همشهری آنلاین-صفورا صادقی: محله پونک در شمال‌غرب تهران یکی از محله‌های پرطرفدار پایتخت، به دلیل وجود بافت جدید شهری و آب و هوای خوش است. پونک از سمت شمال به محله چهاردیواری و شرکت نفت و اتوبان نیایش (هاشمی رفسنجانی)، از جنوب به محله باغ‌فیض و صادقیه و اتوبان همت، از شرق به رودخانه پونک و پارک نهج البلاغه و از قسمت غرب به محله جنت‌آباد و اتوبان ستاری محدود می‌شود.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
محله پونک از هر طرف به بزرگراه‌های غرب تهران دسترسی دارد. در باره نام محله پونک گفته می‌شود برگرفته از نام گیاهی به اسم پونه است که اطراف رودخانه ده پونک می‌رویید . این رود از کوه‌های شمال سرچشمه می‌گرفت و به دره فرحزاد و دره پونک سرازیر می‌شد. در مورد مالکیت این محله در اسناد آمده است این اراضی دوران قاجاریه در مالکیت میرزا یوسف مستوفی‌الممالک صدراعظم ناصرالدین شاه بوده است که بعد از فوتش به ماه‌تاج خانم همسرش می‌رسد. در زمان مظفرالدین شاه، عبدالحسین میرزا فرمانفرما ده پونک را خرید و به وراث خود بخشید. وارثان خاندان فرمانفرما کم‌کم زمین‌ها را تقسیم کردند و فروختند.
نصرالله حدادی، تهران شناس، در مورد این محله می‌گوید: «محله پونک در مسیر جاده فرحزاد و کن به امامزاده داوود بود و ده‌پونک یک محله قدیمی محسوب می‌شود که قدمت آن را از زمان مرگ و تدفین امامزادگان عینعلی و زینعلی تخمین می‌زنند. رود و دره پونک را از اولین محله‌های سکونت در تهران می‌دانند و مانند دره کن و دره تجریش و دربند محل سکونت اولیه تهرانی‌های قدیم به شمار می‌رفت. شغل گذشتگان این محله مانند دیگر محلات قدیم تهران کشاورزی و باغداری بوده است.»
بید مجنونی که شناسنامه محله است
در محله پونک درخت بیدی در محوطه امامزادگان عینعلی و زینعلی وجود دارد که سن تقریبی این درخت را حدود ۸۰۰ سال تخمین زدند و از روی سن این درخت قدمت این محله را گفته‌اند. البته این قدمت فقط مربوط به ده پونک می‌شود ولی پونک کنونی همین سالهای اخیر در زمان پهلوی دوم شکل گرفت. حدادی ادامه می‌دهد: «تا قبل از انقلاب اسلامی فقط در این منطقه باغ و دره و رودخانه و زمین بود ولی به تدریج بعد از ساخت اتوبان داریوش(حکیم فعلی) و محله‌های جدید غرب تهران مثل شهرآرا و گیشا و میدان آریامهر(صادقیه) کم‌کم زمین‌های این منطقه هم ساخته شد که عمده ساخت و سازها بعد از انقلاب اسلامی صورت گرفت.»
نوادگان امام سجاد(ع) در محله پونک
امامزادگان عینعلی و زینعلی دو تن از نوادگان امام چهارم شیعیان، امام سجاد (ع)، بودند که در این منطقه بقعه دارند. روایت شده است که در زمان خلافت عباسیان در راه سفر به مشهد در دره پونک پناه گرفته بودند که توسط ماموران دستگاه خلفای عباسی به شهادت رسیدند. بنای بیرونی بقعه آجری و بدون تزیینات و نازک‌کاری‌های مرسوم دوره قاجار ساخته شده است. سقف شیروانی بنا به یاد اهل بیت (ع) با رنگ سبز پوشیده شده است. بقعه قدیمی در زمان فتحعلی‌شاه قاجار ساخته شده ولی ساخت بنای امروزی در سال ۱۳۳۷ آغاز شده و یک سال به طول انجامیده است. «ناصر فرمانفرما» از نخستین کسانی بود که دستور بازسازی این بقعه را صادر کرد. در دهه ۷۰ و ۸۰ یک بار دیگر محوطه و بنای بقعه مورد بازسازی قرار گرفت و محوطه گورستان وسیع‌تر و تزییناتی هم به سقف بقعه اضافه شد.
مرحوم «فریدون پرهیزگار» کار مرمت بنای امامزادگان را برعهده داشت. به پیشنهاد او مقرر شد به جای ضریح مشبک چوبی ضریح جدیدی برای این بقعه طراحی و ساخته شود. در سال ۱۳۸۰ ضریح جدیدی که اثر استاد «ابوالحسن میبدی» بود در این امامزاده نصب شد. تزیینات داخل بقعه برگرفته از هنر آیینه‌کاری و قطعه چینی است. کف و نیمی از دیوارهای این مرقد از سنگ مرمر ساخته شده و نیمی دیگر و سقف‌ها با هنر آیینه‌کاری قاجاری چشم نوازی می‌کنند. بنای بیرونی به شکل هشت ضلعی ساخته شده اما بنای داخل آن مساحتی مربعی شکل دارد. در قدیم آب رودخانه فرحزاد از وسط محوطه بقعه که باغی زیبا بود می‌گذشت ولی حالا از این رودخانه تنهایک جوی باریک باقی مانده است اما حیاط امامزاده به خاطر وجود درختان کهنسالش هنوز رد پای باغ‌های ده پونک را با خود دارد.
بزرگترین پارک‌دره شهر
در محله پونک انتهای خیابان همیلا بیش از یک دهه قبل فقط یک دره بزرگ و خالی بود و رودخانه‌ای از وسط آن عبور می‌کرد. ولی اکنون جای آن یک بوستان بزرگ و زیبا ساخته شده‌است که در سال ۱۳۸۸ اولین فاز آن به بهره‌برداری رسید. این پارک بزرگ نه تنها تفرجگاه مردم محله پونک، بلکه محل تفریح ساکنین پایتخت هم شد. با وجود وسعت ۳۵ هکتاری این بوستان فقط در فاز اول و افتتاح فاز دوم در سال ۱۳۹۲ که ۶۵ هکتار است ، با احتساب باغ‌ها و رستوران‌های شخصی با وسعت ۲۰۰ هکتار، این بوستان یکی از ابربوستان‌های پایتخت است . اولین و مرتفع‌ترین پل معلق تهران در این بوستان قرار دارد که حدود ۸۵ متر ارتفاع دارد و از جاذبه های این بوستان محسوب می‌شود.
در سالهای اخیر ساخت مراکز تجاری و اداری مثل بوستان در میدان پونک و تیراژه در بزرگراه اشرفی اصفهانی به رونق این محله افزود.
نظر شما