همشهری آنلاین- مهدی اسماعیل پور، اعمال محدودیت برای نماهای شیشه‌ای به اواسط دهه هشتاد بر می‌گردد و به مرور با توجه به معایب و مخاطرات این قبیل نمای ساختمان‌ها در شهر تهران، چند سالی است که اجرای نمای شیشه‌ای در پایتخت ممنوع است. در همین رابطه معاون معماری و شهرسازی شهر تهران هم با بیان اینکه از حدود ۲ سال قبل به طور کل استفاده از نمای شیشه‌ای به هر شکل و ترکیبی در پایتخت ممنوع شده است، از آمادگی مدیریت شهری برای کمک به اصلاح و تغییر نماهای شیشه ای به جا مانده از سال های گذشته خبر می دهد.
نما شیشه۶۰ تا ۷۰ درصد انرژی را هدر می دهد
ماجرا از آنجا شروع شد که مهدی چمران رییس شورای شهر تهران با اشاره به مطالعات انجام شده روی ساختمان‌های نمای شیشه ای از اتلاف بالای انرژی دراین ساختمان ها خبر داد و در تکمیل صحبت هایش گفت:«در سال های گذشته به همراه دانشجویان، ساختمانی در خیابان آفریقا را که نمای شیشه‌ای داشت، به مدت یک هفته مورد ارزیابی قرار دادیم و به این نتیجه رسیدیم که در یک هفته بین ۶۰ تا ۷۰ درصد انرژی حرارتی و سرمایشی آن هدر می‌رود که این بسیار بد است. ساختمانی که نمای آن شیشه‌ای و به سمت غرب است، در بعدازظهر تابستان که آفتاب از غرب می‌تابد، با گرمای شدیدتری مواجه می‌شود و طبیعتاً مصرف انرژی بیشتر ی دارد.»
نمای شیشه در ساختمان های اداری و دولتی
چمران در ادامه با انتقاد از نمای شیشه‌ای برخی از ساختمان‌های اداری و دولتی، گفت: «منازل مسکونی اجازه ندارند نمای شیشه‌ای و کامپوزیت داشته باشند، اما در ساختمان‌های اداری شرایط دیگری وجود دارد و برخی اصرار بر نمای شیشه‌ای دارند و اصرار آنها روی ساختمان‌های بلندی است که سرتاسر شیشه هستند. این در حالی است که هم اسراف انرژی و خطرات بعدی دارد و هم از نظر زیبایی، جذابیت چندانی ندارد، اما متأسفانه در برخی ساختمان‌های اداری دنبال می‌شود. درخصوص ساختمان جدید بانک مرکزی در منطقه عباس‌آباد، در شورای عالی معماری و شهرسازی پیشنهاد کردم که بانک مرکزی همچون ساختمان خیابان میرداماد از نمای شیشه‌ای استفاده نکند که به اعتقاد بنده بی‌تدبیری کرده و عیناً همان کار را تکرار کردند. بانک‌های دیگری نیز هستند که از نمای شیشه‌ای استفاده کرده‌اند. ساختمان وزارت نیرو با اینکه شعار «لامپ اضافی خاموش» را مطرح می‌کند، با بکارگیری نمای شیشه‌ای برق اضافی مصرف می‌کند. وقتی بحث از صرفه‌جویی در انرژی است اینگونه انرژی را هدر می‌دهیم و برای ساکنین ناراحتی ایجاد می‌کنیم.»
اجرای نمای ساختمان‌ها بر چه اساسی است؟
صارمی معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران درخصوص بحث نمای ساختمان ها، با تاکید بر این موضوع که طراحی و اجرای نما درتهران نمی تواند تقلیدی باشد و نمای ساختمان ها باید متناسب با اقلیم و فرهنگ حاکم بر شهر باشد، در این رابطه می گوید :«بحث سیما و منظر شهری شبیه به لباس شهر است؛ یعنی مانند پوششی است که ما برتن شهر می‌کنیم. این موضوع جزو حقوق عامه محسوب می‌شود. قائدتا این لباس باید لباسی باشد که با فرهنگ، هویت، اقلیم، تاریخ و جغرافیای شهری و همچنین آداب و سنن مردم شهرهمخوانی داشته باشد. در یک مقطع زمانی در شهر تهران به شدت نماهای رومی و شیشه ای رایج شده بود. در برخی از کشورها که مباحث انرژی وجود دارد، اقلیم سرد دارند و در طول سال چند ماه بارندگی دارند و دارای اقلیم خاص هستند، نمای ساختمان ها نیز متناسب با همان شرایط طراحی و ساخته می شود، اما شرایط ما با این کشورها هم به لحاظ اقلیمی و جغرافیایی و هم فرهنگی متفاوت است و در نتیجه باید نماهایی متناسب با شهر خودمان داشته باشیم.»
