اولین بار که کرهشمالی آزمایش هستهای انجام داد اکتبر سال2006 بود که این آزمایش زیرزمینی تقریبا همزمان شد با بهقدرترسیدن شینزو آبه نخستوزیر ژاپن که از منتقدان سرسخت پیونگ یانگ بود. او خواستار تحریمهای بیشتر علیه کرهشمالی شده بود اما چند هفته بعد از آزمایش هستهای این کشور، برنامهها تغییر کرد و به گونهای شد که پیونگیانگ به میز مذاکره بازگرداندهشد و با پیشنهادات تازه و جذابی برای کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هستهایاش روبهرو شد.
این بار هم خبر آزمایش دوم هستهای کرهشمالی در حالی منتشر شده که کره جنوبی با یک بحران داخلی دست به گریبان است. این کشور هنوز از حیرت خودکشی رو مو هیون، رئیسجمهوری پیشین که تا سال گذشته این سمت را بر عهده داشت خارج نشدهاست. او که با اتهام فساد مالی روبهرو بود و پرونده قضائیاش جریان داشت، روز شنبه هفته گذشته خود را از کوه پرتاب کرد و کشت. رومو هیون طرفدار سیاست تعامل با کرهشمالی موسوم به «آفتاب تابان» بود.
آزمایش اول هستهای کرهشمالی در سال2006 این سیاست را ناکام گذاشت. لی میونگ باک جانشین روموهیون در کره جنوبی سیاست تندتری علیه همسایه شمالی اتخاذ کردهاست و حتی از ارسال مواد غذایی و دیگر ملزومات مورد نیاز کرهشمالی به این کشور خودداری میکند تا پیونگیانگ را به پذیرفتن درخواستهای دنیا وادارد. چند ماهی است که بحث بر سر اینکه کدام سیاست در مقابل کرهشمالی درست است، در کره جنوبی شدت گرفته و این در حالی است که خودکشی رئیسجمهوری سابق اوضاع را پیچیدهتر هم کردهاست.
اینکه کره جنوبی اکنون چه واکنشی نشان میدهد چندان مهم نیست. کرهشمالی چه در چارچوب سیاست آفتاب تابان چه زیر باران سیلآسا به هر حال مصمم است که برنامه هستهای خود را پیش ببرد. آزمایشی که روز دوشنبه هفته گذشته انجام شد با این هدف صورت گرفت که به جهان ثابت کند پیونگ یانگ توان هستهای خود را نسبت به 3 سال پیش و زمان آزمایش نخست افزایش داده و کارشناسان نظامی هم این را تایید میکنند.
مقامات کرهشمالی روز دوشنبه هنگام اعلام رسمی انجام آزمایش هستهای این کشور که البته با پرتاب یک موشک کوتاهبرد هم همراه شدهبود، اعلام کردند که مشکلات فنی گذشته رفع شدهاست. البته هنوز قضاوت درباره درستی این ادعا زود است. این احتمال وجود دارد که کرهشمالی برای جلب توجه باراک اوباما این آزمایش را انجام دادهباشد زیرا رئیسجمهوری جدید آمریکا در فهرست اولویتهای خود کرهشمالی را دست کم گرفته و چندان توجه ویژهای به این موضوع نشان ندادهاست.
مشکلات اقتصادی، تحولات افغانستان و پاکستان و البته تحولات خاورمیانه فهرست اولویتهای دولت اوباما را تشکیل میدهند. دولت اوباما تصمیم گرفتهبود که هر وقت لازم شود و زمانش برسد با پیونگ یانگ مذاکره کند و عجلهای در این زمینه نداشت. حالا اما با این آزمایش اوضاع تغییر کردهاست. رهبر کرهشمالی از این بیتوجهی آزرده شده و برای نشان دادن این آزردگی کارهایی انجام دادهاست.
در 2ماه گذشته کرهشمالی یک موشک دوربرد آزمایش کرده که از نظر فنی قادر است به آلاسکا برسد، برنامه پلوتونیوم خود را احیا کرده و حالا هم که یک آزمایش هستهای انجام دادهاست.
اوباما تنها با انجام این اقدام آخر متوجه کرهشمالی شد و واکنش نشان داد. او بیانیهای در محکومیت این اقدام صادر کرد و در آن گفت که کرهشمالی با این کار با بیمبالاتی، جامعه جهانی را به چالش گرفتهاست. در بیانیه رئیسجمهوری آمریکا آمده است که کرهشمالی تا وقتی برنامه سلاحهای هستهایاش را کنار نگذارد تایید جهانی را به دست نخواهد آورد. اما نکته این است که این موضوع برای کرهشمالی اصلا مهم نیست.
در کره جنوبی این احساس وجود دارد که کرهشمالی در تلاش برای رسیدن به خط پایان هستهای است. تا همین ماههای اخیر فرض بر این بود که رژیم کرهشمالی از تهدید هستهای بهعنوان یک برگ برنده برای چانهزنی و تحت فشار گذاشتن غرب برای گرفتن امتیازاتی مانند غذا، پولنقد، تماس و گفتوگوی مستقیم و دوجانبه با واشنگتن استفاده میکند. اکنون اما مقامات ارشد کره جنوبی و غرب بر این باورند که کرهشمالی احتمالا به این نتیجه رسیده که بهترین برگ چانهزنی، داشتن یک بمب هستهای نیرومند است که بتواند کلاهک یک موشک باشد. فقط در این شرایط است که رئیسجمهوری آمریکا عمق ماجرا را درک میکند.
فایننشیال تایمز- 25 مه 2009