راز آب فشاندن برخاک

به گزارش همشهری آنلاین، محسن مهدیان؛ مدیرمسئول روزنامه همشهری نوشت؛ قدیمی‌های تهران هنوز هم هروقت آب بنوشند، چند قطره‌ای بر خاک می‌ریزند. قدیم رسم بود؛ ته کاسه آب را به زمین می‌ریختند و زیر لب ذکر می‌گفتند.

عجب روزگار دیدنی‌ای داشتیم؛ مردم زندگی عادی‌شان را دانسته و نادانسته از اهل معنا و معرفت می‌گرفتند. این آب ریختن بر خاک هم داستانی داشت.

حکم اهل معنا این بود که آب فشاندن بر زمین، صدقه سلامتی است. جوانمردان می‌گفتند اگر از آبی که به‌دست است جرعه‌ای بر خاک بریزیم، شکرانه هستی‌مان است و خاک راهم از این هستی با خبر می‌سازیم.

برخاک تشنه جرعه فشانی عبادت است

ما باده را به گوشه محراب می‌کشیم

اما یک پله بالاتر هم داشت. ته جرعه آب، سیراب کردن زمین خشک بود و نفع رساندن به غیر. اهل فتوت از آنچه عالم به او بهره رسانده بود، دیگران را نصیب می‌کردند.

اگر شراب خوری جرعه‌ای فشان بر خاک

از آن گناه که نفعی رسد به غیرچه باک؟

چه آنکه به حکم روایات و به‌یاد خفتگان در سینه تراب، آب بر خاک مزار می‌ریختند تا آرامش رفتگان باشد؛ سنت آب ریختن و شست وشوی قبر نیز از همین جا بود.

ساقی چو در زرین قدح ریزی شراب ناب را

اول به یاد رفتگان بر خاک ریز آن آب را

اهل معرفت از این نیز فراتر رفتند. گویی ساقی الست جرعه‌ای از جام نخستین بر سر این تشنه خاک ریخته است و خاک از تأثیر آن جوش کرده و جان گرفته و جهان را بار ساخته است.

قسمت آدم شد از روز ازل سرجوش فیض

ریخت ساقی «جرعه اول ز مینا» بر زمین

اما راز این جرعه فشاندن فراتر از این معانی است. اسرار این دست افشانی کریمانه را باید پای منبر اهل حقیقت شنید. حقیقت «جرعه اول ز مینا» را باید جست. این چه شراب طهوری است؟ اول جرعه ریز عالم کیست؟ جرعه اول کدام‌ است؟

آب در زبان فارسی نیز بی‌رمز و راز نیست. آب؛ الف است و با. الف مبدا حروف است. اصل وحدت و یگانگی است که منشا همه اعداد و حروف دیگر است. حروف دیگر با واسطه و بی‌واسطه از الف‌هستند. مثل با و تا و یا.

حرف اول از الوهیت الف

مبدا جمله حروف موتلف

حرف با نیز کلید و مفتاح تمام عالم وجود است که امیرالمومنین تنها درباره حقیقت نقطه باء فرمودند؛ می‌توانم ۷۰ بار شتر درباره نقطه باء مطلب بگویم.

اما برای حقیقت آب باید عمیق‌تر شد.

آمده است یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک؛ فرمود پیغمبرم اگر تو را خلق نمی‌کردم، کسی خلق نمی‌شد و سپس فرمود: لولا علی ما خلقتک. تا آنجا که حق کلام اینطور ادا شد؛ لولا فاطمه لما خلقتکما.

داریم که کل شیء حی من الماء. اما روح آب و جان آب، کوثر وجود است. فهم قدیمی‌ها از اینکه آب مهریه حضرت زهراست اشاره به همین معناست. چون آب ظهور کرد، نور جلوه کرد. آبی که بر خاک نشست و عرش و فرش را سامان بخشید، وجود مقدس و مجلل فاطمه است که در همه مخلوقات جاری و ساری است. ‌