روزی که برای نخستین بار 4 زن به پارلمان این کشور راه یافتند و این درحالی بود که تا سال2005 زنان کویتی نه تنها نمیتوانستند در انتخابات، نامزد شوند بلکه از هرگونه حق رای هم محروم بودند. وقتی هم که این حق را به دست آوردند چه در انتخابات سال2006 و چه در سال2008 هیچ زنی نتوانسته بود با کسب آرای لازم بهعنوان نماینده مجلس معرفی شود تا اینکه این بار، زنان نقش اصلی را در انتخابات پارلمانی کشور ایفا کردند.
در انتخابات پارلمانی اخیر کویت 57درصد از افراد واجد شرایط برای رایدادن را زنان تشکیل میدادند و 16 نامزد زن در بین 210کاندیدای حاضر، برای در اختیار گرفتن حداقل یک کرسی در پارلمان با هم رقابت میکردند. در دورههای گذشته هم بهطور میانگین 27 زن نامزد راهیابی به مجلس شدهبودند ولی هیچ یک از آنها نتوانسته بودند صاحب کرسی در پارلمان شوند. بهخصوص اینکه در رایگیری دوره قبلی تنها 30درصد از افراد واجد شرایط برای رای دادن پای صندوقها رفته بودند و دلیل آن هم باورها و سنتهای قدیمی رایج در این کشور بود که رایندادن را به انتخاب یک زن بهعنوان نماینده مجلس ترجیح میداد.
پارلمان کویت 50 کرسی دارد و پادشاه این کشور نخستوزیر را انتخاب میکند. ضمن اینکه امیر کویت این اجازه را دارد تا درصورت لزوم و تشخیص، مجلس را منحل کند. ولی بیشتر ناظران سیاسی معتقدند که ثبات و شرایط اقتصادی این کشور تحتتأثیر قدرت بیش از اندازه پارلمان درحال آسیبپذیری است و دقیقا به خاطر همین موضوع مجلس کویت بارها با وزرای دولت که کماکان از سوی خاندان سلطنتی انتخاب میشوند، درگیر شده است.
انتخابات اخیر هم حاصل یکی از همین درگیریها میان دوطرف بود که اسفند ماه سال گذشته در پی بالا گرفتن تنش میان قوای مقننه و مجریه، شیخ صباحالاحمد امیر کویت را مجبور کرد پارلمان را منحل و برای دومین بار در طول سال، انتخابات جدید برگزار کند.
در کویت احزاب بهطوررسمی شناخته نمیشوند. نامزدها میتوانند حتی بهطور مستقل درانتخابات شرکت کنند و به گروهها و قبایل گوناگون تعلق داشته باشند. کویتیها پای صندوقهای رای نارضایتی خود را بابت درگیریهای متعدد میان نمایندگان و اعضای
قوه مجریه که باعث برگزاری 3 انتخابات و تشکیل شدن 5 دولت در 3سال گذشته شده، اعلام کردند. بحرانهای سیاسی، توسعه اقتصادی در این کشور نفتخیز را متوقف ساخته است.
بهخصوص اینکه در این شرایط بحرانی اقتصاد جهانی، کاهش میزان فروش نفت که 90درصد داراییهای دولت را شامل میشود، ضربه مهلکی بر پیکره اقتصاد کویت وارد کرده است.
مجلس پرتلاطم
بعد از وضع قانون اساسی و دموکراسی پارلمانی در سال1962، مجلس کویت یا شورای ملی این کشور 6 بار منحل شده است. آخرین درگیریها در عرصه سیاسی این کشور، تنشهای فراوانی در پارلمان ایجاد کرد. از سال2006 به این طرف در این کشور 3 بار انتخابات پارلمانی برگزار شده و 5 دولت مختلف شکل گرفته است. آخرین دولت این کشور قبل از انتخابات تنها 2ماه دوام داشت.
