هیچ دلیل قطعی برای این مسئله وجود ندارد ولی این سندرم بیش از مننژیت، انواع سرطانها، حوادث جادهای و برخی اتفاقات در خانه، نوزادان را به کام مرگ میکشد.
این مسئله بزرگترین علت مرگ در نوزادان بعد از یک ماهگی است، به راستی برای کاهش احتمال وقوع چنین سندرمی، چه باید کرد؟
در سال 1991 در انگلیس، فعالیتهایی جهت کاهش احتمال وقوع مرگ نوزادان انجام شد. این فعالیتها تأکید بر راههای کلیدی جهت کاهش این واقعه داشتند که از جمله خوابانیدن نوزاد به پشت و تنظیم صحیح درجه حرارت اتاق را میتوان نام برد.
طبق نظر بنیاد مطالعه مرگ نوزادان(FSID)، این فعالیتها بسیار مفید بودند چرا که تعداد کودکانی که در اثر سندرم مرگ ناگهانی از میان میرفتند، 75 درصد کاهش نشان داده است.
با اینکه احتمال مرگ نوزادان نارس، آنهایی که وزن هنگام تولدشان پایین بوده و نوزادان پسر بیشتر است اما در واقع امکان ابتلای هر نوزادی به این سندرم وجود دارد. وقوع این سندرم در کودکان زیر یک ماه معمول نیست، اما این خطر طی ماه دوم به اوج خود میرسد و با بزرگتر شدن نوزاد از بین میرود. حدود 90درصد از مرگها تا 6 ماهگی رخ داده و تعداد بسیار کمی بعد از یکسال واقع میشوند.
امکان وقوع این سندرم در هر موقع از سال وجود دارد، اما طی ماههای سرد زمستان بیشتر است، در هر جا و هر زمانی ممکن است رخ دهد و تنها در تختخواب نوزاد اتفاق نمیافتد؛ فاکتور کلیدی این است که این اتفاق معمولاً در خواب رخ میدهدو این وضعیت میتواند در گهواره هم باشد.هنوز دلیل این سندرم مشخص نیست.
در کمتر از نیمی از تمام مرگها، آزمایشهای پس از مرگ دلایل خاصی از جمله عفونت، اختلالات متابولیکی، تصادف یا ناهنجاریهای مادرزادی را آشکار ساختند اما بعضی موارد همچنان نامعلوم هستند.
بنا به گفته بنیاد FSID محققین براین باورند که علل کشف نشدهای برای موارد نامعلوم این سندرم وجود دارد. در بسیاری از موارد ممکن است چند عامل بهطور همزمان کودک را که در مرحله آسیبپذیری از رشد قرار دارد تحتتأثیر قرار دهند.
مطالعات انجام شده بیان میدارند که کلید راهنمای مرگ ناگهانی نوزادان در یک اختلال ژنتیک است. گروهی از دانشمندان دریافتند که گونههای مختلفی از سلولهای مغزی برای تنفس طبیعی ضروری هستند ولی تعداد بسیار اندکی در رفلکس نفسنفسزدن نقش دارند.
تا مدتی اعتقـــاد بر این بود که عدمتوانایی انجام نفسهـــای کوتاه موجب مرگ نوزادان میشود، اما تاکنون کسی دلیل چنین ناتوانی را کشف نکرده است. امروزه اعتقاد بر این است که شاید یک اختلال ژنتیک باعث میشود تا بعضی از نوزادانی که دچـــار ایســت تنفسی شدهاند، نتوانند ریههای خود را دوباره راهاندازی کنند.
یکی از محققان، چنین اظهار داشته است: یافتههای ما هیجانانگیز هستند، آنها نشان میدهند که نفسهای اورژانسی یا همان نفسنفسزدن، توسط فرایندهای متفاوتی نسبت به تنفس معمولی کنترل میشوند.
سندرم مرگ ناگهانی نوزادان نتیجه ناکافی بودن خوداحیایی است؛ کودکانی که فوت شدهاند قادر نبوده اند که در پاسخ به فرایند قطع تنفس، عکسالعملی برای راهاندازی مجدد تنفس طبیعی و کارکرد قلب ایجاد کنند.این تحقیق میتواند کمکی برای روشن ساختن پرونده مادرانی باشد که به اشتباه متهم به قتل نوزادانشان شدهاند.
در حال حاضر این تیم تحقیقی درصدد بررسی این نکتهاند که آیا مغز کودکان مبتلا به این نوع مرگ با مغز سایر کودکان متفاوت است یا خیر.
نمیتوان سنــدرم مرگ ناگهانــی را به فراموشی سپرد و با وجود این نکته پر اهمیت که کودکان را باید به پشت خواباند، آمار اخیری توسط FSID نشان داد که 21درصد از مادران هنوز این نکته را رعایت نکرده و در نتیجه احتمال وقوع این نوع مرگ 9برابر افزایش پیدا کرده است.
بنیاد FSID پیشنهاد میکند که این کار ممکن است بهدلیل نگرانی والدین در مورد پلاژیو سفالی یا سندرم سرِ صاف باشد.
این وضعیت که مربوط به زیبایی سر است تقریباً در همه موارد و در عرض یکسال بهخودی خود اصلاح شده و میتوان بدین صورت از آن پیشگیری کرد که در زمان بیداری، نوزاد زمان زیادی را روی شکم یا بهصورت نشسته بگذراند. مدیر FSID اعلام کرده که یک پنجم نوزادان به پشت خوابانیده نمیشوند.
در مطالعه 209 مورد سندرم مرگ ناگهانی کودکان در آمریکا طی سالهای 2001تا2004 معلوم شده که 85درصد این مرگها بهدلیل خفگی بوده است.
از این مقدار در 53درصد موارد نوزادان روی تخت بزرگسالان بودهاند، 29درصد آنها در تختهای خود جان سپردهاند و 12درصد روی مبل خوابیده بودهاند و معمولاً بچه به روی شکم خوابیده یا بالش و رواندازش بزرگ بوده که عامل مرگ آنها شده است و در 15درصد باقیمانده، مرگ کودکان بهعلت ابتلا به سرماخوردگی یا درمان دارویی بوده است.
چند نکته برای کاهش احتمال وقوع این حادثه دردناک:
• مادران و پدران باید در دوران بارداری از سیگار کشیدن اجتناب کنند.
• هرگز در اتاقی که نوزاد حضور دارد سیگار نکشید.
• نوزاد را به پشت بخوابانید.
• نگذارید حرارت محیط اتاق بچه بیش از اندازه بالا برود. درجه حرارت ایدهآل بین 20-16 درجه سانتیگراد است.
• در زمان خواب، سر نوزاد را نپوشانید.
• پاهای نوزاد را در انتهــای تختش قرار دهید تا از خزیدن او زیر رواندازها جلوگیری شود.
• در 6ماه اول زندگی تخت کودک را در اتاق خواب خود گذاشته و او را آنجا بخوابانید.
• چنانچــه شما یا همسرتـــان سیگار میکشیـد، احساس خستگی شدید میکنید یا هر نوع داروی خوابآور مصرف میکنید، کودک را در تخت خودتان قرار ندهید.
• درصورت ناخوش بودن نوزاد، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.