عدم امکان ورود به نماهای شیشه ای قدیمی
معاون معماری و شهرسازی شهر تهران درباره ساختمان‌های نمای شیشه‌ای شهر تهران تاکید می‌کند که اصلاح یا تغییر این نماها از اختیارات قانونی مدیریت شهری خارج است و در این رابطه می گوید:«زمانی که شهر تهران برای اجرای نما هیچ تعریف و ضابطه‌ای نداشت، نماهای ناهمگون و یک نوع اغتشاش بصری در سطح شهر به ویژه مسیرهای اصلی شکل گرفته است. در حال حاضر شهرداری کمیته‌های نمایی دارد که متشکل از ۲ استاد دانشگاه یک استاد معمار و یک استاد طراح شهری، یک نماینده از شهرداری منطقه و یک ناظر از شورای شهر است که تمام نماها به تصویب این کمیته می‌رسد و دیگر شاهد چنین اتفاق‌هایی نخواهیم بود. برای نماهای ساخته شده در سال های گذشته که پایان کار گرفته اند دیگر اقدام خاصی نمی توان انجام داد و به لحاظ قانونی امکان این که بخواهیم برای اصلاح یا تغییر آنها ورود پیدا کنیم، وجود ندارد.»
آمادگی شهرداری برای تغییر نمای ساختمان های شیشه ای
صارمی به مالکان این ساختمان‌ها پیشنهاد می دهد که برای تغییر نما شهرداری تهران حاضر به مشارکت با آنها است و در این رابطه می گوید:«اینها چون پایان کار گرفته‌اند از منظر قانونی هیچ راهی برایشان متصور نیست، اما اگر افرادی به صورت داوطلبانه این کار را انجام دهند، ما در شهرداری تهران آمادگی داریم که هم نمای کاملا رایگان برای آنها طراحی کنیم و بدون دریافت هیچ هزینه‌ای اجازه تغییرات و تعمیرات به آنها بدهیم. یعنی هزینه‌ای برای پروانه یا طراحی نما پرداخت نمی کنند، فقط اجرای آن بر عهده خودشان است. اگر چنین ظرفیتی وجود داشته باشد ما برای همکاری آمادگی کامل داریم.»
از اواخر ۱۴۰۰ نمای شیشه ای کاملا ممنوع شد
طبق توضیح صارمی آخرین ساختمان های نمای شیشه ای شهر تهران به اواخر دوسال قبل بر می گردد و طی ۲ سال اخیرهیچ نمای شیشه ای در شهر تهران ساخته نشده است:«طبق اصلاحیه نما در شورای ششم، سالها بود که اجرای نمای شیشه ای به شکل ۱۰۰ درصد ممنوع بود، اما به دلیل نوع مقررات و ضوابط، استفاده از نمای شیشه ای به شکل قطعی ممنوع نبود و همچنان امکان خطا وجود داشت. تقریبا از اواخر ۱۴۰۰ بود که اجرای نمای شیشه به هر شکل و هر میزان درساحتمان ها ممنوع شد.»
چرا نمای شیشه ای در برخی کشورها رایج است؟
بهمن کوهزادی معاون معماری و شهرسازی و عضو کمیته نما منطقه ۱۸ تهران درباره استفاده از نمای شیشه ای در برخی از ساختمان های شهر می گوید:«سخت گیری و ایجاد محدودیت هایی در ساخت نمای شیشه ای در شهر تهران به اواسط ده ۸۰ بر می‌گردد که به مرور این سخت گیری و ایجاد محدودیت‌ها افزایش یافت و سرانجام به کل استفاده از نمای شیشه ای ممنوع شد. شاید برخی‌ها به استفاده از نمای شیشه‌ای در برخی کشورها از جمله کشور های اروپایی اشاره داشته باشند، اما مساله اینجا است که این کشورها دارای آب و هوای مرطوب و بارانی هستند و به جذب نور خورشید نیاز دارند. برخلاف آنها شهر تهران دارای آب و هوای خشک است و نمای شیشه ای با شرایط اقلیمی و آب و هوایی ما سازگاری ندارد. ساختمان های شیشه ای اصلا برای شهر تهران مناسب نیست.
نماهای شیشه‌ای باید برابر آتش سوزی و زلزله ایمن و مقاوم باشد
علاوه بر بحث شرایط اقلیمی، موضوع مخاطرات احتمالی هم درخصوص نمای شیشه ای ساختمان ها مطرح است. کوهزادی در این رابطه هم می گوید: «موضوع بعدی ایمنی نماهای شیشه ای است. جنس استفاده شده از این ساختمان‌ها باید در برابر حوادثی چون آتش سوزی و زلزله مقاوم باشد و مورد تایید آتش نشانی قرار بگیرد و همچنین باید فضایی بالکن مانند وجود داشته باشد که در صورت سقوط احتمالی جلوی افتادن آن به طبقات پایین تر و خیابان و پیاده رو را بگیرد. به دلیل هزینه کمتر نمای شیشه ای در گذشته سازندگان مسکن به استفاده از این نما تمایل زیادی نشان می دادند. متاسفانه اغلب شیشه به کار رفته در این نماها نیز از جنس درجه یک و مقاوم نیستند.»
نظر شما