مارس گذشته، شیخ صباحالاحمد الجابر امیر کویت، بعد از درگیریهای بیپایان میان دوقوه مجریه و مقننه، پارلمانی که 10ماه از زمان شکلگیری آن میگذشت را منحل کرد.
عامل اصلی بحران ایجاد شده به دخالتهای مکرر خاندان سلطنتی و تنشهایی که در پی توهین و اهانت به دربار صورت گرفت و حتی تهدید و مقابله با مقامات عالیرتبه دولت شیخصباح که حتی در هفتههای قبل از انتخابات موجب دستگیری 4 نامزد انتخاباتی هم شده بود، بر میگردد. امیر کویت مجلس این کشور را با بیان اینکه این ارگان از قدرت خود در وضع قوانین سوءاستفاده میکند، منحل کرد.
عصر جدید با زنان
معصومهالمبارک که در جریان انتخابات اخیر به پارلمان راه یافت، در سال2005 نخستین وزیر زن دولت کویت هم شناخته شد. دیگر نامزدهای راهیافته به مجلس این کشور رولادشتی فعال حقوق زنان و اصیلالعوضی و سلوی عبداللهالجسار هستند که دشتی و العوضی هر دو سابقه تحصیل در ایالات متحده را در کارنامه خویش دارند. با راهیابی این 4نامزد زن برای نخستین بار به مجلس کویت، آنچه از آن رسانههای جهان تحت عنوان انقلاب صورتی یاد میکنند، رقم خورد. بهخصوص اینکه اصیلالعوضی و رولا دشتی بین 10 نفر اول برگزیده شده در حوزه انتخابیه خود بودند.
العوضی نفر دوم و دشتی نفر هفتم میان آن 10نفر انتخاب شدند. العوضی 40ساله استاد فلسفه سیاسی در دانشگاه کویت است و مدرک دکترای خود را از دانشگاه تگزاس اخذ کرده است. او در لحظه اعلام نتایج انتخابات درحالی که میان جمعیت پرشور زنان ایستاده بود، این رویداد را یک پیروزی مهم برای زنان کویتی و دموکراسی کویت عنوان کرد با اینکه انتظار میرفت العوضی حتما در انتخابات اخیر رای لازم را به دست آورد، ولی هیچکس انتظار نداشت او در بین 10 نفر اول منطقه انتخاباتی خود دوم شود.
ولادشتی هم که دکترای اقتصاد از دانشگاه هاپکینز ایالات متحده دارد، سالها در زمینه دفاع از حقوق زنان کویتی مبارزه کرده است. معصومهالمبارک یک فعال آزادیخواه است که سال2005 در نقش وزیر بهداشت کویت، بهعنوان نخستین زن دولت این کشور تاریخ ساز شد و در حوزه انتخاباتی خود با اختلاف چشمگیری نسبت به دیگران اول شد. این درحالی بود که سلوی الجسار هم بهعنوان یک نامزد مستقل در جایگاه هفتم نامزدهای انتخاباتی منطقه خود قرار گرفت.
انقلاب شیخ جابرالصباح
زنان کویتی امسال 57درصد از 385هزار نفری که در این کشور از حق رای برخورد بودند را شامل میشدند و این درحالی بود که از سال2005 به این طرف این سومین باری بود که آنها اجازه شرکت در انتخابات را پیدا میکردند.
نخستین بار زنان کویتی 4آوریل سال2005 در جریان انتخابات شوراهای شهر کویت در رایگیری شرکت کرده بودند ولی 29 ژوئن سال2006 بهعنوان نخستین حضور رسمی آنها در انتخابات پارلمانی محسوب میشود. نخستین گام مهم برای رسیدن به این دستاورد بزرگ را شیخ جابرالاحمد الجابر الصباح برداشته بود. او در ماه مه سال2004 لایحهای تقدیم مجلس کرد تا برای زنان کویتی حق رای صادر کند ولی تنها یک سال بعد در تاریخ 17مه 2005 این قانون با 35رای موافق و 23 رای مخالف و یک رای ممتنع به تصویب رسید. انجمنهای زنان کویتی همچون خیلی از ناظران بینالمللی از شادی در پوست خود نمیگنجیدند و همه چیز تمام شده بهنظر میرسید ولی این شیخ اصلاحطلب که از سال1978 زمام امور را در اختیار داشت، ژانویه سال2006 از دنیا رفت. قرار بود شاهزاده سعد عبداللهالصباح 75ساله جای او را روی تخت پادشاهی کویت بگیرد.
