‌گفت. مجتبی شهیدی کَلهُری مشهور به «حاج آقا مجتبی تهرانی» استاد اخلاق و از علمای حوزه علمیه تهران بود. وی از شاگردان حضرت امام خمینی(ره) بود که در تنظیم رساله عملیه او مشارکت داشت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با اینکه از حامیان جمهوری اسلامی شمرده می‌شد، مسئولیتی نپذیرفت. آیت الله تهرانی نماز جماعت مسجد جامع بازار تهران را اقامه می‌کرد و جلسات معارف اسلامی و درس اخلاق او مورد علاقه مردم تهران بود. یکی از خصوصیات بارز اخلاقی آیت الله آقامجتبی تهرانی، ساده زیستی وی بود، به گونه ای که با مردم و جوانان زندگی می کرد و هنگامی که در مسجد جامع بازار تهران نماز می خواند؛ علاوه بر اقامه جماعت، هر روز بعد از نماز می نشست تا مردم مسائل و مشکلات خود را مطرح کنند و وی به آنها پاسخ می داد و همین شیوه در جلسات اخلاق این مرجع تقلید نیز وجود داشت. آثار و خاطرات دلنشین بسیاری از آن استاد بزرگ اخلاق به یادگار مانده است که در سالروز درگذشت‎شان، تعدادی از این خاطرات را مرور می‌کنیم.

هنوز حلاوت آن نبات در کام من است

یکی از خاطرات خواندنی و قابل تأمل در خصوص شخصیت و زندگی حاج‌آقامجتبی تهرانی، از زبان خودشان نقل شده است. یک بار خود حاج آقا فرمودند: پدرم مرحوم آیت الله آمیرزا عبدالعلی تهرانی(ره) گاهی به مغازه یک عالم اهل معنا، به نام سیّد عبدالکریم کفّاش در انتهای بازار آهنگرها می رفتند که به سیّد عبدالکریم پینه دوز معروف بود. این سیّد با اینکه روحانی بود و اهل علم، از طریق پینه دوزی و کفش دوختن در مغازه کوچک خودش، امرار معاش می‌کردند. بین علما مشهور بود که وجود مقدّس مولا صاحب الزّمان(عج) به ایشان توجّه خاصّ دارند و گاهی به حجره او هم سر می زنند. روزی امام عصر(عج) قطعه نباتی را به سیّد عبدالکریم کفاش مرحمت کرده بودند که ایشان هم مقداری از آن قطعه نبات را به پدرم، میرزا عبدالعلی، مرحمت کردند. پدرم به منزل آمدند و مقداری از آن نبات مرحمتیِ امام عصر(عج) را در دهان من نهادند. حاج آقا می‏فرمود: «این علومی که نصیب شد و عنایاتی که به من رسید، ریشه همه اش، از آن نبات مرحمتی امام عصر(عج) است.» ایشان در جای دیگر می فرمودند: «هنوز حلاوت آن نبات در کام من است و من فکر نمی کنم که خدا بدن مرا به آتش بسوزاند؛ چراکه در آن، تبرّکی از امام زمان(عج) وجود دارد.»

برای دیگران دعا کنید

حجه الاسلام حسین تهرانی روایت می‌کنند، ایشان مقیّد به زیارت حرم حضرت‎ عبدالعظیم علیه السلام بودند. اگر تهران بودند، هیچ‎ وقت در اوّل ماه زیارت حرم حضرت‎ عبدالعظیم علیه السلام را ترک نمی ‎کردند. همیشه ماهی یک ‎بار یا شب اوّل ماه و یا صبح اوّلین روز ماه، حتماً به زیارت می ‎رفتند و هیچ ‎وقت هم این برنامه‎ شان ترک نمی‎ شد. آنجا هم که مشرف می ‎شدند، مثل مشهد سعی می‎ کردند تمام آداب زیارت را به ‎جا بیاورند. در زیارت‎ هایشان همیشه برای دیگران دعا می ‎کردند؛ می ‎فرمودند: شما همیشه برای دیگران دعا کنید و هرچه می‎خواهید، برای دیگران بخواهید و خودشان در این زمینه هیچ کوتاهی نمی‎ کردند.

یک خیابان ایران است و یک حاج آقامجتبی!

حاج‌آقامجتبی تهران در میان بزرگان شیعه، از جمله آیت‌الله سیستانی هم احترام خاصی داشتند. می‌گویند یکی از شاگردان حاج آقامجتبی، در سفری به شهر نجف، به ملاقات حضرت آیت الله سیستانی رفته بود. حضرت آقای سیستانی از او پرسیده بودند که چه کار می کند. او هم گفته بود که در خدمت حاج آقا مجتبی است. حضرت آقای سیستانی تا فهمیده بودند که او در محضر حاج آقا تحصیل می کند، گفته بودند: سلام مرا به ایشان برسانید! یک شیعه است و یک ایران؛ یک ایران است و یک تهران؛ یک تهران است و یک خیابان ایران؛ یک خیابان ایران و یک حاج آقامجتبی!

مهمّ به تکلیف عمل کردن است

یکی از حاضران در محضر حاج‌آقا مجتبی به ایشان می‌گویند:««همه ما آرزویمان است که آقا امام زمان(عج) را زیارت کنیم.» حاج‌آقا مجتبی می‌گویند:« ما همچنین چیزی می خواهیم؛ حالا زیارت هم کردی، بعدش چه می شود؟ مهمّ این است که به تکلیف عمل کنیم. بله؛ زیارتش خیلی هم خوب است، امّا مهمّ به تکلیف عمل کردن است. اینکه تشخیص بدهی که چه کار بکنی، و کار صحیح چیست. نه کاری که دوست داری.»

حاج‌آقا از پاسخگویی به سئوال‌ها خسته نمی‌شد

یکی از ویژگی‌های شخصیتی حاج‌آقامجتبی تهرانی این بود که بعد از پایان جلسات تا ساعت‌ها پاسخگوی سوالات شاگردانش بود. حاج آقا جلساتشان که تمام می شد، می نشستند پای منبر و جواب سوالات را می دادند. گاهی اوقات می شد که تا ساعت یک نیمه شب سوالات را جواب می دادند. جوان ها را رها نمی کردند. نه جوان ها رها می کردند و نه حاج آقا خسته می شدند.

افتخارم نوحه‌خوانی امام‌حسین(ع) است

استاد بزرگ اخلاق، حاج‌آقامجتبی تهرانی که در زمان حیات پربرکت‌شان، خدمات ارزشمندی برای ترویج اخلاق و فرهنگ اسلامی در جامعه ارائه دادند و همچنین شاگردان بسیاری را در این زمینه تربیت کردند، وقتی از جایگاه و منزلت شخصی ایشان حرفی به میان می آمد با فروتنی تمام، خود را نوحه‌خوان امام حسین(ع) معرفی می‌کرد. جمله‎ معروفی که از ایشان در ذهن شاگردان و اطرافیان‌شان مانده است، این است که حضرت آیت‎الله حاج‎آقا مجتبی تهرانی با آن‎همه افتخارات و عزّتی که نزد خدا و مردم پیدا کرده بود، می‎فرمود: من افتخارم این است که نوحه‎خوان امام حسین(ع) باشم.