مردان نمکی و اسرار دوره هخامنشیان و اشکانیان از حفاری به‌منظور استخراج نمک در امان می‌مانند.
این صورتجلسه پس از آن بین نمایندگان سازمان‌های میراث‌فرهنگی و صنایع و معادن استان زنجان در محل معدن چهرآباد در 70 کیلومتری زنجان به امضا رسید که از فروردین‌ماه سال گذشته استخراج نمک در این معدن برای حفاظت از آثار مدفون متوقف شده بود.
براساس صورتجلسه‌ای که در تاریخ 24 فروردین‌ماه امسال بین نمایندگان سازمان میراث‌فرهنگی استان زنجان و سازمان صنایع و معادن این استان به امضا رسیده و براساس نامه شماره 25412/60 سرپرست دفتر امور بهره‌برداری وزارت صنایع و معادن تا تعیین تکلیف وضعیت نهایی، معدن به‌طور موقت تحویل سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان داده می‌شود.
بدین‌ترتیب می‌توان امیدواربود آثار منحصر به فرد به جا مانده از دوره اشکانیان و هخامنشیان در امان بمانند و کاوشگران سازمان میراث‌فرهنگی با کمک تیم‌های بین‌المللی اسرار این منطقه را هویدا کنند.
راز مردان نمکی 6 سال قبل وقتی بر اثر بارش باران جسد یکی از آنها از زیر خاک سر برآورد برملا شد و نظر همه کاوشگران و متخصصان را به‌خود جلب کرد.
مردان نمکی نمونه طبیعی اجساد مومیایی شده هستند و در کنار مرد یخی کوه‌های آلپ این نمونه‌ها منحصر به فرد محسوب می‌شوند.
در واقع نام معدن نمک چهرآباد زنجان برای نخستین بار اینگونه بر سر زبان‌ها افتاد. پس از آن و تا سال1383 که 2 مرد نمکی دیگر در این معدن توسط کارگران محلی کشف شدند این معدن چندان مورد توجه نبود.
براساس سالیابی‌های صورت گرفته، مرد نمکی یک و2 متعلق به دوره‌های اشکانی و ساسانی (1700 تا 1800 سال قبل از میلاد) هستند.
سپس در سال 1384 کاوشگران سازمان میراث فرهنگی توانستند 2مرد نمکی دیگر از این معدن بیرون بیاورند اما در تمام این سال‌ها مالکیت معدن نمک چهرآباد در اختیار وزارت صنایع بوده و چندی پیش هم اعلام شد ادامه کار در معدن توسط کارگران به تخریب‌های گسترده و دور از دسترس ماندن دیگر مومیایی‌های نمکی این معدن منجر شده است.
مردان نمکی 3، 4 و 5 مربوط به دوره هخامنشیان ( 2300 تا 2400 سال قبل از میلاد ) است. تاکنون 6مرد نمکی در این معدن شناسایی شده است که 5مرد نمکی در نتیجه کاوش‌های باستان‌شناسی از این معدن بیرون آمده و مرد نمکی شماره6 همچنان در این معدن مدفون است.
این در حالی بود که استخراج نمک این معدن بیشتر برای مصرف یخ‌زدایی از جاده‌ها در زمستان به کار می‌رفت و این کار در شرایطی روی می‌داد که معادل یک پنجم مساحت ایران نمکزار است و این سطح برابر با مساحت 8 کشور اروپای مرکزی است.
بنابراین، این معادله به روشنی نشان می‌داد که کشور ما دچار کمبود نمک نیست و دست‌کم در مقایسه با بسیاری از کشورها، نمک در ایران محصول راهبردی محسوب نمی‌شود ولی مشخص نیست چرا با این وجود، مدیران سازمان صنایع و معادن زنجان و صاحب فعلی معدن نمک چهرآباد اصرار بر بهره‌برداری از معدنی داشتند که از نظر تاریخی در تمام دنیا بی‌نظیر است.
به هر حال اینک معدن چهرآباد در اختیار سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار گرفته است و ابوالفضل عالی، سرپرست کاوش این معدن نمک می‌تواند تا مدتی آسوده‌خاطر به کاوش بپردازد.
او پیش‌تر به همشهری گفته بود: از سال84 به بعد هیچ کار پژوهشی در معدن انجام نشده و تیم پژوهش تنها روی مردان کشف شده متمرکز بوده است. با این حال باید توجه داشت که معدن نمک چهرآباد فاقد عوامل حفاظتی لازم است. نحوه نگهداری از مردان نمکی کشف شده نیز محل نگرانی دیگری دراین‌باره است.
این در حالی است که شنیده می‌شود به‌دلیل ناتوانی در حراست از کشفیات معدن، آخرین مرد نمکی موجود در معدن هم هنوز بیرون آورده نشده است. از سوی دیگر هم خبر می‌رسد که پژوهشکده باستان‌شناسی هنوز با برنامه جدید تیم کاوش برای ادامه کاوش و تحقیق در منطقه موافقت نکرده است.
در همین حال فرخی، رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری زنجان در مورد نحوه نگهداری مردان نمکی کشف شده به همشهری گفته است: ویترین‌هایی مطابق با استاندارد جهانی از لحاظ رطوبت‌سنجی، ظاهر، تهویه و نور و... ساخته شده و در حال آزمایش نهایی است که قرار است تا نیمه تیرماه به بهره‌برداری برسد.
معدن نمک چهرآباد و مردان نمکی کشف شده در آن پتانسیل فوق‌العاده‌ای در گردشگری علمی محسوب می‌شوند و علاوه بر فعالیت و رونق عملیات‌های باستان‌شناسی و رازگشایی از دوره زندگی آنها و علت مدفون شدن این عده در اعماق معدن نمک می‌توانند گردشگران علمی بسیاری را به ایران و شهر زنجان بکشانند؛
تا آنجا که محمدعلی رهنمایی، استاد دانشگاه و فعال گردشگری در وصف این موقعیت تاکید کرد: بلیت شهر زنجان برده است و می‌تواند با تمرکز بر مردان نمکی رونق ویژه‌ای در این منطقه ایجاد کند.