پارلمان در تصمیمی بیسابقه مانع از این امر شد و سعدعبدالله الصباح هم سلامت خود را بهعنوان دلیل اصلی کنارهگیری از قدرت اعلام کرد. در نهایت بعد از اختلافهای فراوانی که درمیان خاندان الصباح برای دردستگرفتن قدرت درگرفت، جوانترین آنها صباح الاحمدالصباح پیروز شد و بلافاصله پارلمان را منحل کرد و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شد. این احتمال وجود داشت که امیر جدید راه پادشاه قبلی را ادامه ندهد و لایحه حق رای برای زنان را متوقف نگه دارد ولی این اتفاق رخ نداد و زنان کویتی ژوئن سال2006 درحالیکه 57درصد از افراد دارای حق رای در این کشور را شامل میشدند، به پای صندوقها رفتند.
کارشکنیها در جامعهای متفرق
البته همه شهروندان کویتی از حضور زنان در عرصه انتخاباتی در این کشور استقبال نکردند.
برخی از نامزدهای زن شرکتکننده در انتخابات قبلی از جمله آیشاالرشید روزنامه نگار 32ساله روزنامه الوطن، از طریق نامههای گوناگون تهدید به مرگ شده بودند ولی حتی این تهدیدها هم مانع از ادامه این مبارزه نشد. و البته نمیتوان از نقش مؤثر امیر جدید کویت که اجازه مسدودشدن تلاشهای شیخ صباح فقید را نداد، به آسانی گذشت. امیر میتوانست حق رای برای زنان را با حیله برگزاری انتخابات زودرس به تعویق بیندازد ولی او این کار را نکرد و حتی از وزیر امور مذهبی کویت خواست تا بیانیهای صادر کند تا فتواهای قبلی مبنی بر اینکه شوهر یک زن کویتی حق دارد به زنش بگوید که به چه نامزدی رای دهد را باطل کند. البته در این میان یک سری مشکلات دیگر هم وجود داشت.
مثلا در آن زمان این سؤال ایجاد شد که چطور زنان کویتی که نقاب بر صورت دارند، با چهرهای پوشیده پای صندوقهای رای که ارائه یک کارت شناسایی ضروری است حاضر خواهند شد. وزارت کشور کویت با صدور بیانیهای در این رابطه اعلام کرد که درخواست از زنان رایدهنده برای نشاندادن چهره آنها نباید بهعنوان یک توهین به شخصیت آنها برداشت شود. حتی تلاشهای گوناگون برای رشوه دادن به زنان رایدهنده هم در مبارزه انتخاباتی به چشم خوردند.
بهعنوان نمونه یک نامزد انتخاباتی متهم شد که سعی کرده برخی از زنان رایدهنده را با دادن هزار دینار کویت رشوه و یک کیف گران قیمت فریب دهد و آرای آنها را خریداری کند ولی خود این زنان از این کاندیدا شکایت کرده بودند. برخی دیگر از مخالفان گروههای مذهبی مختلف تشکیل داده و رایگیری را بایکوت کردند. اما بهرغم همه این ناسازگاریها و کارشکنیها، کویت حق رای برای زنان را به رسمیت شناخت و بعد از 2 بار حضور آنها در انتخابات پارلمانی، سرانجام در پایان این مبارزه طولانی چند ساله، 4کرسی مجلس در اختیار آنها قرار گرفت.